«گفت‌وگوی مستقیم عراقچی و ویتکاف» در پایان نشست؛ ادامۀ مذاکرات در هفتۀ آینده

خبرنگار نیوزمکس که برای پوشش نشست ایران و آمریکا به مسقط، پایتخت عمان، سفر کرده است، می‌گوید در حال حاضر محدودیت‌های زیادی برای تهیۀ گزارش از محل گفت‌وگوها وجود دارد.

به‌گفتۀ اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، «این گفت‌وگوها در محل پیش‌بینی‌شده توسط میزبان عمانی، با استقرار نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در سالن‌های مجزا انجام می‌شود و طرفین نقطه‌نظرات و مواضع خود را از طریق وزیر خارجه عمان به یکدیگر منتقل می‌کنند».

خبرگزاری رویترز به‌نقل از یک منبع عمانی می‌گوید هدف مذاکرات ایران و آمریکا «کاهش تنش‌های منطقه‌ای، تبادل زندانیان و رسیدن به توافق‌های محدود برای کاهش تحریم‌ها در ازای "کنترل" برنامه هسته‌ای ایران است».

این در حالی است که پیشتر برخی مقامات جمهوری اسلامی تأکید کرده‌اند که موضوع مذاکرات «برنامۀ هسته‌ای ایران با هدف لغو تحریم‌ها» است.

ساعتی پس از انتشار خبر رویترز به‌نقل از منبع عمانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در گفت‌وگو با تلویزیون ایران این خبر را «بی‌مبنا و حاشیه‌سازی» خواند، و در عین حال افزود «ما یک فرصت واقعی و صادقانه به دیپلماسی می‌دهیم برای این‌که با گفت‌وگو بتوانیم موضوع هسته‌ای را از یک طرف و مهم‌تر از آن برای ما رفع تحریم‌ها را پیش ببریم».

ساعتی قبل خبرگزاری رویترز به نقل از یک «مقام ایرانی» نیز نوشت «مدت زمان مذاکرات که صرفاً درباره موضوع هسته‌ای است، بستگی به جدیت و حسن نیت طرف آمریکایی دارد».

جمهوری اسلامی ایران قبلاً هرگونه مذاکره در مورد برنامه موشکی و قابلیت‌های دفاعی خود را رد کرده است.

هفته‌نامهٔ «تایم» در مقاله‌ای به قلم تریتا پارسی که روز ۲۲ فروردین منتشر شد، ارزیابی کرده که «دیپلماسی ترامپ دربارهٔ ایران ممکن است جواب دهد».

نویسندهٔ «تایم» با برشمردن عواملی که می‌تواند «فشار دیپلماتیک ترامپ» را موفقیت‌آمیز کند، نوشته است: «نخست این‌که، هر دو طرف انگیزه‌های قوی برای دستیابی به توافق دارند. ترامپ به‌رغم اظهارات تهاجمی و موضع نظامی خود، نمی‌تواند جنگ بزرگ دیگری در خاورمیانه را تحمل کند. او کاندیدایی بود که قول داد سربازان آمریکایی را به خانه باز خواهد گرداند، نه این‌که آن‌ها را درگیر یک جنگ جدید کند».

به نوشته این هفته‌نامه، «چهره‌های با نفوذی مانند تاکر کارلسون، استیو بنن و دیگران نیز به شدت مخالف حملهٔ نظامی به ایران هستند».

از سوی دیگر، وضعیت اقتصادی ایران به انگیزه‌ای برای دستیابی به توافق از سوی جمهوری اسلامی تبدیل شده است؛ زیرا تهران «نیاز فوری به کاهش تحریم‌ها دارد. قدرت‌های اروپایی احتمالاً بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل را قبل از ماه اکتبر مجدداً اعمال خواهند کرد که این موضوع، مشکلات اقتصادی ایران را افزایش خواهد داد».

نویسندهٔ «تایم» در مورد دلیل دوم که ممکن است دیپلماسی ترامپ در قبال ایران را موفق کند، می‌گوید: «به نظر نمی‌رسد ترامپ از سیاست اسرائیل در مورد ایران پیروی کند. رهبران اسرائیل از اوایل دهه ۱۹۹۰ به شدت مخالف تعامل با ایران بوده‌اند و از ایالات متحده خواسته‌اند که این کشور را بمباران کند. بسیاری استدلال می‌کنند که سقوط اسد در سوریه و ضربات اسرائیل به حزب‌الله به طور قابل توجهی ایران را ضعیف و آن را در برابر حملات نظامی آسیب‌پذیر کرده است».

دلیل سوم و «شاید مهم‌تر» از نظر هفته‌نامه تایم، این‌ است که «تهران به نظر متقاعد شده است ترامپ واقعاً توافق می‌خواهد؛ از سوی دیگر هم مایل است و هم می‌تواند برای دستیابی به آن، تحریم‌ها را به شکل معنا‌داری کاهش دهد. در مقابل، مقامات ایرانی، [جو] بایدن را فاقد اراده سیاسی برای انجام این کار می‌دانستند».

نویسندهٔ مقاله در عین حال دستیابی به توافق بین ایران و آمریکا را «همچنان مشکل» دانسته، زیرا «بی‌اعتمادی عمیقی» بین طرفین جاری است و به گفته‌ او، تهران باید با مذاکره با مردی کنار آید که دستور قتل قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، و خروج از برجام را صادر کرده است. با این حال، به رغم همه خطرات و مسیر باریک پیش رو، «چشم‌انداز دیپلماسی طی سال‌های اخیر تا به این حد نویدبخش نبوده است».

گفت‌وگوهای عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه، در مسقط پایتخت عمان آغاز شد.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، با اعلام این خبر نوشت:‌ «این گفت‌وگوها در محل پیش‌بینی‌شده توسط میزبان عمانی، با استقرار نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در سالن‌های مجزا انجام می‌شود و طرفین نقطه‌نظرات و مواضع خود را از طریق وزیر خارجه عمان به یکدیگر منتقل می‌کنند».