در حالی‌که ایران اخیراً روند اخراج مهاجران افغان بدون مدارک قانونی را شدت بخشیده، شماری از جوانان به‌دلیل بیکاری و فقر می‌خواهند افغانستان را ترک کنند و از راه‌های غیرقانونی وارد ایران شوند. این جوانان می‌گویند که نه‌تنها شرایط کاری مناسبی در افغانستان برایشان فراهم نیست و با مشکلات اقتصادی روبرو هستند، بلکه زندگی در زیر سایۀ حکومت طالبان برایشان دشوارتر شده است.
«حالا که من دوباره تصمیم گرفته‌ام به ایران بروم، مشکلات اقتصادی و بیکاری است. خودم سند لیسانس دارم، دنبال کار گشتم، اما کار برایم پیدا نشد. اینجا زندگی کردن مشکل است.» زلگی، ۲۴ ساله و باشنده کابل، یکی از صدها جوانی است که سه سال پیش افغانستان را به مقصد ایران ترک کرد.
او می‌گوید حدود یک و نیم ماه پیش توسط پولیس ایران بازداشت و به افغانستان بازگردانده شد. زلگی توضیح می‌دهد که به‌دلیل نبود کار و وضعیت بد اقتصادی افغانستان را ترک کرده بود، اما حال همچنان در شرایط بد اقتصادی قرار دارد و تصمیم دارد دوباره به‌صورت غیرقانونی به ایران بازگردد.
او به رادیو آزادی بیشتر می‌گوید که در رشتۀ برق از پوهنتون البیرونی ولایت کاپیسا فارغ‌التحصیل شده، اما نتوانسته کار پیدا کند. او می‌گوید که تصمیم برای رفتن دشوار است اما چاره دیگر نیست.
«این بار رفتنم را با فامیل، پدر، مادر، خواهر، برادر، خویشاوندان و قوم در جریان گذاشتیم. همه به تشویش هستند. هیچ پدر و مادری راضی نیست که فرزندانش به مسافرت برود، راه‌های طولانی و پرخطر را سپری کند و با مشکلات زیاد روبرو شود. وقتی به مسافرت می‌روی، مشکلات راه را دارد، بیکاری وجود دارد، در آنجا که هم برویم کار خوب پیدا نمی‌شود، فعلاً هم فامیل رضایت ندارد.»
زلگی تنها فردی نیست که بیکاری و شرایط بد اقتصادی او را مجبور به ترک کشور کرده است.
روح‌الله، ۲۸ ساله از ولسوالی سرای خواجه ولایت کابل، نیز جوانی است که به‌خاطر فقر و بیکاری قصد دارد به ایران برود.
روح‌الله در گفت‌وگو با رادیو آزادی می‌گوید که از خطرات مسیرهای غیرقانونی آگاه است، اما شرایط سخت زندگی او را به این مسیر سوق داده است.
او می‌گوید:
«به‌خاطر نبود کار می‌خواهم که از افغانستان خارج شوم، اینجا کار نیست، مردم در یک وضعیت بد اقتصادی به سر می‌برند، ساحۀ کاری بسیار کم است، در اینجا برای فامیل نمی‌توانیم پولی را که نیاز است، به‌خاطر مصرف‌شان پیدا کنیم. به همین خاطر تمام خطرات را پذیرفتیم تا از افغانستان خارج بروم. من بسیار تلاش کردم که یک کار پیدا کنم، من در فکر این نبودم که معاشش چقدر است، فقط می‌خواستم خود را مصروف بسازم، اما حتی همان را هم پیدا کرده نتوانستم.»
مهاجرت جوانان به ایران در حالی ادامه دارد که این کشور اخیراً اخراج مهاجران افغان بدون مدارک قانونی را شدت بخشیده است و ادعاهایی مبنی بر خشونت نیروهای ایران علیه مهاجران افغان مطرح شده است. مقامات ایران گفته‌اند که ظرف شش ماه دو میلیون افغان فاقد اسناد قانونی را اخراج خواهند کرد.
با این حال، برخی از شهروندان افغانستان به‌دلیل افزایش فقر، بیکاری و بحران غذایی ناچارند روزانه به‌هر طریقی به کشورهای همسایه مانند پاکستان و ایران بروند تا کاری پیدا کنند.
برخی از فعالان اجتماعی، وضعیت کنونی مردم را ناشی از حکومت طالبان می‌دانند که به مشکلات اقتصادی مردم افزوده است.
شاکر حیات، یکی از این فعالان اجتماعی، در مصاحبه با رادیو آزادی می‌گوید:
«اکثریت مردم افغانستان به لحاظ روانی مرده‌اند، در این وضعیتی که طالبان برایشان ایجاد کرده، آنها ترجیح می‌دهند که از مرز ایران بگذرند یا در سرنوشتی که دیگران دچار شده‌اند، این‌ها هم دچار شوند. برایشان فرق نمی‌کند که این‌ها در افغانستان باشند یا در مرز ایران کشته شوند. مهم برایشان این است که از همین جغرافیا به بیرون پای‌شان کشیده شود.»
