محدودیت شدید استفاده از تلفون‌های هوشمند در پنجشیر همچنان ادامه دارد. شماری از مردم این منطقه همچنین میگویند که دلیلش این است که طالبان نمی‌خواهند خشونت‌هایشان مستند شود. در ادارات حکومتی استفاده از تلفون هوشمند و در بازارهای پنجشیر هم خرید و فروش این تلفون‌ها ممنوع است.
این محدودیت‌ها بعد از آن اعمال شد که ویدیوهایی از اتهامات قتل، شکنجه و بدرفتاری طالبان با مردم پنجشیر در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
یک جوان ۳۳ ساله که به دلیل ترس از مجازات احتمالی طالبان نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، یکی از باشندگان ولایت پنجشیر است که از وضع محدودیت‌های سختگیرانه طالبان بر استفاده کردن از تلفون‌های هوشمند در این ولایت شکایت می‌کند.
او می گوید: "در همین شرایط و قرنی که ما قرار داریم، آیا ایجاب می‌کند که ما از گوشی‌های هوشمند در پنجشیر استفاده نکنیم؟ بخاطر این که طالبان می‌ترسند جنایاتی را که انجام می‌دهند ما با استفاده از گوشی‌های هوشمند فلم بگیریم و جنایات آن‌ها را رسانه‌ای بسازیم."
او می‌گوید که طالبان در اوایل حکومت‌شان در بیش از سه سال گذشته این محدودیت‌ها را بر کارمندان حکومتی در ولایت پنجشیر وضع کرده بودند؛ اما حالا به باشندگان محل نیز هشدار داده‌اند که از تلفون‌های هوشمند استفاده نکنند.
او به رادیو آزادی بیشتر گفت:
"در همین شرایط من به عنوان یک باشندۀ ولایت پنجشیر، نیاز دارم بخاطر تامین رابطه با دوستان و اعضای خانواده‌ام از طریق واتساپ و یا سایر اپلیکیشن‌هایی که در گوشی‌های هوشمند موجود هستند در ارتباط باشم. مشکلات خود را حل کنیم و روابط خود را تامین بسازیم. طالبان همین مسئله را درک نمی‌کنند و پا فشاری‌شان بر این است که کسی حق ندارد از گوشی‌های هوشمند استفاده کند. اگر من از گوشی هوشمند استفاده نکنم و مشکل خود را حل نسازم پس راه حل چیست؟"
این جوان در ادامه سخنانش بیشتر می‌گوید:
"طالبان هر روز در پی سرکوب هر چه بیشتر مردم هستند. این‌ها (طالبان) در اقدامات جداگانه و در ابعاد مختلف زندگی افراد دخالت می‌کنند و مردم را به ستوه آورده‌اند. در این ولایت، طالبان در سراسر پنجشیر استفاده از گوشی هوشمند قطعاً امکان‌پذیر نیست. هرازگاهی این‌ها (طالبان) در چک‌پاینت‌ها و مسیر راه‌ها مردم را استاد می‌کنند، تلاشی می‌کنند، لت و کوب و مجازات می‌کنند تنها به دلیل داشتن گوشی هوشمند."
این جوان ۲۵ ساله که به دلیل حساسیت موضوع نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، یکی دیگر از باشندگان ولایت پنجشیر است.
او هم از برخورد افراد طالبان در ولایت پنجشیر به خاطر جمع‌آوری گوشی‌های هوشمند و وضع محدودیت‌ها در این خصوص شکایت دارد.
"زیاد ساحۀ زندگی بالای ما تنگ شده که حتی از موبایل‌های کمره‌دار استفاده کرده نمی‌توانیم. با برخورد زشت در چک‌پاینت‌ها روبرو می‌شویم که افراد طالبان عزت و آبروی ما را در نظر نمی‌گیرند و دلیل مشخصی هم نمی‌گویند که چرا از موبایل استفاده نکنیم. در این شرایط باید زمینه‌های بیشتری بخاطر ارتباطات مساعد شود، اما یک موبایل است او را هم از ما می‌گیرند."
در عین حال، شکایت‌کننده از باشنده‌گان محل گفت گوشی تلفون هوشمند خود را پنهان کرده و با رادیو آزادی به گونهٔ مخفی صحبت می‌کرد.
طالبان در ۲۰۲۲ در ولایت پنجشیر بر استفاده و خرید و فروش تلفون‌های هوشمند محدودیت وضع کردند.
محمد محسن هاشمی که در آن زمان والی طالبان در ولایت پنجشیر بود، به ادارات ملکی و نظامی این ولایت دستور داده بود که کارمندان دولتی نباید از تلفون‌های هوشمند استفاده کنند. وی همچنان افزوده بود کسانی که تلفون‌های هوشمند دارند یا بفروشند و یا در خانه بگذارند.
اما حالا که از حکومت طالبان در افغانستان بیشتر از سه سال می‌گذرد، طالبان روند جمع‌آوری تلفون‌های هوشمند را از افراد غیرنظامی در ولایت پنجشیر شدت بخشیده‌اند.
خواستیم در مورد جمع‌آوری و وضع محدودیت‌ها بر استفاده از تلفون‌های هوشمند نظر مسئولین طالبان در ولایت پنجشیر را داشته باشیم، اما آنان تا تهیه این گزارش حاضر به مصاحبه نشدند.
برخی از فعالان اجتماعی میگویند که طالبان با این کارشان می‌خواهند حقایق را از مردم پنهان کنند.
شاکر حیات یکی از این فعالان اجتماعی است. او در صحبت با رادیو آزادی چنین می‌گوید:
"یکی از دلایل بزرگ که در ولایت پنجشیر استفاده تلفون‌های هوشمند ممنوع شده این است که مردم به‌صورت انفرادی جنایات‌شان را به مطبوعات نشر نکنند. طالبان در هر ولایتی که نسبت به استفاده از تلفون‌های هوشمند قیدگیری بیشتر می‌کنند، به این معنی است که در آنجا جنایات بیشتری صورت می‌گیرد."
آقای حیات معتقد است که بدون دسترسی به تلفون‌های هوشمند، مردم پنجشیر از رسانه‌ها و ابزارهای ارتباطی برای به‌اشتراک‌گذاری واقعیت‌ها محروم می‌شوند و کنترول طالبان بر اطلاعات بیشتر می‌شود.
او در ادامه بیشتر می‌گوید:
"آزادی بیان و آزادی مطبوعات چراغ یک جامعه است. طالبان این چراغ را خاموش ساخته‌اند تا بتوانند در تاریکی هر آنچه جنایت، ظلم و بربریت که این‌ها (طالبان) طبق میل‌شان است، در افغانستان و بخصوص در ولایت پنجشیر انجام بدهند و این تاریکی سبب شود که جنایات‌شان به بیرون بازتاب پیدا نکند."
حیات می‌گوید که تلفون‌های هوشمند نه‌تنها ابزار ارتباطی بلکه ابزاری برای دفاع از حقوق شهروندی و حفظ آزادی بیان و اطلاع‌رسانی هستند.
مردم در ولایت پنجشیر در حالی از محدودیت‌ها بر استفاده کردن گوشی هوشمند و نیز موارد شکنجه، آزار و اذیت از سوی افراد طالبان در این ولایت شکایت دارند که حدود دو سال قبل، ریچارد بینت، گزارشگر ویژه ملل متحد برای حقوق بشر افغانستان، به ولایت پنجشیر سفر کرده بود. او نسبت به ادعاهایی مبنی بر اینکه غیرنظامیان متحمل نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر، از جمله دستگیری‌های خودسرانه، قتل‌های فراقانونی، شکنجه و آوارگی اجباری شده‌اند، ابراز نگرانی کرده بود.
در ماه سپتمبر ۲۰۲۲، آقای بینت به شدت از انتشار ویدیویی که نشان می‌داد طالبان برخی از اعضای اسیر وابسته به مقاومت ضد طالبان را در پنجشیر اعدام می‌کنند، ابراز نگرانی کرده و خواستار تحقیق کامل و مسئول قلمداد شدن عاملان شده بود. طالبان گفته بودند که در مورد این قضیه تحقیق می‌کنند، اما ناظران به این باورند که طالبان با این اظهارات کلی سعی می‌کنند مسئولیت را از خود دور کنند.
