اشتراککنندگان جرگهٔ قومی جنبش تحفظ پشتون میگویند انتظار میرود آنان در پایان روز یکشنبه، پیشنهادات خود را برای تصمیمگیری عمومی نهایی کنند.
حاجی شیر مسید، عضو هیأت حزب ملی جمهوری و اشتراککنندهٔ جرگه، به رادیو آزادی گفت:
"ما امیدواریم که انشاالله اقوام و قبایل پشتونها و همچنان احزاب قومی سیاسی که در این جرگه اشتراک دارند، پیشنهادات و خواستهای خود را براساس یک راهحل مفید در یک اعلامیه ارائه کنند."
خبرنگار بخش مشال رادیو آزادی در منطقه اما میگوید، ممکن است اعلامیه پس از توحید دیدگاه کمیتهٔ ۸۰ نفره، نا وقت شب اعلان شود.
منظور پشتین، رهبر جنبش تحفظ پشتون، روز یکشنبه حین سخنرانی در یک کمیتهٔ جرگه از جامعهٔ جهانی خواست تا صدای مظلومیت پشتونها را بشنود.
"تمام دنیا بشنود که یک قوم در قرن ۲۱ دور از عدالت زندگی میکند، یک قوم که در قرن ۲۱ بدون امنیت، صحت و آموزش زندگی میکند، آنان که با یکدیگر بحث نکنند، پس چه کنند؟"
براساس معلومات نشر شده از سوی جنبش تحفظ پشتون، پشتین روز شنبه ادعا کرد که ۸۰ هزار تن از پشتونها در خیبرپشتونخواه در جنگ ۲۰ سال اخیر که به گفتهٔ او جنگ پشتونها نبوده، کشته شده و بیش از ۶ هزار تن دیگر آنان ناپدید هستند.
جرگهٔ قومی جنبش تحفظ پشتون «پیتیام» که روز شنبه ۱۲م اکتوبر با یک روز تأخیر برگزار شد، و به گفتهٔ منظور پشتین، رهبر این جنبش، تصمیم نهایی جرگه روز یکشنبه اعلان میشود.
در جرگهٔ قومی پشتونها در کنار مردان، زنان مناطق مختلف خیبرپشتونخواه هم اشتراک کردهاند.
نادیه، یکی از آنان، به بخش مشال رادیو آزادی گفت:
"در وطن پشتون افزون بر مردان، زنان هم از جنگ متأثر شدهاند. فرزندان زنان ناپدید شدهاند، زنان مشکلات زیادی را پشت سر گذاشتهاند. من از نمایندگی زنان بسیار خوشحال هستم و به آن به دید مثبت مینگرم."
حدود سه ماه پیش، جرگهٔ قومی پشتونها از سوی منظور پشتین، رهبر جنبش تحفظ پشتون، اعلان شد.
جنبش تحفظ پشتون این جرگه را "عدالت" نامگذاری کرد و گفته بود که مردم در آن قاطعانه تصمیم میگیرند که در برابر پاکستان چگونه رویکردی را اتخاذ کنند.
نیروهای امنیتی ایالت خیبرپشتونخواه در ۵م اکتوبر بر جرگهٔ پند غالی حمله کردند که به گفتهٔ جنبش تحفظ پشتون، خیمههای پهن شده در آنجا را به آتش کشیدند، سه عضو این جنبش را کشته، دهها تن را زخمی و صدها تن دیگر را بازداشت کردند.
وزارت داخلهٔ پاکستان یکشنبهٔ هفتهٔ گذشته بر فعالیت جنبش تحفظ پشتون ممنوعیت وضع کرد و آن را بر اساس قانون مبارزه با تروریسم «سازمان غیرقانونی» خواند.
این اقدام واکنشهای شدیدی را در پی داشت. منظور پشتین، رهبر این جنبش، این اقدام حکومت پاکستان را «بسیار ظالمانه» خواند و کمیسیون حقوق بشر پاکستان هم با محکوم کردن آن، از حکومت آن کشور خواست تا این فیصله را پس بگیرد.
هرچند رقم دقیق وجود ندارد که چه تعداد افراد در این جرگه اشتراک کردهاند، اما پیش از این، منظور پشتین رهبر جنبش تحفظ پشتون گفته بود که بیش از ۳ هزار «حجره» اتاق مردم خیبرپختونخواه پر از مهمان است و نیاز است مردم پشاور هم اتاقهای خود را وقف مهمانان کنند.