طالبان روز دوشنبه در محوطه پوهنتون سابق بامیان از بیش از ۳۰۰ نفر برای هفت بست چهار و پنج، از جمله لابرانت باستانشناسی، مدیر عمومی نشرات، مدیر عمومی انسجام خدمات محصلان، مدیر معاشات، مدیر تحقیقات زراعتی، مدیر عمومی تقرر و ترفیعات، و مدیر عمومی کتابخانه امتحان گرفتند.
اما اکثر سوالات برای این بستها در مورد مسایل دینی بوده است.
یکی از اشتراککنندهگان که برای احراز سمت مدیریت یکی از بستهای مسلکی در آزمون گزینش پوهنتون بامیان شرکت کرده بود، از نحوه برگزاری امتحان ناخشنود است.
او میگوید:
"امتحان بهصورت غیرمعیاری بود. مثلاً کسی اگر در یک بخش آمادگی گرفته بود، از آن بخش سوالی نیامده بود. سوالات از بخش دینی بود؛ بهعنوان مثال، یکی از سوالات این بود که دعای نماز چیست؟"
او که نمیخواهد نامش در گزارش گرفته شود، میگوید:
این مرد که نمیخواهد نام او ذر گزارش ذکر شود، با سابقه کاری در بخشهای مدیریتی، به این باور است که طالبان بیشتر به دنبال استخدام افراد وابسته به خود هستند و به جوانان تحصیلکرده فرصت کافی نمیدهند.
او به رادیو آزادی میگوید: "احتمالاً افراد دیگر را در آنجا آماده کردند که همان بست را اشغال کنند و این نوع امتحان و سوال طرح کردن نه در سطح دانشگاه، نه در سطح آکادمیهایی است که در آنجا آموزش، نقد و رشد است."
یکی دیگر از اشتراککنندگان که به دلیل ترس از طالبان نامش را فاش نکرد، گفت که این بستها نیاز به افراد متخصص دارند و سوالات امتحان باید بر اساس معیارهای تخصصی مطرح میشد. او تأکید کرد بسیاری از ساکنان بامیان پیرو مذهب شیعه هستند، اما سوالات امتحان از فقه حنفی مطرح شده بود.
مسئولان پوهنتون بامیان برای تبصره در این مورد در دسترس نبودند.
همچنین عبدالصبور سیغانی، سخنگوی والی طالبان در بامیان، تا زمان پخش این گزارش به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداده است.
در ماه دلو ۱۴۰۱، طالبان تدریس فقه جعفری را در پوهنتون بامیان ممنوع کردند و بهجای آن فقه حنفی را اجباری ساختند. سازمان عفو بینالملل و سازمان ملل در گزارشهای خود بارها تأکید کردند که طالبان پس از حاکمیت دوبارهشان در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، کارکنان زن را از کار منع کرده و افراد متخصص را با ملاها و مولویها جایگزین کردهاند. این اقدامات طالبان با واکنش تند نهادهای حقوق بشری و بینالمللی روبهرو شده و نقض آشکار حقوق مذهبی و زنان دانسته شده است.
پیش از این نیز، جوانان تحصیلکرده در مناطق مختلف افغانستان بارها از آنچه استخدام برخی از افراد غیرمسلکی در ادارههای حکومت طالبان خوانده، شکایت کردهاند و طالبان را به استخدام افراد نزدیک به خود که سابقه حضور در صفوف آنان را دارند، متهم کردهاند.
فعالان مدنی هم هشدار میدهند که این رویکرد طالبان، بهویژه در نهادهای اکادمیک، به نسل آینده افغانستان آسیب جدی وارد خواهد کرد. یکی از این فعالان مدنی که نخواست نامش فاش شود، به رادیو آزادی بیشتر میگوید: "این روند را بسیار خطرناک میدانیم. در آینده ممکن است افراد غیرمسلکی وارد دانشگاهها و نهادهای اکادمیک کشور شوند که برای نسل آینده مضر خواهد بود."