محدودیتهای جدید وضعشدۀ حکومت طالبان در قانون امر به معروف و نهی از منکر که در ماه اگست توسط رهبرشان توشیح شد، همچنان نگرانیها و واکنشهایی را در افغانستان به دنبال دارد.
"قانون امر به معروف و نهی از منکر" طالبان چهار فصل و ۳۵ ماده دارد.
این قانون طالبان از همان ابتدا با واکنشهای گستردهای روبهرو شد، واکنشهایی که تا اکنون هم در سطح داخلی و خارجی دوام دارد.
برخی از زنان در افغانستان میگویند که طالبان با این کارشان در پی حذف زنان از جامعه هستند که به نگرانی آنان افزوده است.
هدیه، ۲۵ ساله، باشندۀ شهر کابل، از دخترانی است که میگوید از وضع قانون جدید طالبان متأثر شده است.
هدیه: از وضع قانون جدید طالبان، متأثر شدهایم
او می گوید:
"بهجای اینکه محدودیتها کم شود، (محدودیتهای) دیگری هم علاوه میشود. قیوداتی وضع میکنند که اصلاً قابل قبول نیست، قسمی میخواهند که دختر خانمها زنده به گور شوند. فعلاً هم بعضی از دختر خانمها صداهایشان به گور میشود."
او که از رشتۀ حقوق و علوم سیاسی فارغ شده، میگوید که محدودیتهای طالبان برایش قابل قبول نیست و نگران آیندۀ خود در افغانستان است.
او در صحبت با رادیو آزادی گفت:
"در قانون جدیدی را که به تصویب رساندند، میخواهند صدای زنان را عورت بدانند. آیا میخواهند زنان گنگ باشند؟ هدفشان همین است که زنان گنگ باشند. همین خانم و دختر خانم است که نسلها را تشکیل دادهاند. با آمدن طالبان و قانونهایی که وضع میکنند، روز به روز که قانون جدیدی روی کار میآید، تمام این صداها به گور روان است."
هدیه میگوید حکومت طالبان به بهانۀ اینکه صدای زنان عورت است، میخواهند زبان زنان بسته شود و زنان را از جامعه حذف کنند.
"طالب را دیدیم که دست به دست با یک خانم مدرن، سلاح به دوش، به خریداری میروند، و شما یک خانم دیگر را میخواهید که حجاب کند، چشمبند ببندند و با محرم باشند. این وضعیت نگرانکننده نه بلکه نابودکننده است. اصلاً نمیتوانیم با این قانون و مقررات جدیدشان زندگی کنیم."
رقیه افضلی، ۳۱ ساله، باشندۀ ولایت کابل، یکی دیگر از زنانی است که از وضع محدودیتهای طالبان بر زنان در افغانستان نگران است.
رقیه: وضع محدودیتهای طالبان بر زنان در افغانستان نگران کننده است.
"اینکه هر روز یک محدودیت را بالای طبقه اناث وضع میکنند و فضای آموزشی و کاری را مسدود کردهاند، و حالا بیان میکنند که صدای زن عورت است و نباید شنیده شود، واقعاً قابل نگرانی است. ما طی سه سال اخیر پاسخ به این سوال پیدا نکردهایم که چرا حکومت کنونی با طبقه اناث دچار چالش، مشکلات و جنجال هستند."
وزارت عدلیۀ حکومت طالبان قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر را به تاریخ ۲۱م اگست اعلام کرد که ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، این قانون را توشیح کرده است.
در مادهٔ سوم این قانون پوشیدهبودن تمام بدن زنان «لازمی» خوانده شده و به دلیل آنچه «هراس از فتنه» خوانده شده، پوشیدهبودن چهرۀ زنان نیز مهم دانسته شده است.
در بند دیگر مادهٔ ۱۳م این قانون، صدای زن عورت عنوان شده و بر اساس آن، زنان اجازۀ سرودن آهنگ ندارند و حتی نمیتوانند با صدای بلند نعت بخوانند و قرائت کنند.
شماری از فعالان: طالبان نسبت به دهۀ ۹۰ میلادی، تغییری نکردهاند
اما برخی از عالمان دین با تأکید میگویند که در هیچ جای فقه حنفی در شریعت اسلام بر صدا و چهرۀ زنان محدودیت وجود ندارد.
برخی از فعالان اجتماعی با تصویب قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان واکنش نشان داده و میگویند که طالبان تغییری نکرده و مثل دهه ۹۰ به قیودات سختگیرانۀ خود ادامه میدهند.
فهیم کوهدامنی، یکی از این فعالان، در صحبت با رادیو آزادی چنین میگوید:
"بعد از سه سال میبینیم که طالبان مثل گذشته و مثل حاکمیت دورۀ قبلیشان آهستهآهسته فشارها را بالای زنان و روشنفکران و آنهایی که مکتبی و دانشگاهی هستند، زیاد کردهاند. حتی امکان دارد که بهزودی زنان را از تمام نهادهای حکومتی و مؤسسات خارجی اخراج کنند و این محدودیتها کاملاً متصور است."
مونسه مبارز، یکی از فعالان حقوق بشر، به رادیو آزادی میگوید که در قانون امر به معروف طالبان بخشهای عمدۀ جامعه مورد تعرض قرار گرفته است.
در این قانون به نوع پوشیدن لباس مردان، گذاشتن ریش و انتقال زنان در موترهای مسافربری از یک جا به جای دیگر بدون محرم محدودیت وضع شده است. به گفتۀ خانم مبارز، این قانون فضای زندگی را بر زنان بیشتر از گذشته تنگ کرده است.
خانم مبارز همچنان میگوید که در افغانستان تحت حاکمیت طالبان هیچ نوع حقوق بشری وجود ندارد و مردم از حقوق اساسیشان به دور ماندهاند.
"هیچ نوع ارزشهای حقوق بشری و دموکراتیک در داخل افغانستان باقی نمانده. چیزی بهنام حقوق بشر وجود ندارد. اصلاً به بشر اجازۀ زندگی و نفس کشیدن در جغرافیای افغانستان نمیدهند. حقوق اساسی مردم بهطور کلی سلب شده. آزادیهای فردی کاملاً مورد تعرض قرار گرفته، آزادیهای عمومی سلب شده، و حق طبیعیشان از جمله آموزش، تحصیل، و زندگی آزادانه کاملاً از آنان سلب شده است."
خانم مبارز در ادامه میگوید:
"تمام مواردی که در قانون تذکر یافته، از آغاز حاکمیت سیاه طالبان عملی و تطبیق شده بود. طالبان میخواهند از آدرس زنان فشار بیشتری بر جامعه جهانی، بهویژه امریکا وارد کنند و به باجگیری بپردازند. همان تمام مواردی را که طی فرامین متعدد و متفرق تطبیق کرده بودند، حالا داخل یک چپتر و سیاهنامه آورده و در جریدۀ رسمی به نشر رساندهاند."