روزنامۀ تلگراف چاپ بریتانیا در گزارش تازۀ خود اعلام کرده که افغانستان یکی از کشورهایی است که با بالاترین خطر مواجهه با سرب قرار دارد، ماده‌ای که به‌گفته این روزنامه از طریق مواد غذایی پخته شده در دیگ بخار وارد بدن مردم افغانستان، به خصوص کودکان، می‌شود.
در گزارش روزنامه تلگراف که در آن از برخی گزارش‌های رادیو آزادی در مورد نحوه ساخت این دیگ بخارها در افغانستان نقل شده، آمده است که دیگ‌های بخار و ظروف آلومینیومی از جمله دلایل اصلی این مشکل هستند.
این گزارش می‌افزاید که میانگین میزان سرب در خون مردم افغانستان، به خصوص کودکان، سه برابر بیشتر از هند و پنج برابر بیشتر از چین است.
این گزارش افزوده که دیگ‌های بخار زودپز که از آلومینیوم‌های بازیافت شده و با کیفیت پایین ساخته می‌شوند، از طریق پختن غذا در این ظروف، سرب را به بدن انسان منتقل کرده و آنان را مسموم می‌کنند.
پیشتر، محققان در ایالات متحده امریکا میزان بالای سرب را در خون کودکان افغان پناهنده در این کشور مشاهده کرده بودند. در پی تحقیقات سال ۲۰۲۲، ایالت واشنگتن این کشور استفاده از تمامی دیگ بخارهای آلومینیومی را به دلیل سطح پایین ایمنی آنها ممنوع کرد.
پس از انتشار این گزارش، چندین ایالت امریکا با ارائه توصیه‌های بهداشتی نسبت به خطرات دیگ‌های بخار ساخت افغانستان هشدار دادند.
در افغانستان، استفاده از ظروف آلومینیومی و دیگ‌های بخار بسیار رایج است و شاید به ندرت خانه‌ای وجود داشته باشد که دیگ بخار در آن استفاده نشود و بسیاری از خانواده‌ها به منظور صرفه‌جویی در انرژی و زمان از این دیگ‌ها استفاده می‌کنند.
بسیاری از آنان در مورد اینکه سرب، که یک ماده مضر است و می‌تواند از طریق استفاده از این دیگ‌های بخار وارد بدن شود، اطلاع ندارند.
سمیه، باشنده کابل، به رادیو آزادی می‌گوید: "ما سال‌هاست که از دیگ بخار استفاده می‌کنیم، غذا در آن زود پخته می‌شود، در باره ضرر آن اطلاع ندارم. فقط یک یا دو بار انفجار کرده است، اما شکر خدا کسی پیش دیگ بخار نبود و کسی آسیب ندیده است."
آزیتا، باشنده ولایت هرات و مادر سه فرزند، به رادیو آزادی می‌گوید که او نیز در باره ضرر استفاده از دیگ‌های بخار آگاهی ندارد: "من خودم در خانه از دیگ بخار برای آشپزی استفاده می‌کنم، غذا زود پخته می‌شود و گاز زیاد مصرف نمی‌شود، در باره اینکه کدام نقص و ضرر دارد، اطلاع ندارم."
در همین حال، داکتر بسم‌الله شیوامل، یکی از متخصصان بهداشتی افغان در اروپا، به رادیو آزادی می‌گوید که سرب از طریق هوا و غذا وارد بدن می‌شود و خطرات زیادی بر سلامت انسان دارد: "سرب در کودکان ممکن است مشکلات حافظه و ذهنی ایجاد کند، در بزرگ‌سالان باعث افزایش فشار خون و مشکلات کلیوی شود و در زنان باردار، افزایش سطح سرب در خون خطر سقط جنین را بالا می‌برد."
او می‌افزاید که در مورد اینکه از طریق استفاده از دیگ بخار سرب وارد بدن شود، تحقیقات در داخل افغانستان نشده است، اما ظروف آلومینیومی که حاوی سرب هستند، ممکن است سبب ورود سرب به بدن انسان شوند.
او عوامل دیگری را نیز به عنوان عامل انتقال سرب به بدن انسان عنوان می‌کند و می‌گوید که تحقیقات در فرانسه نشان داده که حتی سرب می‌تواند از طریق مواد آرایشی که در ترکیب آن سرب به کار رفته باشد، وارد بدن شود و خطرات را به همراه داشته باشد.
تلاش کردیم که با برخی از مسئولان شرکت‌های ساخت دیگ بخار در افغانستان در باره این گزارش صحبت کنیم اما موفق نشدیم.
این در حالی است که در افغانستان چندین کارخانه تولید دیگ بخار موجود است که برخی از این شرکت‌ها حتی فروشات بین‌المللی دارند.
