برخی از افغانها مدعیاند که به خاطر موجودیت برخی مشکلات در سیستم صحی افغانستان، ترجیح میدهند برای تداوی بهتر به کشورهای دیگر بروند.
احسانالله، باشندۀ ولایت بلخ، به رادیو آزادی گفت که پس از تداوی دوامدار نتیجه مثبت به دست نیاورده و در حال حاضر برای تداوی به پاکستان رفته است.
«من اینجا برای تداوی خود آمدهام، تکلیف معده دارم، آنجا خیلی دوا گرفتم، اما بینتیجه بود، تلاش میکنم به گونهٔ اساسی تداوی خود را انجام بدهم.»
محمد موسی، باشندۀ شهر کابل که مادرش به بیماریهای مختلف از جمله فشار بلند خون و شکر مبتلا است، برای تداوی به پاکستان برده است. او در مورد مشکلات در سیستم صحی افغانستان به رادیو آزادی میگوید:
«این مردم از طبابت تجارت ساختهاند، شرکتها همه دواهای بیکیفیت را وارد میکنند که به جای سود، ضرر هم دارد. آنها بیماران را به وضعیتی میرسانند که مجبور میشویم آنها را برای تداوی به کشورهای دیگر ببریم.»
از سوی دیگر، نورالدین، باشندۀ کابل، میگوید که تأخیر در تشخیص بیماری آپندکس دختر دهسالهاش باورمندی او را نسبت به تداوی در داخل افغانستان کاهش داده است.
او به رادیو آزادی گفت که چندی پیش دخترش ناگهان در قسمت شکم دچار درد شد که علاوه بر شفاخانۀ دولتی، او را به کلینیک شخصی نیز برد، اما به گفتهٔ او پس از انجام معاینات به او گفته شد که مشکلش جدی نیست و با مصرف دوا صحت مییابد.
اما با تأخیر دو روزه و شدت درد نزد دخترش، بالاخره مشخص شد که او نیاز به عملیات دارد و به گفتهٔ او، این مسئله جان فرزندش را با خطر مواجه ساخت.
«فکر میکنم داکتران کلینیک شخصی پاکستانی بودند، زیرا زمانی که معاینات را انجام دادند، گفتند او آپندکس است و مدت زمان زیادی گذشته است. باید بدون تأخیر عملیات شود. عملیات شد و اکنون خوب است. دو سه شب نزد داکتران مختلف رفتیم، اما کسی تشخیص نمیتوانست. شما خودتان فکر کنید که سیستم صحی افغانستان چگونه است.»
برخی اوقات در شبکههای اجتماعی نیز مواردی اینچنینی منتشر میشود که رادیو آزادی صحت آن را تأیید کرده نمیتواند، اما پیش از این برخی از مریضداران شکایتهای مشابهای همراه با اسناد با رادیو آزادی شریک ساختهاند.
گفتنیست بیشتر افغانها در نظام جمهوری مخلوع نیز به خاطر مشکلات موجود و به خصوص برای تشخیص و تداوی بیماری سرطان برای تداوی به هند، ترکیه و پاکستان میرفتند. اما پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان و دشوار شدن روند اخذ ویزۀ هند و ترکیه، اکنون بیشتر به پاکستان برای تداوی میروند. اما هنگام سفر به این کشور نیز هرازگاهی با مشکلات روبهرو میشوند.
با این حال، یک داکتر موظف در یک کلینیک خصوصی در پکتیکا که به دلیل حساسیت موضوع نمیخواهد نام و صدایش در این گزارش منتشر شود، مدعی است که در حال حاضر امکان رفع نیازهای صحی با حکومت طالبان در این مرکز وجود ندارد و کمککنندهگان بینالمللی نیز مانند گذشته کمک نمیکنند، بنابراین وضعیت خوب نیست.
تلاش کردیم تا دیدگاه وزارت صحت عامهٔ حکومت طالبان را در پیوند با انتقادات و ادعاهای مردم از سیستم صحی افغانستان بپرسیم، اما شرافت زمان، سخنگوی این وزارت، به پرسشهای رادیو آزادی پاسخی نداد. اما پیش از این، وزارت یادشده بر بهبود وضعیت صحی مدعی شده بود.
این درحالیست که پیش از این سازمان جهانی صحت (دبلیو اچ او) نیز ابراز نگرانی کرده بود که سیستم صحی افغانستان با کمبود بودجه روبهرو است. این سازمان در ماه جولای سال گذشتهٔ میلادی با نشر گزارشی گفته بود که پس از حاکمیت دوبارهٔ طالبان، خدمات صحی و درمانی در افغانستان ضعیف شده است.