هرچند حکومت طالبان بارها ادعای تأمین امنیت سرتاسری در این کشور را مطرح کردهاند، اما شماری از کارشناسان امور امنیتی و مردم عام میگویند، هنوز هم حوادث امنیتی زندگی آنها را تهدید میکند.
شریفه جوینده که خواهرش نرگس محمدی در یک رویداد امنیتی در کابل جان باخته، میگوید که با گذشت دو سال هنوز هم غم خواهرش را فراموش نکردهاست.
نرگس محمدی در حمله انتحاری بر مرکز آموزشی «کاج» در غرب کابل کشته شد.
شریفه جوینده میگوید که او ۱۸ سال داشت و تازه از صنف دوازدهم فارغ شده بود و میخواست که در مرکز آموزشی «کاج» آزمون آزمایشی کانکور بدهد: "در سال ۱۴۰۱ از صنف دوازدهم فارغ شده بود، قرار بود که در همین سال در آزمون کانکور سهم بگیرد، نزدیک به ۱۰ روز به کانکور باقی مانده بود که در مرکز کاج حمله شد و با دهها خواهران دیگر یکجا شهید شد. نرگس آرزو داشت که رشته طب را بخواند."
بهگفتۀ او، نرگس دختر خورد خانواده بود، پدر و مادرش با مرگ نرگس به شدت آسیب دیده و به بیماریهای مختلفی دچار شدهاند: "برای پدر و مادر من قبول کردن این رویداد بسیار سخت است. تا هنوز برایشان سخت تمام میشود، تا حال بهخاطر این رویداد رنج میکشند، به همین خاطر برایشان مشکل ذهنی پیدا شدهاست."
حمله بر مرکز آموزشی کاج در منطقه دشت برچی شهر کابل به تاریخ ۳۰ سپتمبر سال ۲۰۲۲ به وقوع پیوست که در آن ۵۴ تن کشته و ۱۱۴ تن دیگر زخم برداشتند که اکثر شان زنان و دختران هزاره بودند.
اما این نخستین و آخرین حمله نبود، بلکه در سه سال گذشته در مناطق مختلف افغانستان گاهناگاه حملات انتحاری، انفجارهای بمی، درگیریهای رو در رو و حملات چریکی انجام شدهاست که در کنار طالبان حاکم، تلفات گستردۀ به غیرنظامیان را نیز به همراه داشته است.
پیش از این، در اگست سال ۲۰۲۱ در روزهای اخیر خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، حمله انتحاری در میدان هوایی کابل رخ داد که ۱۳ سرباز امریکایی و حدود ۱۷۰ تن از افغانها کشته شدند.
پس از آن، در ۱۶ ماه میزان سال ۱۴۰۰ بر یک مسجد شیعهیان در منطقه سیدآباد شهر کندز حین ادای نماز جمعه انفجار شد که ۵۰ تن کشته و دهها تن دیگر زخمی شدند.
به همینگونه در ماه اگست سال ۲۰۲۳ محمد داود مزمل، والی طالبان در ولایت بلخ در یک حمله در دفتر کارش کشته شد.
مسئولیت این همه حملات را شاخه ولایت خراسان گروه دولت اسلامی (داعش) به عهده گرفته بود.
شماری از مردم عام فکر میکردند که پس از آغاز حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان امنیت سراسری تأمین میشود، اما بهگفتۀ آنها پس از یک امنیت نسبی، حالا روز به روز حوادث امنیتی بیشتر میشود.
دو باشندۀ شهر کابل که نخواستند به دلیل حساسیت موضوع نامهایشان در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفتند: "اخیراً به هر اندازه حوادثی که در شهر کابل صورت گرفته، در همه آن غیرنظامیان کشته شدهاند. مردم از لحاظ امنیت نگرانی دارند. هرچند طالبان ادعای تأمین امنیت را میکنند، اما امنیت نیست."
"قتلهای مرموز زیاد شدهاست، انفجار صورت میگیرد. اگر طالبان میگویند که امنیت سرتاسری تأمین شدهاست، این ادعای نادرست است."
اما باشندۀگان یک تعداد ولایات که در نظام جمهوریت مناطقشان در اثر جنگ و دیگر رویدادها به شدت ناآرام بود و حالا امنیت نسبی دارند، خوش هستند و میگویند که با آمدن طالبان مناطقشان امن شدهاست.
موسی، باشندۀ دند غوری ولایت بغلان، به رادیو آزادی گفت: "حالا که منطقه ما امن است، مردم به زندگیشان خوشحال هستند. کودکان به مکتب میروند، کشاورزان بالای زمین خود کار میکنند و ما میتوانیم که با دل جمع به همه مناطق برویم. مردم هم در منطقه ما برای چکر میآیند و از آمدن صلح و امنیت همه خوشحال هستند."
اما برخی آگاهان امنیتی میگویند که امنیت یک منطقه به معنی خوب شدن امنیت در تمام کشور نیست.
آنان میگویند که در حال حاضر روز به روز رویدادهای امنیتی افزایش مییابد.
اجمل عمر شینواری، کارشناس امنیتی و سخنگوی نیروهای قوای مسلح در نظام جمهوری پیشین، در این مورد به رادیو آزادی گفت:
"متأسفانه که امنیت در افغانستان وجود ندارد و تهدیدات روز به روز بیشتر میشود. از این لحاظ نگرانی این است که طالبان با برخورد غیر مسلکی، غیر تخصصی و غیرمتعهدانهشان در برابر کشور و مردم، آنچنان ناراحتی ایجاد نکنند که نتیجه آن برای افغانستان بسیار خطرناک باشد."
او ادعا میکند که همین حالا به شمول کابل، در ولایات مختلف سطح جرایم جنایی بلند شدهاست و امنیت فردی نسبت به هر وقت دیگر خرابتر میشود.
وی همچنان با اشاره به حملات گروههای ضد طالبان به شمول داعش میگوید که وضعیت روز به روز بدتر میشود:
"از امنیت فیزیکی که آنها یاد میکنند، امنیتی است که آنرا در دورۀ جمهوریت متأثر کرده بودند، اما حالا شما ببینید که سطح جرایم جنایی چقدر بالا رفته است. حملات هر روز برعلیهشان در قلب کابل انجام میشود. مخالفانشان در برابرشان عملیات میکنند و آنها را حتی در دفاترشان هدف قرار میدهند."
اسحاق اتمر، کارشناس دیگر امنیتی، به رادیو آزادی گفت: "اصلاً خود طالبان جنگ نمیکنند. بهخاطر اینکه دعوای امنیت را میکنند، اما مردم مصونیت ندارند. کشتارهای هدفی است. نظامیان و سربازان نظام پیشین هر روز از سوی افراد مسلح ناشناس بازداشت و کشته میشوند. این به این دلیل است که مردم به گونه کامل مصون نیستند."
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، و عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخله حکومت طالبان، به پرسشهای رادیو آزادی در این باره پاسخ ندادند. اما حمدالله فطرت، معاون سخنگوی حکومت طالبان، به تاریخ چهارم اگست سال روان در صحبت با رادیو تلویزیون ملی تحت کنترل حکومت طالبان ادعا کرد که از سه سال به این طرف امنیت تأمین شده که در نیم قرن گذشته وجود نداشت.
وی گفته بود که یک تعداد شبکههای استخباراتی میخواهند که افغانستان را به جهان ناامن نشان بدهند.
حمدالله فطرت در حالی ادعای تأمین امنیت بیسابقه در افغانستان را میکند که در سه سال گذشته شاخه ولایت خراسان گروه دولت اسلامی (داعش) به شمول کابل در شماری از ولایات افغانستان حملاتی را انجام داده که صدها کشته و زخمی به جا گذاشته است.
هرچند طالبان موجودیت داعش و فعالیت آنرا تهدید جدی نمیدانند، اما به شمول امریکا، سازمان ملل متحد و کشورهای مختلف در مورد فعالیتهای داعش در افغانستان به مراتب نگرانی نشان دادهاند.
گروهی که حکومت طالبان میگوید تهدید جدی نیست و آنرا سرکوب کردهاند.
با وجود این ادعای طالبان که امنیت سراسری در تمام افغانستان تأمین شده، سازمان ملل متحد در دو گزارش خود در سال روان از افزایش رویدادهای امنیتی خبر دادهاند.
انتونیو گوتریش، سرمنشی سازمان ملل متحد، در ماه دسامبر سال ۲۰۲۳ در یک گزارش گفته بود که از اول اگست تا ۲۲ اکتوبر این سال ۱،۴۱۴ رویداد امنیتی در افغانستان ثبت شده که در زمان مشابه در سال گذشته دو درصد افزایش را نشان میدهد.
در گزارش آمده بود که در این مدت به اثر حوادث امنیتی به شمول ۵۳ کودک، ۶۵ غیرنظامی کشته و ۱۲۵ تن دیگر زخمی شدهاند.
در گزارش، شاخه ولایت خراسان گروه دولت اسلامی (داعش) مسئول بیشتر تلفات ملکی خوانده شده بود.
انتونیو گوتریش به حملات گروه داعش بر شیعهها در بغلان، هرات و همینگونه در کابل اشاره کرده که به اثر آن به دهها غیرنظامی تلفات وارد شدهاست.
همچنین دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در یک گزارش در ماه جولای سال ۲۰۲۴ گفت که در ماههای جنوری، فبروری و مارچ همین سال از اثر حملات گروه داعش در افغانستان ۳۶ فرد غیرنظامی کشته و ۱۱۸ تن دیگر زخم برداشتهاند.
اما حکومت طالبان در مورد این گزارش رسماً چیزی نگفته است.