براساس مقررات اخیر در روسیه، محدویت های شدید بر مهاجرین آسیای میانه، وضع شده است. این مقرارت چیست و چی تاثیری بر افغان های مقیم در روسیه خواهد داشت؟ آیا این مقرارت، کنوانسیون بین المللی مهاجرین را نقض نمی کند؟
ابرار قادرف، شهروند تاجکستان، یکی از ده‌ها هزار مهاجر آسیای میانه است که برای کار به روسیه رفته‌اند. قادرف علاوه بر مشکلات در زمینۀ ویزه و اجازۀ کار، اکنون براساس محدودیت‌های تازه وضع شده از سوی حکومت روسیه، مانند هزاران مهاجر اقتصادی دیگر از روسیه اخراج شده است.
ابرار قادرف که در میدان هوایی شهر دوشنبه، پایتخت تاجکستان، در کنار بکس دستی‌اش ایستاده بود، به رادیو آزادی گفت:
"در حال حاضر وضعیت دشوار شده، خودم اخراج شدم. اگر کوچکترین مشکلی در اسناد باشد، فوراً اخراج می‌کنند. اگر زبان روسی ندانی، وضعیت از این هم مشکل‌تر می‌شود."
شرف‌الدین خواجه‌یف، یک شهروند دیگر تاجکستان، سرنوشت مشابهی دارد:
"آخر دلیلی ندارد، می‌روی همۀ اسناد را آماده می‌سازی، تو را اذیت می‌کنند. سند هم که نداشته باشی، اذیت می‌شوی. تاجک‌ها را بسیار زیاد اذیت می‌کنند."
پس از رویداد تروریستی ۲۲ مارچ سال جاری میلادی (۲۰۲۴) که بر تالار «کراکاس سیتی» در حومۀ مسکو صورت گرفت و در اثر آن ۱۴۴ تن کشته و بیش از ۵۰۰ تن دیگر زخمی شدند، هشت شهروند تاجکستان که به ادعای ادارۀ امنیت فدرالی روسیه با استخبارات اوکراین و گروه دولت اسلامی موسوم به داعش ارتباط دارند، دستگیر شدند.
داعش مسئولیت این حمله را پذیرفت و حکومت اوکراین دست داشتن در این رویداد را رد کرده است.
رویداد تروریستی بر تالار "کراکاس سیتی" باعث آن شد تا برخورد مقامات روسیه در برابر مهاجرین اقتصادی آسیای مرکزی به تدریج شدیدتر شود و در تازه‌ترین اقدام، محدودیت‌های سختگیرانۀ بر زندگی اجتماعی آن‌ها در روسیه وضع شده است.
محدودیت‌ها و قواعد تازه روسیه چیست؟
سلیم‌جان ایوب‌زاده، رئیس بخش تاجکستان رادیو آزادی، می‌گوید:
"جزئیات این مقررات در ۱۵ جولای به دسترس خبرنگاران قرار گرفت و براساس آن، مهاجرین آسیای میانه باید در ملاعام به زبان روسی صحبت کنند، یکدیگر و سایرین را برادر یا خواهر صدا نزنند، در محل نامناسب نماز نخوانند، اشپلاق نزنند، صداهای بلند سر ندهند. البته این بخشی از این مقررات است. مهمترین و بخش اصلی مقررات اقامت در روسیه، دریافت کار و مشغولیت است."
سلیم‌جان ایوب‌زاده می‌گوید در حال حاضر یک دورۀ آموزشی هفتاد ساعته به‌طور آزمایشی، در چهار منطقۀ روسیه به شمول شهر مسکو راه‌اندازی شده و به یکی از نکات مهم دیگر که باعث وضع چنین مقررات سختگیرانه شده، اشاره می‌کند:
"بصورت عموم، این واکنش، ادامۀ فشار و محدودیت‌ها بر مهاجرین است که جامعۀ روسیه از نیرو گرفتن، زیاد شدن و جایگزین شدن آن‌ها در مناطق روس‌نشین نگران هستند و می‌گویند که اگر این کار ادامه یابد، تاجکان، ازبکان، قرغزان و سایر ملیت‌ها بزودی ساکنان اساسی شهرها و قریه‌های روسیه خواهند شد، زیرا اهالی روسی رو به کاهش است."
آیا چنین مقررات در تخطی از کنوانسیون بین‌المللی مهاجرین نیست؟
فاروق فردا، آگاه مسایل روسیه که در بریتانیا زندگی می‌کند، می‌گوید:
"روسیه با وجود آنکه کنوانسیون بین‌المللی مهاجرت را امضا کرده، ولی در داخل کشور خود، کمترین تعهد به آن را دارد. فکر نمی‌کنم که این محدودیت‌های تازه وضع شده بر شهروندان آسیای میانه زیاد دوام کند، زیرا این افراد مهاجرین اقتصادی هستند که توسط شرکت‌های بزرگ کاریابی و کاردهی بین روسیه و آسیای میانه، به روسیه سرازیر می‌شوند و این شرکت‌ها به گونه‌ای بالای افراد مهم در داخل روسیه تأثیر دارند."
وضع محدودیت‌های تازه بر مهاجرین آسیای میانه، تعداد مراجعین به شرکت‌های کاریابی را در تاجکستان کاهش داده است.
دوران شمس‌الدینوف، مسئول یکی از این شرکت‌ها، می‌گوید که اخیراً افراد کمتر به روسیه می‌روند و روی هزینۀ تهیۀ اسناد تأثیر داشته و قیمت‌ها کاهش یافته است.
با توجه به وضعیت دشوار سیاسی و امنیتی در افغانستان، در چند دهۀ گذشته شماری از افغان‌ها نیز به روسیه رفته‌اند و در برخی از شهرهای روسیه به شمول مسکو، پایتخت آن کشور، اقامت دارند.
محدودیت‌های تازه بر زندگی این افغان‌ها چه تأثیری خواهد داشت؟
فاروق فردا، آگاه مسایل روسیه، در این مورد می‌گوید:
"تأثیرگذاری این محدودیت‌ها بالای افغان‌ها یا هیچ است و یا نزدیک به هیچ، زیرا افغان‌ها از یک‌طرف دخیل در اجتماع زندگی می‌کنند، از جانب دیگر با وصف وضعیت ناگوار افغانستان در زمینۀ مواد مخدر و تروریزم، افغان‌های مقیم روسیه به هیچ وجه در این دو مسئله دخیل نبوده‌اند."
