با آنکه حکومت طالبان همواره بر فراهم ساختن زمینۀ کاربرای مردم در افغانستان به ویژۀ افراد تحصیل کرده تأکید کرده است، شماری از جوانان تحصیل‌کرده و کارمندان برکنارشدۀ اداره‌های دولتی از نبود فرصت‌های کاری و گمارش‌های سلیقه‌ای از سوی حکومت طالبان شکایت دارند.
فهیم، یکی از این جوانانی که تازه از پوهنتون فارغ شده است، می‌گوید، درحالی که نیاز جدی به کار دارد تا نفقۀ خانواده‌اش تأمین کند، اما بیکار است.
"من به این امید درس خواندم که یک روز فارغ شده و صاحب وظیفه شوم تا مخارج خود و فامیل خود را تمویل بکنم، ولی بدبختانه که هیچ کاری برای ما وجود ندارد. حالا زمینۀ کار برای ما مساعد نیست."
شماری از کارمندان پیشین اداره‌های دولتی که پس از حاکمیت طالبان از وظیفه برکنار شده اند، مدعی اند که طالبان بجای آنان افراد غیرمسلکی و وابسته به خودشان را استخدام کردند.
یکی از آنان که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش و نام اداره‌ای را که در آن کار می‌کرد، در گزارش ذکر شود، به رادیو آزادی گفت، حالا بخاطر کار کردن به بیرون از کشور رفته است.
"هیچ کدام از کسانی که فعلاً در اداره‌های دولتی فعالیت می‌کنند، به اساس لیاقت و سواد نبوده، به جز یک تعداد کارمندان حکومت قبلی که طالبان نیاز اشد به آنها داشتند و توانایی کار آنها را نداشتند، نگهداشتند. من خودم شاهد استم که یک تعدادی را هم بعد از مدتی برکنار کرده و خود شان به جای آنها به کار شروع کردند."
یکی دیگر از کارمندان پیشین یکی از اداره‌های دولتی که زن است و به دلیل مشابه نخواست نام خودش و اداره‌اش در گزارش گرفته شود، مدعی شد که بجای او یک فرد مربوط به طالبان استخدام شده است.
"بجای من هم کارمندان دیگر را مقرر کردند که کارفهم نیستند و کارمندی آمده است که چیزی را یاد ندارد و در این اداره هم کار نکردند، از قندهار یا یک جای دیگرهستند. همکاران من قصه می‌کنند که متاسفانه که وضع ادارات خراب شده است."
اما خیرالله خیرخواه، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان روز شنبه در مراسم معرفی معین مالی و اداری این وزارت گفت که در حکومت آنان افراد بر اساس لیاقت و به دور از هر گونه تعصب تعیین می‌شوند.
از سوی دیگر سمیع‌الله ابراهیمی، سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی حکومت طالبان به روز یک‌شنبه به تلویزیون ملی در کنترل حکومت‌شان گفته است که در سه ماه نخست سال ۱۴۰۳بیش از ۲۲ هزار جواز کار را برای افغان‌ها و بیش از ۶۰۰ شهروند خارجی توزیع کرده و این افراد در اداره‌های دولتی، سکتور خصوص و موسسات استخدام شده‌اند.
با این وجود بشیر دودیال، آگاه اقتصادی بیکاری را یک معضل جدی در افغانستان می‌داند و می‌گوید، کاهش بیکاری به یک برنامۀ جامع نیاز دارد و موجودیت افراد مسلکی در رهبری اداره‌ها یک امر ضروری است.
او به رادیو آزادی گفت:
"در بخش مدیریت به یک تعداد نیروی بشری ضرورت است، اما به شرطی که افراد مسلکی باشند، در تمام بخش‌ها مشکل وجود دارد، توجه لازم نشده است، کارآفرینی یک مهارت و یک برنامه است و ما می‌توانیم بیکاری را از بین ببریم."
این نگرانی‌ها و شکایت‌ها درحالی مطرح می‌شود که بر اساس گزارش سازمان‌های بین‌المللی، پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان میزان بیکاری در این کشور افزایش یافته است.
اخیراً شبکۀ سیستم هشدارهای اولیۀ قحطی در گزارش تازۀ خود که ۶ جولای نشر کرده، گفته است که پس از بازگشت اجباری صدها هزار افغان از پاکستان و ایران رقابت برای فرصت‌های کار محدود در دسترس افزایش یافته است.
