حمیدالله یک لاری پر از تربوز را از ولسوالی بکواه ولایت فراه برای فروش به میدانبار شهر هرات آورده است.
این دهقان ۴۸ ساله، امسال بیست و پنج جریب زمین را تربوز کشت کرده است.
به گفتۀ او، تا آغاز فصل جمعآوری حاصلات زمینهایش، نزدیک به دوصد هزار افغانی مصرف کرده است.
بهای هر چهار کیلو تربوز در میدان بار شهر هرات از ده تا پانزده افغانی است.
حمیدالله بابت انتقال شانزده تُن تربوز از فراه تا هرات، حدود به سی هزار افغانی کرایه داده اما به گفتۀ او، قیمت پائین این میوه در بازارها سبب شده است که حتی کرایۀ موتر را تکمیل نکند:
"من این موتر هندوانه را از ولسوالی بکواه ولایت فراه آوردهام. شانزده تُن هندوانه در این موتر است. حتی نمیتوانیم که کرایۀ موتر را پیدا کنم. قبلاً یک چهار کیلو هندوانه از سی تا سی و پنج افغانی بود."
وضعیت بسیاری از دهقانان در حوزۀ غرب که امسال تربوز و خربوزه کشت کرده اند، همانند حمیدالله است.
خیر محمد : تمام هندوانه این موتر را که بفروشیم، کرایۀ موتر را پیدا کرده نمیتوانیم و ما زمینداران دست خالی به خانه بر میگردیم
خیرمحمد ۶۵ ساله، یک دهقان دیگر میگوید که بخاطر به فروش نرسیدن تربوز هایش، زحمتهای یکسالهاش هدر رفته است:
"یک سال زحمت کشیدیم تا این هندوانه به ثمر برسد و برای این که پنج افغانی فایده کنیم، این هم این طور شد. دار و ندار خود را مصرف کردیم، اما وضعیت ما به اینجا کشیده شده است. تمام هندوانه این موتر را که بفروشیم، کرایۀ موتر را پیدا کرده نمیتوانیم و ما زمینداران دست خالی به خانه بر میگردیم. بسیاری از دهقانان که هندوانه خود را برای فروش آورده اند، با صد افغانی یا پنج هزار افغانی و حتی دست خالی از اینجا رفته اند."
یکی از علتهای به فروش نرسیدن تربوز و خربوزه در هرات، جلوگیری از فروش آن توسط موتورسایکلهای سه چرخه و کراچیهای دستی از سوی شاروالی حکومت طالبان خوانده شده است.
به گفتۀ شماری از میوهفروشان، این اقدام سبب شده است که میوههای تازه از میدان بار کمتر به شهر انتقال داده شود.
فیصل، یک میوهفروش در میدانبار شهر هرات در این باره به رادیو آزادی گفت:
"فعلاً فصل میوههای وطنی است، اما دهقانان به تاوان هستند. بخاطر اینکه شاروالی بر سه چرخهها و چرخها بسیار فشار آورده است. هیچ توجه نمیکند که اکنون فصل برداشت میوههای وطنی است و اینها را جمعآوری نکند. هیچ صادرات نیست و تمام میوه داخل هرات است."
در سالهای گذشته سه چرخهها و کراچیهای دستی، میوههای تازه را از میدان بار با بهای مناسب خریداری میکردند و در سطح شهر به شهروندان به فروش میرساندند.
با این حال مسئولان اتاق زراعت و مالداری ولایت هرات میگویند که برای صادرات میوههای تازۀ این ولایت به شمول تربوز و خربوزه، تلاش میکنند.
بشیراحمد بهادری، رئیس این اتاق میگوید:
"اتاق محصولات زراعت و مالداری وظیفه دارد که برای محصولات زراعتی به خصوص هندوانه و خربوزه در هرات بازار پیدا کند. عنقریب تعدادی از تجار صادرکننده و اتاق محصولات زراعتی و مالداری عازم کشور قزاقستان میشویم تا بتوانیم بازاریابی کنیم برای انگوری که در پیش رو داریم که تولیدات زیادی دارد، همچنان انجیر و بعضی میوههای دیگر مانند خربوزه و هندوانه."
بر بنیاد آمارهای مسئولان ریاست زراعت، آبیاری و مالدرای حکومت طالبان در هرات، روزانه نزدیک به یک هزار و ۲۰۰ تن تربوز و خربوز از ولایتهای فراه و نیمروز به میدان بار این ولایت انتقال داده میشود.
این مقداری است که بیشتر از نیاز بازار هرات خوانده میشود.
همه ساله با آغاز ماه جوزا، فصل برداشت حاصلات تربوز و خربوزه در ولایتهای حوزۀ غرب آغاز میشود و تا پایان ماه اسد ادامه مییابد.
نبود سردخانههای معیاری و بزرگ و صادر نشدن تربوز، خربوزه و برخی میوههای تازۀ دیگر به بیرون از کشور، همه ساله سبب وارد شدن زیانهای مالی به دهقانان شده است.
شاهپورصابر