با فرارسیدن فصل جمع‌آوری محصولات زراعتی از جملۀ میوۀ تازه در افغانستان، شماری از دهقانان و باغداران از نبود بازار و خراب شدن حاصلات زراعتی‌شان شکایت دارند.
آنان می‌گویند که همه ساله محصولات زراعتی‌شان را به دلیل نداشتن سردخانه به قیمت ناچیز به فروش می‌رسانند. به گفتۀ آنان، ساخت سردخانه‌ها می‌تواند مشکلات آنان را کاهش دهد.
سمیع‌الله رحیمی، یک دهقان ۴۲ ساله در ولسوالی قره‌باغ ولایت کابل که سرپرستی یک خانوادۀ شش نفره را به عهده دارد، می‌گوید که حدود دوازده سال می‌شود مصروف کشت و زراعت است.
رحیمی در گفت‌وگو با رادیو آزادی از نبود سردخانه و کاهش نرخ محصولات زراعتی‌اش شکایت دارد.
"در وقتی که ما حاصلات را به بازار عرضه می‌کنیم، تمام دهاقین همزمان همه محصولات خودشان را به بازار به فروش می‌آورند، چون سردخانه نیست که کم کم به بازار بیاریم، به یک‌باره‌گی که همه دهاقین تمام حاصلات خود را به بازار عرضه می‌کنند نرخ‌ها بسیار پایین می‌آید، حتا که ما نمی‌توانیم همان مصارفی را که کردیم، دوباره بدست بیاوریم."
رحیمی می‌گوید: اگر در تابستان از کشت و زراعت‌اش پول به‌دست نیاورد، در سه ماه زمستان با مشکلات زیاد اقتصادی روبه‌رو می‌شود:
"دهقان اگر کار کند پول بدست می‌آرد و اگر نکند بسیار به مشکلات زندگی خود را به پیش می‌برد، در سه ماه زمستان وقتی که ما در خانه می‌باشیم بسیار به مشکل زندگی خود را به پیش می‌بریم، از حکومت فعلی خواهش می‌کنیم تا به دهاقین سردخانه‌ها بسازند."
برخی دهقان‌ها و باغداران دیگر هم از مشکلات مشابه شکایت دارند. مسیح‌الله نبی‌زاده، ۳۳ ساله یکی دیگر از آنان است که در باغ انگورش یک هزار بته تاک دارد. او می‌گوید، به دلیل نبود بازارهای مناسب و سردخانه‌ها، همه ساله محصولات زراعتی‌اش را به قیمت ناچیز به فروش می‌رساند:
"ما به تعداد یک هزار تاک انگوری داریم که به مقدار سه هزار سیر به صورت اوسط در یک سال حاصلات بدست می‌آریم، اما متاسفانه به دلیل نبود بازارهای مناسب، نداشتن سردخانه‌ها و نداشتن محل نگهداری درست برای حاصلات ما با مشکلات بزرگ مواجه هستیم، با مشکلاتی که نمی‌توانیم بعضی از سال‌ها حاصلاتی که از تاک‌های انگور بدست می‌آریم، مصارف خود را پوره کنیم."
کارشناسان: نبود ثبات سیاسی بر کشاورزی هم سایه انداخته است
مصباح‌الدین مستعین، سخنگوی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری حکومت طالبان حاضر به پاسخ‌گویی در بارۀ مشکلات دهقانان نشد. اما برخی از کارشناسان مسایل زراعتی می‌گویند که نبود ثبات سیاسی سایۀ خود را بالای دهاقین هم گذاشته و آنان نمی‌توانند محصولات زراعتی‌شان را به صورت درست به کشورهای همسایه صادر کنند.
محبوب تنها، یکی از آنان به رادیو آزادی گفت:
"دولت ما ثبات سیاسی ندارد، عدم ثبات سیاسی دولت در شرایط فعلی روابط ما را با کشورهای همسایه از لحاظ تجارتی خدشه‌دار ساخته، یعنی ما نمی‌توانیم در عین زمان وقتی که محصولات خود را از زراعت بدست بیاوریم در عین زمان آن را نمی‌توانیم انتقال دهیم به کشورهای همسایه مثل تاجیکستان، هند و پاکستان، محصولات خراب می‌شود."
محبوب تنها برای بیرون رفت از این وضعیت و رسیدگی به مشکلات دهاقین چنین راه حلی پیشنهاد می‌کند:
"مسئولین دولتی و بخصوص وزارت زراعت امارت اسلامی ساختارهای سردخانه‌های واجد شرایط را احیاء کنند تا محصولات زراعتی ما خراب نشود و دهاقین هم متضرر نشوند و دوم اینکه ایجاد روابط درست با کشورهای همسایه بخصوص با پاکستان داشته باشند، کشور پاکستان در هر زمان چه در بیست سال جمهوریت و چه در زمان امارت اسلامی روابط درست ندارند، در وقتی که میوه‌جات ما به حاصل می‌رسد و دهاقین می‌خواهند از آن استفاده خوب کنند و خارج از کشور صادر کنند این‌ها (پاکستان) راه را بند می‌سازند و یا محصول را بلند می‌برند و یا اینکه توقف می‌سازند و محصولات زراعتی خراب می‌شود."
پیش از این هم برخی دهقانان در گفت‌وگو با رادیو آزادی گفته بودند که در کنار دیگر مشکلات، سیلاب‌های اخیر، باران‌های شدید، خشکسالی و آفات طبیعی به کشت و باغ‌های‌شان آسیب جدی رسانده و نیازمندی آنان به کمک‌های بشردوستانه را بیشتر کرده است.
مسئولان اتاق تولیدات زراعتی افغانستان می‌گویند که به اساس سروی‌های انجام شده از سوی سازمان جهانی غذا و زراعت ملل متحد (اف ای او) و ادارۀ ملی احصائیه مرکزی حکومت طالبان، در حال حاضر بیش از ۸۵ درصد نفوس افغانستان پیشه دهقانی و مالداری دارند.
