امروز ۳۱ می «روز جهانی بدون تنباکو» است. شماری از استفاده کننده‌گان تنباکو در افغانستان می‌گویند به مشکلات صحی و اقتصادی روبه‌رو شده‌اند. در عین حال برخی از روان‌شناسان در مراکز درمانی اعتیاد در افغانستان هشدار می‌دهند که بیشتر افراد که از تنباکو استفاده کرده‌اند بعداً به مواد مخدر رو آورده اند.

سازمان ملل متحد می‌گوید که سالانه بیش از ۸ میلیون نفر در نتیجه استفاده از تنباکو جان های خود را از دست می‌دهند که ۱.۲ میلیون تن آنان به دلیل تنفس دود سگرت از محیط اطراف شان از بین می‌روند.

احمد عُزیر ۳۵ ساله از ولایت لوگر و صدیق افغان ۲۹ ساله از کابل که هر دو بیش از یک دهه از سگرت استفاده کرده‌اند به رادیو آزادی گفتند:

"از سگرت روز یک‌ونیم تا دو قوطی استفاده می‌کنم، شُش و جگرم بسیار تکلیف دارد و در ضمن از این عمل که مدت ۱۴/۱۵ سال می‌شود دارم پشیمان هم هستم، داکتر که معاینه می‌کند می‌گوید که شش‌ها و جگرم را سگرت خراب کرده و دیگر استفاده نکنم، اما نمی‌شود که بدون استفاده از سگرت باشم."

"۱۳ سال می شود که سگرت می‌زنم، روزانه دو قوطی مصرف دارم که هر روز آن مبلغ ۸۰ افغانی هزینه دارد، همچنان سگرت سبب امراض مختلف در بدن می‌شود، اما بر اساس برخی مشکلات به سگرت کشیدن رو آورده ام."

داکتر سید میرآقا حسینی روان‌شناس در یک مرکز درمانی ترک اعتیاد در شهر کابل می‌گوید بیشتر افرادی‌که از استفاده تنباکو آغاز کرده‌اند به آن وابسته شده‌اند و سرنوشت‌شان با اعتیاد به مواد مخدر گره خورده است.

او به رادیو آزادی گفت، استفاده افراد از تنباکو اضرار مختلف جسمی، روانی و عاطفی و همچنان اقتصادی دارد:

"قدم‌های اولی اعتیاد استفاده از دخانیات مثل سگرت و تنباکو شروع می‌شود تا این‌که عمل آن‌ها بیشتر و سنگین‌تر می‌شود و تا که سرانجام به اعتیاد مواد مخدر وصل می‌شود. سگرت، تنباکو و نصوار می‌تواند باعث ایجاد سرطان‌های دهان، مری و معده شود و همچنان سبب ایجاد افسرده‌گی در نزد شخص شود، در عین حال از لحاظ اقتصادی یک ضربه بزرگ است."

سازمان ملل متحد تنباکو را بزرگترین عامل مرگ‌های قابل پیش‌گیری در جهان خوانده و به مناسبت «روز جهانی بدون تنباکو» می‌گوید که سالانه بیش از ۸ میلیون نفر در جهان در نتیجه استفاده از تنباکو جان‌های خود را از دست می دهند که ۱.۲ میلیون تن آنان به دلیل تنفس دود سگرت از محیط اطراف شان از بین می‌روند.

متخصصین صحت می‌گویند که استفاده از تنباکو می‌تواند بر هر عضو بدن تأثیرگذار باشد و اعتیاد به آن، احتمال مبتلا شدن مصرف کننده‌گان آن را به سرطان‌های مختلف، امراض قلبی، ناراحتی‌های تنفسی و مشکلات جگر افزایش دهد و همچنان سبب کاهش باروری و سقط جنین در نزد زنان شود.

در این حال یک آگاه امور اجتماعی و جوانان می‌گوید راه حل برای کاهش و از بین بردن استفاده از تنباکو بلند بردن سطح آگاهی مردم نسبت به ضرر های دخانیات است.

او که نخواست نام‌اش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت تبلیغات بر ضد استفاده از تنباکو می‌تواند از طریق مکاتب و مراکز عمومی، رسانه‌ها و از طریق نصب بنرها به اجرا گذاشته شود: "مسئولیت دولت، مردم و جامعه است که می‌شود از طریق شوراهای مردمی، مساجد و مکاتب به مردم آگاهی‌دهی شود، در باره اضرار تنباکو گفته شود تا مردم از آن آگاهی پیدا کنند و از استفاده تنباکو و این عمل دست بردارند."

شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه طالبان به سؤالات رادیو آزادی در مورد این‌که چه تعداد افراد در افغانستان از تنباکو استفاده می‌کنند و چه راه‌های برای جلوگیری از آن اتخاذ شده پاسخ نداد.

اما قانون جلوگیری استفاده از تنباکو در اماکن عمومی در افغانستان در سال ۱۳۹۲ خورشیدی تصویب شده که در آن آمده، هر کس از این قانون تخطی کند، ۳۰۰ افغانی جریمه خواهد شد و در عین زمان بر اساس این قانون ۵۰ درصد افزایش تعرفۀ گمرکی بر واردات سگرت وضع شده بود.

با آن‌هم سگرت در صدها دکان وسگرت فروشی‌های سیار کنار جاده در ولایت‌های مختلف افغانستان به فروش می‌رسد و استفاده کننده‌گان سگرت بدون توجه به ضررهای آن به خود و دیگران آن را خریداری کرده و در محلات مختلف دود می‌کنند.

«تنباکو» گیاهی است که برگ‌های خشک آن حاوی نیکوتین که یک ماده اعتیادآور است، می‌باشد.

بر اساس یافته‌های طبی، پس از کشیدن دود تنباکو، نیکوتین موجود در آن ظرف چند ثانیه وارد جریان خون شده و به مغز می‌رسد و سبب احساس لذت و انرژی می‌شود، اما اثر تولید شده سریعاً از بین رفته و باعث خستگی و کسالت فرد می‌شود و در این شرایط فرد استفاده کننده دوباره به همان احساس قبلی نیاز پیدا کرده و مجدداً اقدام به مصرف می‌کند.

سازمان صحی جهان در سال ۱۹۸۷ میلادی ۳۱ می را به‌عنوان « روز جهانی بدون تنباکو» برگزید.

هدف از آن جلب توجه نسبت به مصرف تنباکو و تأثیرات منفی آن بر سلامت انسان در نظر گرفته شده‌است.

یکی از اقداماتی‌که در «روز جهانی بدون تنباکو» انجام می‌شود این است که برای تشویق عدم استفاده از تنباکو از افراد خواسته می‌شود که در این روز برای ۲۴ ساعت از محصولات تنباکو استفاده نکنند.

تصمیم روسیه مبنی بر به رسیمت شناختن حکومت طالبان واکنش های را به همراه داشته است.

چین از این تصمیم استقبال کرده است.

ماو نینگ سخگوی وزارت خارجۀ می‌گوید "اولتر از همه چین از تحول تازه در روابط بین روسیه و حکومت موقت افغانستان استقبال میکند. به حیث یک همسایۀ سنتی و دوست، چین همیشه باور داشته است که افغانستان نباید از جامعۀ جهانی جدا شود".

از سوی هم شماری از نهادهای مدنی، جنبش‌های اعتراضی و سازمان‌های حقوق بشری افغانستان با نشر اعلامیه های روز جمعه ۱۳ سرطان، تصمیم اخیر روسیه مبنی بر به‌رسمیت‌شناسی حکومت سرپرست طالبان را محکوم کرده و این اقدام را خلاف اصول های حقوق بشر و منشور سازمان ملل متحد خوانده اند.

در این اعلامیه مشترک این نهاد آمده است که این اقدام روسیه زنان، اقلیت‌های قومی و مذهبی، ژورنالیستان، نیروهای سابق امنیتی و فعالان مدنی را به حاشیه رانده و قربانی سیاست‌های سرکوبگرانه می‌سازد.

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد نیز در صفحه ایکس خود نوشته است که «به‌رسمیت‌شناختن طالبان از سوی کشورهایی که در دو دهه گذشته حامی آن‌ها بوده‌اند، جای تعجب ندارد».

او افزوده است که اقدام به نفع طالبان است، اما بر زندگی مردم افغانستان تاثیر خواهد گذاشت.

جبهه مقاومت ملی افغانستان نیز با نشر اعلامیه‌ای ، شناسایی طالبان از سوی روسیه را اقدامی نگران‌کننده و در تضاد با مناسبات تاریخی میان دو ملت خوانده و هشدار داده است که این تصمیم به عادی‌سازی تروریزم و افراط‌گرایی در منطقه منجر خواهد شد.

تا اکنون هیچ کشور دیگری حکومت طالبان را که در آگست ۲۰۲۱ و پس از خروج نیروهای خارجی به رهبری ایالات متحده در افغانستان به قدرت رسید، به رسمیت نشناخته است. با این حال، چین، امارات متحدۀ عربی، ایران، ازبیکستان و پاکستان سفیرانی را برای گسترش روابط با طالبان به کابل فرستاده‌اند.

به گفتۀ این فدراسیون، تاجیکستان میزبان مسابقات گروه B جام ملت‌های مرکز آسیا خواهد بود.

دور دوم مسابقات جام ملت‌های مرکز آسیا با شرکت ۸ تیم از ۲۹ آگست تا ۸ سپتمبر به میزبانی تاجیکستان و ازبیکستان برگزار خواهد شد.

بر اساس این گزارش، مقررات سختگیرانه مانند همراهی اجباری یک محرم و اجرای قوانین پوشش محدودکننده، توانایی زنان برای مشارکت در زندگی عمومی را به شدت محدود کرده است.

این گزارش به ممنوعیت کار زنان در سازمان‌های غیردولتی و اداره‌های ملل متحد اشاره کرده و افزوده که این موضوع دسترسی زنان و دختران به خدمات ضروری از جمله صحت، آموزش، تغذیه و حمایت را محدود کرده و نقش زنان را در شکل‌دهی به واکنش‌های مناسب، عادلانه و منصفانه جامعه تضعیف کرده است.

این گزارش که به ممنوعیت آموزش و دیگر محدودیت‌های طالبان بر زنان پرداخته، نشان می‌دهد که بیش از ۷۰ درصد زنان در دسترسی به کمک‌های بشردوستانه مشکل دارند و بخش قابل توجهی از آنها این موضوع را به عدم حضور زنان امدادگر و محدودیت‌های تحرک فرهنگی نسبت می‌دهند.

این گزارش بر اساس مصاحبه با بیش از ۲۰ هزار زن در ۳۴ ولایت افغانستان تهیه شده است.

یو ان اچ سی آر افزوده که تنها به تاریخ اول جولای ۴۳ هزار نفر از ایران به افغانستان برگشت کردند.

این سازمان از افزایش برگشت و اخراج مهاجرین افغان از ایران نگرانی کرده و گفته که با توجه به وضعیت حقوق بشری افغانستان نگران وضعیت برگشت کنندگان به ویژه زنان و دختران است.

بر اساس آمار این ادارۀ ملل متحد، از اول سال جاری میلادی به این سو بیش از ۱ میلیون و ۸۶ هزار افغان از ایران برگشت کردند که از این میان بیش از ۸۲۱ هزار تن آنان از ۲۲ مارچ به این سو برگشت کردند.

دوبریندت به مجله فاکس گفت: "نظر من این است که ما باید با افغانستان به توافق مستقیم برسیم تا راه را برای بازگشت افغان‌ها هموار کنیم."

او افزود که تاکنون از طریق کشورهای سومی با طالبان صحبت کرده است، اما گفت: "این نمی‌تواند یک راه حل دائمی باشد."

جرمنی تا هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و روابط دیپلوماتیک رسمی با این گروه ندارد، اما اخیراً تعدادی از افغان‌هایی را که در جرمنی مرتکب جرم شده‌اند، به افغانستان تحت حکومت طالبان فرستاده است.

افغان‌ها پس از سوری‌ها، دومین گروه بزرگ پناهجویان در جرمنی هستند که تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۳۴ هزار تن آنان به جرمنی رفته اند.

طبق آمار رسمی این کمیسیون، از این میان ۳ هزار و ۸۵۰ خانواده از طریق اسلام قلعه و ۱۱۳۰ خانواده از طریق پل ابریشم در نیمروز از ایران به افغانستان بازگشتند.

از سوی دیگر، مقامات محلی در ولسوالی تایباد ایران می‌گویند که روند اخراج مهاجرین افغان به گونۀ چشمگیری تسریع شده است.

مهدی رجبی، معاون ولسوال تایباد، به رسانه‌های ایرانی گفت که تنها در ۱۰ سرطان، ۲۱ هزار و ۵۰ مهاجر افغان از طریق مرز دوغارون به افغانستان اخراج شدند.

رجبی افزود که از ۱ تا ۱۰ سرطان، حدود ۱۴۰ هزار مهاجر افغان از این مرز به افغانستان برگشت داده شدند که افزایش قابل توجهی در مقایسه با سال گذشته است.

او هشدار داد که ۱۵ سرطان آخرین مهلت برای مهاجرین فاقد اسناد افغان خواهد بود و پس از آن روند اخراج آنان تسریع خواهد شد.

از سوی دیگر سازمان‌ حقوق بشری حال‌وش اخیراً ابراز نگرانی کرده که بسیاری از پناهندگان افغان و بلوچ‌های بدون مدرک به کمپ الغدیر در زاهدان منتقل شده‌اند، جایی که به آب آشامیدنی پاک و غذا دسترسی ندارند.

در همین حال ویدیوهایی نیز در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده است که ظاهراً برخی از ایرانیان عادی و نیروهای امنیتی ایران را در حال آزار و اذیت، ضرب و شتم و و توهین به مهاجرین افغان نشان می‌دهد.

رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی نمی‌تواند صحت این ویدیوها را تأیید کند، اما فعالان افغان و ایرانی در رسانه‌های اجتماعی خواستار پایان دادن به خشونت‌های جاری شده‌اند.

خشونت علیۀ مهاجرین افغان در ایران از زمان حملات اسرائیل به اهداف نظامی ایران افزایش یافته است و مقامات ایرانی خارجی‌ها را به جاسوسی برای اسرائیل متهم می‌کنند که این موضوع تا حد زیادی مهاجرین افغان را در معرض سختی‌ها، دستگیری‌ها و حتی تبعیض فزاینده از سوی عموم مردم قرار داده است.

اما حکومت طالبان می‌گوید که ادارۀ استخبارات آنان هیچ ارتباطی با موضوع ناپدید شدن محمود شاه حبیبی، شهروند امریکایی-افغان ندارد.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، در بیانیه‌ای اعلام کرد که آنها شکایت خانوادۀ حبیبی را نیز بررسی کرده‌اند، اما هیچ مدرکی مبنی بر دستگیری او توسط اداره‌هایشان پیدا نکرده‌اند.

مجاهد تأکید کرد که حکومت طالبان به حقوق زندانیان متعهد است و نیازی به پنهان نگهداشتن دستگیری هر کسی که مظنون است، ندارند.

این درحالیست که برنامۀ جایزه برای عدالت وزارت خارجۀ ایالات متحده بیانیه‌ای را در ویب‌سایت رسمی خود منتشر کرده و گفته که استخبارات طالبان محمود شاه حبیبی را در آگست ۲۰۲۲ بازداشت کرده است.

این برنامه، جایزه‌ای تا ۵ میلیون دالر برای اطلاعاتی که منجر به یافتن محل و بازگرداندن محمود شاه حبیبی شود، پیشنهاد کرده است.

در این بیانیه اضافه شده است که حبیبی به همراه چند کارمند دیگر گروه مشاورۀ آسیا توسط نیروهای اطلاعاتی طالبان بازداشت شده بودند، اما به جز آقای حبیبی و یک نفر دیگر، بقیه آزاد شده‌اند.

محمود شاه حبیبی، رئیس سابق ادارۀ مستقل هوانوردی ملکی افغانستان بود و پس از سقوط دولت جمهوری، یک شرکت خصوصی را در کابل اداره می‌کرد.

به گفتۀ سازمان داکتران بدون مرز، در برخی شفاخانه‌ها در یک بستر دو کودک بستری هستند، در حالی که کودکان بیشتری منتظر بستری شدن هستند.

جولی پاکرو، مسئول هماهنگی این سازمان در افغانستان می‌گوید که بسیاری از مراکز درمانی در تمام سطوح با کمبود پرسونل، داروهای اساسی و تجهیزات تشخیصی دست و پنجه نرم می‌کنند.

سازمان داکتران بدون مرز به نقل از سازمان جهانی صحت گفته که به دلیل قطع کمک‌های امریکا، حدود ۴۲۲ مرکز درمانی در افغانستان فعالیت‌های خود را به حالت تعلیق درآورده‌اند یا درهای خود را بسته‌اند که بر دسترسی بیش از ۳ میلیون نفر به مراقبت‌های صحی تأثیر گذاشته است.

پاکرو می‌گوید، با بسته شدن یا کاهش فعالیت‌های این مراکز، دسترسی به خدمات صحی اولیه به ویژه برای زنان و کودکان کاهش می‌یابد و آنها مجبور خواهند بود مدت بیشتری منتظر بمانند یا برای دریافت خدمات درمانی مسافت بیشتری را طی کنند.

به گفتۀ این سازمان، حدود ۳۹ درصد از کودکانی که وارد افغانستان شدند، به اجبار بازگردانده شدند.

سازمان نجات کودکان با نگرانی از افزایش اخراج مهاجرین افغان از ایران گفته که تقریباً ۲۲۳ هزار افغان در ماه جون تنها از طریق گذرگاه اسلام قلعه از ایران بازگشتند، در حالی که این رقم در ماه مه کمتر از ۸۶ هزار نفر بود.

این سازمان بین‌المللی افرایش خروج افغان‌ها از ایران را ناشی از درگیری‌های اخیر میان این کشور و اسرائیل عنوان کرده و گفته که تنها به تاریخ ۲۶ جون بیش از ۳۶ هزار افغان از مرکز عبور کردند که بالاترین تعداد ورود در یک روز از ایران در سال ۲۰۲۵ و پس از اعلام آتش‌بس است.

افزایش اخراج مهاجرین افغان از ایران نگرانی‌هایی را به ویژه در میان نظامیان پیشین و فعالانی که به ایران پناه برده اند، ایجاد کرده است.

این اداره چهارشنبه ۱۱ سرطان با نشر اعلامیه‌ای گفت که جوامع آسیب‌پذیر از خشکسالی در افغانستان به کمک های اضطراری نیاز دارند.

به گفتۀ این اداره، محصولاتی که در افغانستان با باران آبیاری می شوند در نتیجه خشکسالی کاملا از بین رفته اند و تلفات مواشی در نتیجه این خشکسالی در حال افزایش است.

پیش از این، دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، یوناما حدود دو هفته پیش هشدار داد که در حالی که زراعت منبع اصلی درآمد برای ۸۰ در صد مردم افغانستان است، بنابر تغییر اقلیم از جمله خشکسالی های دومدار محصولات زراعتی در این کشور تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.