سازمان Global Expression در گزارش سالانه‌اش افغانستان را از نظر آزادی بیان یکی از بدترین کشورهای در جهان معرفی کرده است.
گزارش سال ۲۰۲۴ این سازمان که روز سه‌شنبه، ۲۱ می منتشر شده و کشورهای جهان را از نظر آزادی بیان رتبه بندی کرده، در میان ۱۶۱ کشور جهان افغانستان را در جایگاه ۱۵۵ قرار داده است.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به پرسش رادیو آزادی در این باره پاسخ نداد، اما همواره تأکید کرده است که رژیم آنها به آزادی بیان پایبند است.
اما بر خلاف این ادعای حکومت طالبان، ارزیابی سازمان گلوبل اکسپرشن نشان می‌دهد که در پنج سال اخیر یعنی از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳، افغانستان در جدول آزادی بیان ۴۷ درجه سقوط داشته است.
در این گزارش کوریای شمالی، چین، ترکمنستان، بلاروس و افغانستان یکی پس از دیگری بحرانی‌ترین کشورها برای آزادی بیان نامیده شده اند.
اما دنمارک با ۹۵ امتیاز لقب بهترین کشور جهان از نظر آزادی بیان را گرفته است. سوییس و سویدن در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.
این گزارش در حالی منتشر می‌شود که خبرنگاران و مردم افغانستان به شدت نگران محدودیت بر آزادی بیان و سانسور هستند.
سُمیه ولی‌زاده، مسئول کمیتۀ دادخواهی و ارتباطات مرکز خبرنگاران افغانستان در بارۀ وضعیت کنونی آزادی بیان در افغانستان به رادیو آزادی گفت:
"متاسفانه با فروپاشی نظام جمهوری در افغانستان و همچنان برگشت طالبان به قدرت سبب شد که آزادی بیان و همچنان فعالیت رسانه‌ها متأثر شود. با وضع محدودیت‌های صورت گرفته از سوی طالبان بر رسانه‌ها و آزادی بیان، این سبب شده که در داخل افغانستان خودسانسوری افزایش یابد."
یکی از خبرنگار زن در کابل هم به شرط عدم افشای نامش و تغییر صدایش در گزارش به رادیو آزادی گفت که در جریان کارش با سانسور مواجه است.
"ما نمی‌توانیم که بعضی از واقعیت‌ها را که بر ضد حکومت باشد در گزارش‌های خود بگنجانیم و واقعیت‌ها را به گونۀ دقیق‌اش رسانده نمی‌توانیم. محدودیت‌های زیادی بر کار خبرنگاری وجود دارد که این خودسانسوری‌ها می‌تواند کار خبرنگاری و کار رسانه‌ای ما را زیر سوال ببرد."
بر اساس معلومات سازمان گلوبل اکسپرشن، ۵۳ درصد از جمعیت جهان از نظر آزادی بیان با بحران مواجه هستند و این بحران در حال افزایش است.
یک باشندۀ کابل که از گرفتن نامش در گزارش خودداری کرد، به رادیو آزادی گفت، او چنان تحت فشار است که نمی‌تواند صدایش را در بارۀ مشکلاتش بلند کند.
"آزادی بیان در افغانستان کاملاً سلب شده است. هیچ کس حق شکایت و اعتراض را ندارد. اگر کسی اعتراض کند و حرکت مدنی را به راه بیندازد یا حق خود را بخواهد، یا شکنجه می‌شود یا زندانی و در بعضی موارد ما شاهد بودیم هموطنان ما بخاطر حق و حقوق‌شان اعتراض داشتند و یا فعالیت‌های مدنی داشتند، آنها حتی جان خود را از دست دادند."
این درحالیست که حدود سه هفته پیش نیز سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش خود افغانستان را بر اساس شاخص آزادی رسانه‌ها بدترین کشور برای خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای در جهان خوانده بود.
کمیتۀ حفاظت از خبرنگران (سی پی جی) هم در ۱۸ جنوری سال جاری در گزارشی افغانستان را یکی از کشورهایی خواند که خبرنگاران در آن زندانی می‌شوند و علاوه بر آن در زمان بازداشت با رفتار ظالمانه و رفتار انتقام جویانه مواجه می‌شوند.
