شماری از کارمندان بانکها در افغانستان میگویند، در حال حاضر موردهای بسته کردن حسابهای بانکی موجود بیشتر از باز کردن حسابهای جدید است.
آنان به رادیو آزادی گفتند، پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان و بروز مشکلات در سیستم بانکداری، اعتماد مردم نسبت به بانکها کمتر شده است.
شماری از مشتریان بانکهای خصوصی هم میگویند که نپرداختن به موقع پولشان از سوی بانکها اعتماد آنان را نسبت به بانکها کاهش داده است.
شماری از آگاهان امور اقتصادی هم به این باور اند که صدمه دیدن سیستم بانکداری اقتصاد جامعه را متاثر میسازد.
مشکلات اقتصادی و نبود پول کافی نزد مردم برای ذخیرهسازی در بانکها هم از دلایل دیگری اند که آنان بر شمردند.
دو تن از کارمندان بانکهای افغانستان به شرط افشا نشدن نامهایشان در گزارش به رادیو آزادی گفتند:
"مراجعه بخاطر افتتاح حساب بسیار به شکل کُنداش پیش میرود و در مقایسه با سالهای قبل از امارت اکثر مردم بیباور شدند."
"تجربهای که خودم دارم، از وقتیکه امارت اسلامی حاکم شده در افغانستان اوپننگ اکونت/بازکردن حساب بسیار کم است و کلوزینگ اکونت/بستن حساب بانکی بسیار زیاد شده، اوپننگ اکونت یکی از دلایل عمدهاش این است زمانیکه حکومت تغییر کرد، کسانیکه مبالغ بسیار زیاد شان در بانکها بود از بانکها نتوانستند بگیرند، بانکها توانایی این را نداشتند که برایشان پرداخت بکنند به هر علتی که بود."
شماری از مشتریان بانکهای خصوصی نیز این گفتههای کارمندان بانکها را تأیید میکنند.
بصیر، باشندۀ کابل میگوید، پیش از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان دو حساب بانکی داشته، اما اکنون هر دو حساباش را بسته است.
او به رادیو آزادی گفت:
"وقتیکه سقوط شده بود نه تنها علت اینکه پول ما بلاک شده بود و به حساب پول ما را نمیدادند، بلکه همان گاردهای هر بانک یا مسئولین با ما یک رفتار زشتی هم میکردند، مثلِ به حساب که گویا همان حق ما نیست یا ما اینجا پول نداریم، از آن به بعد دیگر ما اعتماد نداریم، خودم دو اکونت داشتم هر دو را بلاک کردم."
احمد، باشندۀ هرات هم که همین اواخر حساب بانکیاش را بسته است، به رادیو آزادی گفت:
"مثلاً از کابل یا از مزار به من پیسه روان میکنند بنده خدا، امروز نیاز دارم میروم که بگیرم میگوید این پول حالا جمع شده، امروز گرفته نمیتوانید، چند روز بعد بیا بگیر، یعنی فرض کن بانک ۵۰ هزار افغانی ندارد به ما بدهد! شما ببینید که این خودش ورشکستگی بانک را نشان میدهد، سر بانک اصلاً هیچ اعتماد نمیشود."
بشیر دودیال، آگاه امور اقتصادی بانکداری را اصل مهم در چرخۀ اقتصاد جامعه عنوان میکند و میگوید، چالشهای بوجود آمده در سیستم بانکداری بر اقتصاد جامعه صدمه وارد میکند.
او به رادیو آزادی گفت:
"وقتیکه سیستم بانکداری متضرر شود یا متوقف شود یا مشتری نداشته باشد یا خدمات درست عرضه نکند، متاسفانه اقتصاد آن جامعه و مملکت فوقالعاده خراب میشود و یکی از صفات بانک و بانکداری خوب همین است که اعتماد و شهرت خوب داشته باشد."
در این باره موفق به گرفتن دیدگاه مسئولان بانکهای خصوصی نشدیم و حسیبالله نوری، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان در کنترل حکومت طالبان هم به پرسشها در این باره تا زمان نشر گزارش پاسخ نداد.
سیستم بانکداری افغانستان در دودهۀ اخیر رشد چشمگیر کرده بود، تا جایی که مردم بیشتر داد و ستد پولی خود را به داخل و خارج از افغانستان از طریق بانکها انجام میدادند، اما به گفتۀ برخی کارمندان بانکهای افغانستان، اکنون مردم بیشتر این داد و ستدهای خود را از طریق صرافیها انجام میدهند.
این وضعیت پس از آن به میان آمد که پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان، بانکها در برداخت پول مشتریانشان محدودیت وضع کردند و مردم بخاطر دریافت پول اندک خود از حسابهای بانکیشان روزها و حتا شبها در صفهای طولانی پشت دروازههای بانکها به ویژه بانکهای خصوصی انتظار میکشیدند.