شماری از باشندگان ولایات مختلف افغانستان با شریک ساختن تجربههایشان از روند درمان در شفاخانههای دولتی و خصوصی، ادعاهای مختلفی را مطرح میکنند.
آنان برخی از داکتران شفاخانههای دولتی را به همدستی با شفاخانههای خصوصی برای فرستادن بیماران به آن شفاخانهها متهم میکنند.
سید قاسم، باشندۀ شهر مزارشریف میگوید، یکی از داکتران شفاخانۀ دولتی ابوعلی سینای بلخی بیمار آنان را که سنگ گرده داشت، به یک شفاخانۀ خصوصی راجع ساخت:
"خانم بوله ام/ خانم بچه خالهام که مریض شده بود بردیم همانجا ما را در ملکی تحویل نگرفتند، در شفاخانۀ آفتاب گفت مراجعه کنید، آنجا بردیم که این سنگ کلیه داشت، آنجا تداوی شد، خود همان داکتر هم که تداوی کردند آمد همانجا این عملیات را انجام داد، بهانههای مختلف میکردند که اینجا (در شفاخانۀ دولتی) تجهیزات نیست، بودجه نیست."
او مدعی شد که در یک شب به شمول پول عملیات بیمارشان، ۳۵ هزار افغانی به شفاخانهای خصوصی تحویل دادند.
اما معراجالدین فاروقی، سرطبیب شفاخانۀ دولتی ابوعلی سینای بلخی در شهر مزارشریف میگوید، این شفاخانه بجز از پیوند کلیه توانایی تداوی دیگر بیماریهای مربوط به کلیه را دارد:
"ما تداوی امراض کلیه را به جز از پیوند گرده/کلیه هر نوع سنگ در هر مسیرش الی مثانه باشد تداویاش در شفاخانۀ ملکی مزارشریف قابل اجرا است، چرا نیست، ما چندین نوع تداوی را اینجا میتوانیم به جز از اینکه پیوند کلیه بکنیم، مریضها نمیفهمند یا مراجعه نمیکنند و یا کسی اغوا میکند، مشکل در آنان است."
یک باشندۀ ولایت بغلان که اکنون در منطقل دشت برچی شهر کابل زندگی میکند، نیز ادعا دارد که یکی از شفاخانههای خصوصی قصد داشته بدون نیاز او را عملیات کند.
او که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت:
"در دشت برچی شفاخانه رفتم مریضیام را گفتم، خیلی معاینات انجام داد، خیلی پولم رفت، تقریباً به ۲۰هزار افغانی تنها عملیاتم تمام میشد، گفتم خیر است، پول که ندارم نتیجه را گرفته میروم به شفاخانۀ جمهوریت عملیاتم را رایگان میکنم، دولتی است. آنجا رفتم پیش یک داکتر فقط یک معاینه کوچک کرد و گفت نه تو به عملیات هیچ نیاز نداری."
یک باشندۀ ولایت هرات هم شکایت مشابهی دارد. او نیز نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت:
"بچۀ خود را که می بریم پیش داکتر، دوا چیزی نمیدهند مستقیم راجع میکنند به شفاخانهها، شفاخانهها هم که میروی دو شب سه شب بستری میکنند به حساب دوا و هر شب که بستری میکنند ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ {پول میگیرند}".
این گونه ادعاها بارها از سوی مردم مطرح شده، اما مسئولان برخی از شفاخانههای خصوصی این ادعا را رد میکنند.
داکتر عزیزالله امیر، رئیس شفاخانۀ خصوصی افغان میگوید، مردم از سیستم صحی و روند درمان آگاهی کامل ندارند و چنین ادعاهایی را مطرح میکنند.
"هیچ نوع دلیلی و شواهد قوی که اینطور یک چیز را نشان دهد وجود ندارد، متاسفانه این مشکل همیشه عمومی سازی شده، یقیناً در بعضی جاها مشکل انفرادی شاید وجود داشته باشد، اما اینکه اینطور عمومی سازی شود جز تخریب نظام صحی کشور چیز دیگر نیست که معمولاً از طرف کشورهای همسایه و کسانی که برای آنان کار میکنند بیشتر این به حساب دامن زده میشود."
نجیبالله شیرزاد، متخصص امراض داخله میگوید، راجع کردن بیماران به شفاخانههای خصوصی توسط شماری از داکتران که موظف در معاینهخانههای شخصی هستن به منظور انجام معاینات تشخیصیه که نیازمند آن باشد، از نظر مسلکی کار درست و مناسب است.
به گفتۀ او، اگر مریضانی که نیازمند معاینات پیشرفته تشخیصیه نباشند، از نظر مسلکی راجع ساختن آنان خلاف کودهای اخلاق طبابت به شمار میرود و باید کارشان بررسی شود.
در مورد چگونگی روند نظارت از شفاخانههای خصوصی و رسیدگی به این ادعاهای مردم، از شرافت زمان، سخنگوی وزارت صحت عامۀ حکومت طالبان پرسیدیم، اما او تا زمان نشر این گزارش به پرسشهای رادیو آزادی پاسخ نداد.
این درحالیست که برخی سازمانهای بینالمللی هم بارها در گزارشهایشان با اشاره به مشکلات موجود در ارائۀ خدمات صحی در افغانستان گفته اند که شفاخانههای ملکی افغانستان در برخی موردها با کمبود متخصص، تجهیزات و بودجه مواجه هستند.