در آستانۀ چهارسالگی امضای توافقنامۀ دوحه ، زلمی خلیل زاد نمایندۀ ویژۀ پیشین ایالات متحده برای افغانستان در نشست استماعیۀ کمیتۀ روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا حضور یافت.
آقای خلیل زاد در این نشست به روز پنجشنبه گفت که در ماه آگست سال ۲۰۲۱ ، شرایط به نفع طالبان تغییر کرد و پس از آنکه محمد اشرف غنی رئیس جمهور سابق افغانستان این کشور را ترک کرد ، طالبان بر کابل حاکم شدند.
آقای غنی قبلاً گفته بود که ماندنش در کابل ممکن باعث جنگ و درگیری در پایتخت می شد.
زلمی خلیل زاد در بخشی از نشست ، طالبان را به عدم عملی کردن آنچه در بارۀ آموزش و کار زنان گفته بودند متهم کرد.
او در این باره در پاسخ به این سوال که آیا بالای طالبان اعتماد داشت ؟ گفت:
«من بالای شان اعتماد نداشتم. آنها اظهاراتی داشتند که به دختران اجازه می دهند که به مکتب و پوهنتون بروند و تا مقطع دوکتورا تحصیل کنند اما به آن عمل نکردند.»
آقای خلیل زاد افزود که طالبان همچنان گفته بودند که زنان می توانند وزیر باشند و در همه بخش ها فعالیت کنند.
طالبان پس از بازگشت به قدرت در افغانستان گفتند که به رعایت حقوق زنان در چهارچوب شریعت اسلامی متعهد اند؛اما فعالان زن می گویند که این حرف طالبان خیلی کلی است.
طالبان ، دانش آموزان دختر بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کرده اند و در ماه دسمبر سال ۲۰۲۲ ، پوهنتون ها را نیز به روی دختران بسته کردند.
کتی مننگ Kathy Manning عضو کمیتۀ روابط خارجی مجلس نمایندکان امریکا در نشست استماعیۀ این کمیته گفت که در توافقنامۀ دوحه در زمینۀ حمایت از زنان و دختران افغان توجهی نشده است:
«یقیناً که ندیدم که در آن در بارۀ محافظت از زنان و دختران چیزی گفته شده باشد. همچنان ندیدیم که ضمانتی وجود داشته باشد که افغانستان هر کی را که بر زنان و دختران ظلم کند مورد پیگرد قرار خواهد داد و هیچ شرطی را نمیبینیم که طالبان به دختران اجازه بدهند که به مکتب بروند.»
در نشست استماعیۀ کمیتۀ روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا به ریاست مایکل مککال از زلمی خلیل زاد سوالاتی در مورد توافقنامه دوحه و خروج نظامیان امریکایی از افغانستان صورت گرفت.
برخی از اعضای این کمیته از خروج عجولانۀ ایالات متحده از افغانستان انتقاد کردند.
آقای خلیل زاد گفت که خروج نظامیان امریکایی یکی از گزینه ها در برابر ادارۀ رئیس جمهور بایدن بود.
جو بایدن در گذشته به تکرار از تصمیمش در این مورد دفاع کرده بود.
توافقنامه دوحه موسوم به « آوردن صلح به افغانستان» بین ایالات متحده و طالبان پس از گفتگو های هجده ماهه در ۲۹ ماه فبروری سال ۲۰۲۰ در زمان ریاست جمهوری دونالد ترمپ در دوحه پایتخت قطر امضا شد.
این توافقنامه را زلمی خلیل زاد و ملاعبدالغنی برادر که فعلاً معاون اقتصادی ریاست الوزرای طالبان است امضا کردند.
هرچند در توافقنامه مهلت نهایی خروج قوای خارجی از افغانستان اول ماه می ۲۰۲۱ تعیین شده بود؛اما بر اساس تصمیم جوبایدن رئیس جمهور ایالات متحده همه نیروهای امریکایی در ۳۱ ماه آگست سال ۲۰۲۱ دو هفته بعد از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان از این کشور بیرون شدند.
در توافقنامه آمده است که طالبان تعهد کرده اند که به هیچ گروهی هراس افگن از جمله القاعده اجازه نمی دهند تا از قلمرو افغانستان برای تهدید ایالات متحده و متحدان اش استفاده کند.
مقام های ایالات متحده در گذشته طالبان را به نقض توافقنامۀ دوحه متهم کرده بودند زیرا به گفتۀ آنها ، طالبان روابط خود را با گروه های هراس افگن از جمله القاعده قطع نکرده اند.
گزارش اخیر شورای امنیت ملل متحد نیز حاکی است که طالبان روابط خود را با القاعده حفظ کرده اند؛اما طالبان این گزارش را رد کرده و آن را پروپاگند خوانده اند.
در گزارش شورای امنیت ملل متحد که دو هفته پیش منتشر شد آمده است که
القاعده هشت مرکز آموزشی در افغانستان ایجاد کرده که از این میان چهار مرکز آموزشی در ولایت های غزنی، لغمان، پروان و ارزگان ساخته شده اند. بر اساس گزارش ، این شبکه یک انبار اسلحه در پنجشیر دارد و در کابل، هلمند ، هرات و فراه تاسیساتی را ایجاد کرده است.
