در محل یکجا شدن دو دریا، هریرود و جام، منار چند صد ساله جام در ولسوالی شهرک ولایت غور در مرکز افغانستان همچنان پا برجاست. اما در امان نیست. مقام های محلی طالبان می گویند که برف و باران تزئینات لاجوردین منار باشکوه جام را بیشتر ویران خواهد کرد.
نزدیک بیست و دو سال پیش اداره علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد یونسکو، منار جام را در فهرست میراث های فرهنگی جهان ثبت کرد.
مولوی عبدالحی زعیم رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت غور به رادیو آزادی در این مورد می گوید:
"از بالا به داخل بدنه منار جام آب و برف می آید راه زینه ها خراب می شود و برف ها به بالکن ها می ماند و باعث این می شود که خشت ها نم می کشد و خشت ها فرو می ریزد."
روی بدنه منار جام آیات قرآن و گچ کاری های ماهرانه و اشکال هندسی دیده می شود. در قسمت نیمه بالای این منار نام سلطان غیاث الدین غوری با کاشی لاجوردی حک شده است.
چهار سال پیش سیلاب دیوار حفاظتی منار جام را تخریب کرد.
آقای زعیم می پذیرد که هنوز نتوانسته اند در بخش مدیریت این معضل فرهنگی کاری بکنند:
"ما زیاد نگران هستیم به خاطر فروریزی تزئینات منار جام که هیچ اقدامات تاکنون صورت نگرفته است. چندین مرتبه ما این مشکل را به وزارت اطلاعات و فرهنگ و مسئولین شریک کرده ایم که باید حتماً بخاطر جلوگیری از فروریزی از تزئینات منار جام اقدامات صورت بگیرد، باید یونسکو اقدامات کند."
اما یونسکو در مطلبی در صفحه اینترنتی اش گفته که محل منار جام را نگهداری، نقشه برداری و نیز در مورد حفاظت پایدار آن برنامه ریزی کرده است.
در ادامه مطلب آمده که در سال ۲۰۲۲، یونسکو برای جلوگیری از سرازیری سیلاب های فصلی به پاکسازی بستر دریاهای جام و هریرود در امتداد کناره منار جام اقدام کرد. یونسکو گفته که ۶۰ تن از شش قریه در این اقدام دخیل بودند.
مردم در ولایت دورافتاده غور از افزایش ناداری می نالند و حتی از همین اقدامات کوچک به هدف کاریابی هم قدردانی می کنند.
محمد عارف حرمت یک فعال فرهنگی در ولایت غور است.
او به رادیو آزادی می گوید که یونسکو و حکومت طالبان باید برای نگهداری منار باستانی جام که میراث غوریان است کار بیشتر کنند:
"ما از امارت اسلامی افغانستان می خواهیم که توجه خاص را برای حفاظت از داشته های فرهنگی و هویت فرهنگی ما انجام دهد و از سازمان یونسکو هم می خواهیم که اکنون وضعیت امنیتی در افغانستان به ویژه ساحه منار جام غور وجود دارد تیم های تخنیکی خود را بفرستد و کارهای برای محافظت از این داشته تاریخی انجام بدهند تا با فرا رسیدن فصل بهار و ریزش باران از فروریزی بخش های تزئینی و حکاکی های منار جام جلوگیری صورت گیرد."
منار جام غور بیش از ۶۳ متر بلندی دارد و در میان سال های ۱۱۶۳ و ۱۲۰۲ میلادی توسط سلطان غیاث‌الدین غوری از دودمان غوریان ساخته شد.
