چرا تعدادی از کاربران افغان رسانه های اجتماعی به عقده ها و جنجال ها دامن میزنند؟

رسانه‌های اجتماعی که برخی از آنها به عنوان مکتب ادب، فرهنگ، سیاست و آموزش یاد می‌کنند، اما برخی کاربران این رسانه‌ها در افغانستان بیشتر از این شبکه ها بخاطر جنجال‌های لفظی، نوشته‌های توهین‌آمیز و محکوم کردن یکدیگر استفاده کرده اند.

شماری از آگاهان امور اجتماعی می‌گویند، برخی کاربران رسانه‌های اجتماعی به این خاطر روی موضوعات مختلف نظریات مثبت و منفی میان هم رد و بدل می‌کنند که می‌خواهند خود را در بین جامعه مطرح کنند.

میراحمد یاد، نویسنده و مترجم می‌گوید، در کشورهای مختلف جهان نیز برخی موضوعات در شبکه‌های اجتماعی به سوژۀ داغ مبدل می‌شود، اما به گفتۀ او، برخی کاربران افغان رسانه‌های اجتماعی بدون تحقیق و اطلاعات دقیق با تقلید از دیگران نظریات مثبت و یا منفی ارائه می‌کنند:

"اینجا عموماً نظریات یک رقم می‌باشد، اگر از اول یک چیزی خوب معرفی شود، همه مردم می‌گویند که این خوب است، اگر بد معرفی شود همه می‌گویند که این بد است، یک عامل آن این است که سطح دانش پائین است، بیشتر کسانی که از فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، خودشان توانایی نوشتن و نظر دادن را ندارند، چیزی را که می‌بینند آن را کاپی کرده و دوباره منتشر می‌کنند، یا به همان جنبۀ آن توجه می‌شود که قبلاً کس دیگری آن را برجسته کرده است."

محمود مرهون، نویسنده و فعال اجتماعی می‌گوید، در بیشتر موردها جوانانی که سواد کافی ندارند و از زندگی اجتماعی عقب مانده و به گونۀ عقده‌ای هستند، بجای استدلال منطقی در هر جای جنجال برپا می‌کنند.

به گفتۀ او، این مشکل آنها حتا به شبکه‌های اجتماعی هم که نظر دادن در آن آسان و ارزان است، رسیده است:

"معمولاً مردمانی که با مشکل روبه‌رو باشند، ثبات اجتماعی‌شان از بین می‌رود، از بین رفتن ثبات اجتماعی برهم خوردن افکار ذهنی را بوجود می‌آورد، پریشانی‌ها و استرس بیشتر می‌شود، در چنین حالات مردم یک جامعه عقده‌هایشان بیشتر می‌شود، از سوی دیگر حالات بد فکرشان را گدود می‌کند و زمانی که فکر خراب شود، همین گونه حرف‌ها پیدا می‌شود."

اما برخی روانشناسان دیدگاه متفاوتی دارند.

ذبیح‌الله فضلی، استاد روانشناسی در پوهنتون می‌گوید که جنگ‌های داخلی، فقر و موجودیت اقلیت‌ها در کشور تا حد زیاد میان جوانان تضادهای قومی، زبانی و حتی مذهبی را بمیان آورده است که به اساس این مخالفت‌ها، آنان به بهانه‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی یکدیگرشان را محکوم می‌کنند.

او می‌گوید که برای خلاصی از این گونه بحث‌های جنجالی در شبکه‌های اجتماعی، باید کارگاه‌های آموزشی و نشست‌ها برای جوانان برگزار شود و در این نشست‌ها روی موضوعات منطقی بحث صورت گیرد.

از شبکه‌های اجتماعی به ویژه فیسبوک و ایکس (توییتر سابق) در دیگر کشورها بیشتر بخاطر رساندن معلومات، آموزش، اعلانات و خبررسانی استفاده می‌شود، اما برخی کاربران افغان این شبکه‌ها بیشتر از این شبکه‌ها برای راه‌اندازی بحث‌های غیرمنطقی و نشر تصاویر جنجالی استفاده می‌کنند.

بیشتر این فعالیت‌ها با نام‌ها و آدرس‌های مستعار صورت می‌گیرد که یکی از عوامل مهم خراب ساختن فضای شبکه‌های اجتماعی خوانده می‌شود، اما کسانی هستند که با نام و آدرس‌های خودشان در این شبکه‌ها فعالیت‌های مثبتی انجام می‌دهند و با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی در کنار مطرح کردن شخصیت خودشان، نقش قابل توجهی در بخش اصلاح نابسامانی‌ها و منسجم کردن جامعه بازی کرده اند.