سازمان اکپس (ای‌سی‌ای پی‌اس) می‌گوید که دسترسی به مراقبت‌های صحی در افغانستان به یک نگرانی عمده در این کشور مبدل شده‌است.
این سازمان که به تجزیه و تحلیل نیازهای بشری در شرایط اضطراری و بحران‌ها می‌پردازد و مقر آن در سوئیس است در گزارشی‌که به تازه گی نشر کرده افزوده که تغییر رژیم در اگست ۲۰۲۱ در افغانستان، پیشرفت‌های صحی دو دهه گذشته (۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ ) را در بخش زیرساخت‌های مراقبت‌های صحی، ظرفیت و شاخص‌های سلامت این کشور را به خطر انداخته است.
بر اساس گزارش اکپس، مسدود شدن دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان ، تحریم‌های سازمان ملل متحد و امریکا، کاهش شدید کمک‌های بین‌المللی پس از تغییر رژیم در اگست ۲۰۲۱ و اولویت دادن طالبان به مصارف عمومی در بخش امنیتی نسبت به خدمات اجتماعی و محدودیت‌های وضع شده بر زنان از سوی طالبان سیستم مراقبت‌های صحی را در یک وضعیت نامطمئن قرار داده‌است.
«اکپس» همچنان افزوده که فرار مغزها یعنی بیرون شدن کارکنان آموزش دیده در بخش مراقبت‌های صحی به خصوص نرس‌های زن نیز مدت‌هاست که یک نگرانی بوده است.
در گزارش سازمان اکپس آمده که تا اکتوبر ۲۰۲۱، برای ارائه خدمات صحی برای هر ۱۰ هزار بیمار، حدود ۱۰ کارمند صحی در افغانستان وجود داشته که بسیار کمتر از درصدی توصیه شده سازمان صحی جهان که حدود ۲۳ کارمند صحی برای هر ۱۰ هزار بیمار است.
شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه حکومت طالبان تا نشر این گزارش به پرسش‌های رادیو آزادی در این مورد پاسخ نداد.
در این حال، شماری از مردم در افغانستان از کمبود متخصصان و مشکلات در بخش‌های صحی شکایت دارند.
شبانه باشنده ولسوالی ده سبز کابل به رادیو آزادی در مورد چنین گفت:
"در قریه کته‌خیل داکتران متخصص برای زنان و مردان وجود ندارد، داکتر فقط برای مریضی‌های عادی مثل تب، ریزش و دیدن فشار خون است، مگر متخصصین، شفاخانه و کلینیک هیچ چیز نیست، راه هم دور است و سرک‌ها هم خامه تا رفتن به شهر بسیار زمان می‌برد و ما بسیار دچار مشکلات هستیم."
یک باشنده ولایت هرات که نخواست نام‌اش در گزارش ذکر شود به رادیو آزادی مدعی شد که عملیات سوراخ قلب کودک دو ساله‌اش که در افغانستان اجرا شده مؤفقانه نبوده است:
"دختر من دو سال است که بخاطر قلب خود به عذاب است، از طریق جمعیت هلال احمر او را ثبت نام کردم ابتدا به کابل و سپس به کندهار بردم عملیات کردند، اما مؤفقانه سپری نشد و فعلاً هم قلب‌اش سوراخ است، دعا می‌کنم تا داکتران بهتری پیدا شوند که او را عملیات کنند."
در این حال داکتر غلام دستگیر نظری رئیس معافیت کتلوی و سخنگوی وزارت صحت عامه در جمهوری مخلوع افغانستان به رادیو آزادی می‌گوید که فقدان سیستم مدیریتی و نظارت جدی از سیستم صحی افغانستان و کنترل قراردادها در این بخش و نبود منابع بین‌المللی سبب شده تا سیستم صحی افغانستان در خطر فروپاشی قرار بگیرد:
"عدم مدیریت درست و نظارت جدی از سیستم صحی افغانستان و خاصتاً از همکاران و مؤسسات بین‌المللی که در داخل افغانستان عرضه خدمات صحی را انجام می‌دهند، این متأسفانه باعث شده که عرضه خدمات صحی به شکل درست پیش نرود و دلیل عمده دیگر عدم موجودیت بودجه کافی برای عرضه و ادامه خدمات صحی در افغانستان است."
این درحالی‌ست که سه هفته قبل سازمان داکتران بدون مرز در گزارشی گفت که سیستم صحی افغانستان مدت‌هاست که به دلیل کمبود نیرو و بودجه با مشکلات زیادی روبه‌رو شده، کمبود پرسونل صحی، وخامت اوضاع صحی و عدم تأمین نیازهای صحی، خطر مرگ‌ومیر در میان مردم را بیشتر ساخته است.
