"خیر بینند که به ما خانه درست کردند، خیلی گرم است به ته {داخل} اینها مینشینیم، خیر بینند که به ما تیار کردند، تشکر از هنرمندان و فرهاد دریا."
طفل زلزله زدهای است که داخل یکی از خانههای ساخته شده طرح "ابر خشت" با فامیل خود زندگی میکند.
ویدیوی که به رادیو آزادی فرستاده شده، نشان میدهد که این کودک با چند کودک دیگر خانواده در داخل خانه گِرد شکل، بازیگونه توپ کوچکی را از به یکدیگر پاس میدهند.
خانهای که ورودی آن چسپیده به خیمه است و اطراف آن پُر از ظروف و لوازم خانوادهای است که اکنون در آن زندگی میکند.
عبدالله، باشنده قریه کرنیل وردکها یا سنجاب وردکها میگوید، این خانه کارایی بهتر از خیمه دارد، اما یک اتاق برای خانوادههای پر جمعیت مانند خانوادۀ او کفایت نمیکند:
"بسیار رضایت داریم خوب است، از خیمهها کرده فعالتر و خوب تر است، همین موسسهای که این را ساخته یک کمی به ما مردم زیادتر، ما چوچ و پوچ/طفل داریم یک خانه به ما کفایت نمیکند، اگر به هر فامیلی دو یا سه خانه باشد کفایت میکند."
به گفتۀ سازندگان خانههای "ابر خشت" آنان ۳۷ خانۀ اضطراری را در ۳۱ روز برای زلزلهزدگان روستای سنجاب وردکها در شمال غرب شهر هرات ساخته اند و هر خانه حدود ۱۵۰۰ دالر امریکایی هزینه داشته است.
اینخانهها شکل گِرد و گنبدی شکل دارند که رسانهای شدن تصاویر آنها در هرات، موجی از انتقادها را به همراه داشته است.
منتقدین به ویژه در شبکههای اجتماعی از نا متعارف بودن شکل ظاهری اینخانهها، ابتدایی بودن سبک ساخت و ساز، کوچک بودن و نداشتن امکاناتی چون تشناب، آشپزخانه و حمام را مطرح کردند و آنها را نامناسب برای زندگی خانوادهها خواندند و همچنان مجریان این طرح را به حیف و میل کمکهای جمعآوری برای ساخت این خانهها متهم کردند.
فیروز احمد یک تن از منتقدان این طرح به رادیو آزادی میگوید:
"این خانهها اینقدر هزینه فکر نکنم بردارد، اصلاً بدون امکانات است، نه آشپزخانه دارد نه تشناب دارد و غیره امکانات اولیه ندارد، دیگه اصلاً قابل زندگی کردن نیست، باز هم هستند هموطنان ما که از روی مجبوری، از روی ناچاری در شرایط بد اقتصادی زندگی میکنند، مجبوراند آنجا زندگی کنند."
اما شمار دیگر از کاربران شبکههای اجتماعی هم در مقابل از این طرح به عنوان سرپناه موقت و محافظت کنندۀ جان زلزلهزدگان به ویژه زنان و کودکان در فصل زمستان یاد کردند.
شکیب شهابی، انجنیر مسئول ساخت این خانهها مدعی است که طرح "ابرخشت" پیش از این در مناطق آسیبپذیر برخی از کشورها همانند ترکیه، شیلی، نیپال، اکوادور و ایران عملی شده و نتیجه داده است.
او گفت که این طرح با استفاده از کیسههای خاک، برخی مواد ترکیبی برای مقاوم شدن خاک، سیم خاردار و دیگر مسئلههای ساختمانی اجرا شده است.
شهابی به رادیو آزادی میگوید، تشناب و حمام اضطراری پیش از این در همین مناطق از سوی دیگر موسسات ساخته شده بود و آنان فقط خواستند در برابر سرمای زمستان سرپناههای موقت و مقاوم به زلزلهزدگان بسازند:
"واکنشها در قسمت سبک ساخت این متکی به ظاهر قضیه است و آنچه که این سرپناهها گرمایی که خلق کرده برای خانوادههای که در آنجا در خیمهها بسر میبردند در این شب و روزهای سرد و آن اقلیم خشنی که آن منطقه دارد، توجیه منطقی دارد برای تطبیق این طرح."
خانههای طرح "ابر خشت" به کمک برخی هنرمندان به شمول فرهاد دریا در شمال غرب ولایت هرات برای زلزلهزدگان ساخته شده است.
فرهاد دریا در سوم جنوری با فرستادن کلیپ صوتی به رسانهها گفته بود که این خانهها با بودجۀ ۶۹ هزار و یکصد دالر پول جمع آوری شده ساخته شده اند.
سازندگان این سرپناه موقتی مدعی اند که آنها در برابر زلزله و دیگر آفات طبیعی مقاوم اند.
هرات در ماه اکتوبر سال گذشته میلادی، گواه چند زلزله مرگبار و پس لرزهها بود که به اساس گزارش دفتر هماهنگ کننده امور بشردوستانۀ سازمان ملل متحد (اوچا)، بیش از ۴۸ هزار خانه در این زلزلهها آسیب دیده اند که از این میان حدود ۱۰ هزار خانه به گونۀ کامل ویران شده اند.