آدم خان: از ترس بی‌عزتی پاکستان را ترک کردیم

آدم خان ۵۸ ساله یکی از چند صد هزار مهاجری است که ده روز پیش با پنج عضو خانواده‌اش از طریق سرحد چمن و سپین بولدک از پاکستان به ولایت فراه اخراج شده است.

او به رادیو آزادی می‌گوید که در پاکستان با آزار و اذیت و برخورد نامناسب نیروهای امنیتی آن کشور روبرو شده است:
"پولیس و اردوی پاکستان ده و یازده شب بالای خانه‌های ما چاپه می زدند و توسط زینه پایه وارد خانه‌های ما می شدند. همرای ما مردان، زنان و اطفال، زیاد رفتار و برخورد زشت و نامناسب می کردند، بالاخره ما از ترس بی‌عزتی خود برگشتیم."

آدم خان که حال در شهر‌ک مهاجرین شهر فراه در زیر یک خیمه زندگی می‌کند، ۳۵ سال قبل به دلیل جنگ‌‌های داخلی در افغانستان، به پاکستان مهاجر شده بود و در شهر کراچی دکان خوراکه فروشی داشت اما او مدرک اقامت قانونی نداشت.

مقام‌های پاکستانی گفته اند که روند اخراج یک میلیون و هفتصد هزار مهاجر افغان فاقد اسناد قانونی در پاکستان ادامه دارد.

به اساس گزارش ها؛ تا حال نزدیک به پنج صد هزار نفر از پاکستان به افغانستان برگردانده شده اند.

در مورد اینکه چرا مهاجران افغان که بی‌اسناد خوانده می شوند حالا به طور گسترده از پاکستان اخراج می شوند، نکته‌های گوناگونی مطرح می شود. پاکستان اتهام وارد کرده که برخی از افغان‌ها در حملات اخیر در پاکستان دست داشته اند و اینکه طالبان افغان در مبارزه علیه طالبان پاکستانی همکاری نکرده اند. اما حکومت طالبان این اتهامات را تکذیب کرده و گفته است که مسئولیت برقراری امنیت در پاکستان به عهده طالبان افغان نیست.

در میان این بازی ملامتی بین مقام‌های پاکستان و طالبان، مردم عادی از آنچه در پاکستان می گذرد همچنان شاکی به نظر می رسند.

عبدالغنی ۳۶ ساله در شهر زرنج مرکز نیمروز در همسایگی فراه، نزدیک به یک ماه پیش با شش عضو خانواده‌اش از پاكستان برگشته است.
او به رادیو آزادی بیشتر می‌گوید:
"من از پاکستان آمدم، در پاکستان دیگر اجازه زندگی کردن را نمی‌دادند در هر قریه، جاده و خانه پولیس می آمد. افغان هایی را که مهاجر کارت نداشتند به زور بیرون می‌کردند و می‌گرفتند، پاکستان افغان‌ها را بی‌عزت می‌کردند بالاخره ما مجبور شدیم آمدیم‌ به افغانستان."

عبدالغنی ده سال پیش به خاطر کارگری به پاکستان مهاجر شده بود و در ایالت سند آن کشور در یک رستورانت کار می‌کرد. اما او نیز مدرک قانونی اقامت پاکستان را نداشت.

در میان اخراج شوندگان کسانی هم هستند که یا در پاکستان تولد شده اند یا اینکه در خردسالی به پاکستان مهاجرت کرده اند.

فقیر خان یکی از آنان است که اخیراً اخراج شده و حالا در ولسوالی دلارام ولایت نیمروز در بی‌سرنوشتی به سر می‌برد:
"آنجا لت و کوب و آزار و اذیت بود، ظلم بود، ما مشکلات و تکالیف زیادی را دیدیم. خودم دو ساله بودم که رفتیم پاکستان، بالاخره برگشتیم به وطن خود، پاکستان همرای ما ظلم‌های زیادی کرد ما را در به در کرد."

به اساس معلومات مقام‌های محلی طالبان، در جریان تقریباً دو ماه گذشته بیش از پنج صد خانواده مهاجر افغان از پاکستان به ولایت‌های فراه و نیمروز برگردانده شده است.

پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در ماه آگست سال ۲۰۲۱ میلادی، چند صد هزار تن از افغانستان به دلایلی مختلف از جمله فقر اقتصادی و بیکاری و تهدیدات امنیتی به پاکستان پناه بردند.

به تازگی مقام‌های حکومت موقت پاکستان گفته اند که در باره گزارش‌ها در مورد آزار و اذیت پناهجویان افغان تحقیق می‌کنند.

برخی از نهادهای بین‌المللی از اخراج مهاجران افغان انتقاد کرده اند.

دیدبان جهانی حقوق بشر در گزارش مفصل خود در ماه نوامبر سال ۲۰۲۳ مقام‌های پاکستان را به بدرفتاری گسترده در برابر مهاجران افغان متهم کرد. در بخشی از این گزارش چنین آمده است: "پولیس و سایر مقامات بازداشت‌های دسته جمعی انجام داده اند، جایداد و مواشی را ضبط کرده اند و اسناد هویتی را برای اخراج هزاران مهاجر و پناهنده افغان از بین برده اند."

در جنوب غرب افغانستان، برخی از فعالان جامعه مدنی از حکومت پاکستان می‌خواهند که حقوق اساسی مهاجران افغان را رعایت کنند.

نرگس حسن زاده فعال حقوق زن در حوزه جنوب غرب است.

او‌ به رادیو آزادی می‌گوید که حکومت پاکستان باید از اخراج اجباری و آزار و اذیت مهاجران افغان دست بر دارد:
"متاسفانه با رفتار بسیار خشونت آمیز و با بسیار بی‌احترامی و بی‌حرمتی افغانهای ما را از پاکستان اخراج کردند و در این فصل سرمای زمستان آنها را به افغانستان آوردند. افغانستان هم در شرایطی قرار دارد که هم بیکاری است و هم فصل سرمای زمستان است. این چنین اقدامی که به این بی‌حرمتی از کشورشان خارج می‌کنند واقعاً جای تاسف است و باید که از این کار خود پرهیز داشته باشد."