امسال هجدهم دسامبر، روز جهانی مهاجران درحالی فرا میرسد که روزانه صدها و هزاران مهاجر افغان از کشورهای همسایه از جمله پاکستان و ایران به گونۀ اجباری اخراج میشوند.
ملا حسن آخند، رئیسالوزرای حکومت طالبان روز دوشنبه در پیامی به مناسبت روز جهانی مهاجران گفته است، نباید به موضوع مهاجران از زاویۀ سیاسی نگاه و از آن به عنوان منبع فشار استفاده شود.
او گفته است که روند بازگشت مهاجران باید آبرومندانه و با تدریج پیش برود تا سبب نفرت و بیاعتمادی بین کشورها نشود.
ملا حسن آخند از همه طرفها، کشورها و سازمانهای مربوط ملل متحد خواسته که موضوع مهاجران افغان را نادیده نگیرند.
در همین حال عبدالسلام حنفی، معاون اداری ریاستالوزرای حکومت طالبان در نشستی که از سوی وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان حکومت طالبان به مناسبت روز جهانی مهاجران برگزار شده بود، کشورهای همسایۀ افغانستان را به بدرفتاری با مهاجران افغان متهم کرد:
"به سبب ضعف اقتصادی هنوز هم یک عدهیی از جوانان ما به کشورهای همسایه و دور و نزدیک به مهاجرت رو میآورند، متاسفانه از طرف نیروهای امنیتی آنها یک عده به شهادت میرسند و یک عده یی هم به دریا و بحرها غرق میشوند و به شهادت میرسانند و متاسفانه در این اواخر بر خلاف نورمهای پذیرفته شده، همسایهها دست به اخراجاجباری مهاجرین زدند."
بر اساس آمار وزارت امور مهاجرین و عودت کنندهگان حکومت طالبان، در سال روان بیش از ۷۰۰هزار مهاجر از کشورهای مختلف به گونهٔ اجباری به افغانستان بازگشت داده شده اند.
هر چند مسئولان این وزارت میگویند که به بیشتر این برگشت کننده ها٬ در بخشهای مختلف از جمله مواد غذایی کمک صورت گرفته، اما برخی از آنان میگویند، تا کنون هیچ کمکی دریافت نکرده اند.
یک تن از آنان که اخیراً از ترکیه دیپورت شده و نمیخواهد نامش در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت:
"نه از طرف وزارت مهاجرین و نه از طرف ریاست مهاجرین شهر کابل نه کدام موسسۀ دولتی نه غیردولتی هیچ ارگان تا اکنون همرای ما کمک نکرده است. کابل آمدیم در مدت یک و نیم سال همرای ما هیچ گونه کمک نشد، فعلاً در خانۀ کرایی زندگی میکنم، مشکلات اقتصادی بسیار زیاد است، خودم هستم دیگه همه ده خانه زن است، زمینۀ کار برای خانمها مساعد نیست، زمینۀ تحصیل نیست، با بسیار مشکلات روبهرو هستم."
از سوی هم برخی مهاجران افغان که در کشورهای همسایه هستند، میگویند که با مشکلات مختلف از جمله خطر اخراج روبهرو هستند.
حکمت، یک تن از آنان در پاکستان به رادیو آزادی گفت:
"همی کسانیکه در پاکستان هستند همۀ آنها در معرض خطر اخراج قرار دارند، کسی که کیس دارد هم در معرض خطر اخراج قرار دارد و کسانی که کیس هم ندارند هم در چنین وضعیت هستند."
بر اساس آمار کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان، در سال ۲۰۲۳ شمار مهاجرین افغان در ۱۰۳ کشور به ۸.۲ میلیون تن رسیده است.
چندی پیش ادارۀ بینالمللی مهاجرت (آی او ام) هم در گزارشی گفت که تنها در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ حدود ۳.۶ میلیون افغان به کشورهای مختلف مهاجر شده اند.
پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در آگست ۲۰۲۱ موج گستردۀ مهاجرت افغانان شکل گرفت که بیشتر آنان دلیل اصلی مهاجرتشان را تهدیدات امنیتی، فقر و بیکاری عنوان کرده اند.