"تقریباً یک هفته طول کشید تا جنازه‌اش را انتقال دادیم به این طرف مرز ، بعد از اینکه جنازه را انتقال دادیم شکمش انگار که باد کرده باشد، وقتی بردیم داخل سردخانه شفاخانه نگاه کردیم که شکمش دوخته شده است مثل اینکه جراحی شده باشد."
نوید ۳۳ ساله باشنده شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز، همسایه ایران، از ماجرای جان باختن پسر مامایش قصه می‌کند.
او می‌گوید که وحید ۳۶ ساله، سال گذشته برای کارگری و پیدا کردن نفقه به خانواده سه نفره‌اش به ایران رفت و پس از گذشت ده ماه و به علت مریضی که عاید حالش شده بود، در یکی از شفاخانه‌های دولتی ایران جان باخت.
جسد وحید، پسر مامای نوید تقریباً دو ماه پیش از ایران به ولایت نیمروز برگردانده شد. اما نوید می‌افزاید که برخی از اعضای بدن پسر مامایش ظاهراً برداشته شده بود:
"بعد از آن داکتران را خواستیم که نگاه کنند چه شده چرا اینگونه است جسدش؟ آخر متوجه شدیم که هر چه که داخل شکمش بوده آن را خالی کرده بودند طرف ایران، خیلی خواستیم پیگیر هم شدیم؛ اما متاسفانه کسی به حرف ما گوش نکرد. چون جنازه از دیر وقت مانده بود مجبور شدیم دفنش کردیم."
شماری از داکتران در شفاخانه ولایتی نیمروز هم این موضوع را تایید می کنند.
یکی از داکتران محلی به علت حساسیت موضوع بدون ذکر نامش در این مورد به رادیو آزادی گفت:
"مواردی که زیاد متوجه شدیم این است که جنازه‌ها می آیند قلب ندارند، جنازه‌ها می آیند کلیه ندارند و این قابل بحث است که حکومت باید یک بررسی جدی بکند و این موارد بررسی شود که آیا در ایران بعد از وفات این کار می‌شود یا بعضی کسانی هستند که در حالت شاک اند و قلب و گرده‌شان در بازار سیاه به فروش می‌رسد."
اما این داکتر محلی آماری در اختیار نداشت که اعضای داخلی چه تعداد از اجساد از جمع ۵۰۰ جسد منتقل شده به نیمروز، برداشته شده بوده. به گفته‌ای مقام‌های محلی طالبان، این اجساد از طریق سرحد زمینی پل ابریشم نیمروز از ایران به افغانستان منتقل شده اند.
یک داکتر دیگر در شفاخانه دولتی نیمروز که به علت حساسیت موضوع نخواست نامش افشا شود؛ چشم دیدش را به رادیو آزادی چنین بیان کرد:
"جنازه‌ها می‌آیند چیزی بیش از ۷۰ مورد از اجسادی را که بنده دیده ام، متوجه شده‌ام که در کنار اینکه روده و معده ندارند تعدادی هم در کنار روده و معده، قلب ندارند، جنازه‌ها می آیند کلیه ندارند. حکومت باید یک بررسی جدی کند. ایران جنازه‌ها را هر روز تعدادی ۳ الی ۵ جنازه را ترخیص می‌کند و اینجا اکثر مردم تلاش می‌کنند که جنازه‌ها را به ولایات‌شان برسانند و کسی جدی پیگیر نشده که اجساد‌شان چرا در بطن‌شان چیزی نیست."
مولوی عبدالله ریاض رئیس امور مهاجرین طالبان در نیمروز است. او در مورد این موضوع به رادیو آزادی چنین می‌گوید:
"در شش ماه گذشته ۵۰۰ جنازه از ایران به شفاخانه ولایتی نیمروز انتقال شده اند که این افراد در کشور ایران به دلایل مختلف از جمله حادثات ترافیکی، اعدام،حوادث طبیعی و مرمی خوردگی فوت شده اند و توسط ریاست مهاجرین به همکاری موسسات برای انتقال هر جسد که از هر ولایتی که باشد، موتر دربست می‌شود و تقریباً از ده هزار افغانی تا ۲۰ هزار افغانی کرایه راه به نزدیکان‌شان داده می‌شود."
مولوی ریاض پذیرفت که شکم‌های برخی از اجسادی که از ایران به افغانستان منتقل شده اند، پاره و دوباره دوخته شده اند؛ اما او افزود که شواهدی در این باره وجود ندارد که آیا اعضای بدن اجساد، برداشته شده یا خیر.
مولوی فضل محمد حقانی شارژدافیر سفارت افغانستان زیر اداره طالبان در تهران است.
از او پرسیدیم که در این مورد بیشتر چه می‌داند.
او متنی را از طریق واتساپ به رادیو آزادی فرستاد که حاوی معلومات در مورد مهاجران افغان است که در ایران به دلایل مختلف وفات می‌کنند و اجساد‌شان به افغانستان منتقل می‌شود.
به اساس معلومات، سفارت زیر اداره مولوی حقانی در تهران، در یک ماه برای انتقال ۱۰۷ جسد به افغانستان مجوز صادر کرده است و اینکه کنسولگری‌های افغانستان در زاهدان و مشهد هم چنین مجوزهایی را صادر می‌کنند.
در ادامه معلومات کتبی آمده است که مهاجران افغانی که در مرزهای ایران و ترکیه و برخی از شهرهای ایران "به دلایل نامعلوم وفات می‌کنند و وارثین‌شان می‌خواهند که اجساد را به افغانستان انتقال دهند، عمدتاً توسط طب عدلی در ایران کالبد شکافی می‌شوند، به منظور تشخیص علت وفات و جلوگیری از تعفن جسد."
اما در معلوماتی که مولوی حقانی به رادیو آزادی فرستاده آمده است:
"گزارش‌های تایید ناشده و اندکی از برخی ولایات در ایران توسط مردم حکایت شده که تعدادی از کسانی که بر اثر سکته مغزی یا ایست قلبی وفات کرده اند، اعضای بدن آنها برداشته شده است."
در ادامه آمده که هیچ مرجعی رسمی در ایران این موارد را تایید نکرده است.
در بخشی از معلومات کتبی چنین آمده است:"در برخی حالات که شخص در جریان حادثه و یا بر اثر سکته قلبی وفات کند، وارث او به رضایت خود از طریق محاکم به پیوند بدن اعضای متوفی برای نیازمندان موافقت می‌کند."
رادیو آزادی نمی‌تواند صحت این معلومات را به طور مستقل تایید کند.
در ایران چند میلیون مهاجر افغان زندگی می‌کنند، برخی شان اسناد اقامت دارند و برخی دیگر هم ندارند.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در بیش از دو سال گذشته، صدها هزار افغان به ایران فرار کرده اند، به دلایل مختلف از جمله خطر جانی و افزایش فقر و بیکاری.
این در حالی است که بسیاری از مردم در ایران به دلیل تحریم‌های غرب از جمله ایالات متحده از وضعیت اقتصادی ناگوار شکایت می‌کنند.
چند ماه قبل رسانه‌های داخلی ایران از افزایش خرید و فروش اعضای بدن انسان به علت نابسامانی اقتصادی در آن کشور خبر دادند.
به عنوان مثال، روزنامه جهان صنعت، در گزارشی در اوایل ماه می نوشت که گرده ها، مغز استخوان، قسمت هایی از جگر انسان و به گفته روزنامه «هر چیز دیگری که قابل پیوند باشد در بازار سیاه خرید و فروش می‌شود.
در مطلب روزنامه آمده که بسیاری از فروشندگان اعضای بدن، مردان و زنان بین ۱۸ تا ۴۵ سال هستند و اینکه برخی از آنها تلاش کرده اند که اعضای بدن خود را در کشورهای همسایه از جمله ترکیه به قیمت ۱۵۰۰۰ دالر بفروشند.
اما در افغانستان، روشن نیست که آیا اعضای داخلی ده‌ها جسد مهاجران افغان که داکتران محلی در نیمروز می‌گویند برداشته شده، به هدف تشخیص علت وفات و جلوگیری از تعفن جسد برداشته شده یا اینکه برای خرید و فروش و نقل و پیوند به نیازمندان در ایران.
ولی نفس این خبر نگرانی فعالان حقوق بشری را به همراه داشته است.
یک فعال محلی در نیمروز که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، می‌گوید از موضوع آگاه است، از حکومت طالبان می‌خواهد که در این مورد تحقیق کند:
"اکثریت اعضای داخلی بدن آنان گرفته {بیرون} می‌شود که این کار بسیار یک کار ناجایز و غیر انسانی است. مسئولان محلی و حکومت مرکزی باید به این توجه بکنند و با مقامات بلندپایه ایران و کسانی که در راس هستند باید همرای‌شان صحبت کنند و با مقامات صحت عامه ایران باید صحبت کنند که به آنان اجازه چنین کاری نباید داده شود."
