گزارش ها میرساند که در این اواخر کار استخراج معادن سنگ های قیمتی در ولایت پنجشیر گسترش یافته است.
مردم محل به این باورند که حکومت طالبان در این ولایت درحالی جریان استخراج معادن و عواید آن را در کنترول دارد که برای مردم نفع نمی رسد .
عبدالروف ۳۴ ساله باشنده قریه سفید شیر ولسوالی خنج ولایت پنجشیر یک تن از کارگرانی معدن زمرد است که سر پرستی خانواده ۸ نفره را به عهده دارد.
او ماهانه در بدل هشت هزار افغانی کار میکند اما می گوید که این پول برای پیشبرد زنده گی اش بسنده نیست:
"کار در معدن بر فعلاً از مجبوری است،مصرف زیاد است اما عواید نامعلوم،اگر چیزی بدست میاید گاهی اوقات مصرف را پوره نمی کند،اما نسبت به بیکاری بهتر است،تا زمانی که زمینه کار خوبتر مساعد شود،هشت هزار افغانی برای خانواده ی هشت یا ده نفر هستند بسنده نیست،ما مجبور استیم که به هشت هزار افغانی روز خود را سپری کنیم دیگر کار و بار وجود ندارد."
مانند عبدالرووف کسانی دیگر هم استند که در معادن پنجشیر کارهای دشوار را انجام میدهند، اما میگویند پولی که به دست می آورند، در مقایسه با زحمات شان خیلی اندک است.
ولایت پنجشیر، یکی از ولایتهای سرشار از منابع زیر زمینی، به خصوص سنگهای قیمتی است.
مقامهای طالبان میگویند در این اواخر کار استخراج سنگهای قیمتی از معادن پنجشیر را گسترش داده اند.
مولوی محمد قاسم امیری رئیس معادن و پطرولیم حکومت طالبان در ولایت پنجشیر به تازه گی از کشف چهل معدن زمرد در این ولایت خبر داد، اما نگفت که این معادن تحت چی شرایطی و با کدام پروسۀ تخنیکی کشف شده اند.
او اما گفته است که حدود ۴۵۰ نفر بخاطر استخراج معادن از این ریاست جواز کار بدست آورده اند و حدود هفت هزار کارگر در معادن پنجشیر کار میکنند:
"حدود ۱۳۰۰ معدن در ولایت پنجشیر سروی شده و ثبت نمودیم به اسم های متقاضیان،که چهل معدن در ولسوالی پریان است و متباقی اش در ولسوالی حصه اول،در بین این معادن حدود ۴۵۰ نفر جواز کارگرفته است. که سالانه فیس جواز آنها ده هزار افغانی می باشد،کسانی که جواز گرفته اند برای ما کارگر های خود را معرفی می کنند بعد از آن به آنها کارت می دهیم و از طریق کارت در معدن کار می کنند بدون کارت اجازه ندارند که کار کنند."
رییس معادن و پترولیم حکومت طالبان همچنان افزود که از طریق پول فروش زمرد در این ولایت در سه ماه گذشته حدود یازده میلیون افغانی عواید در خزانه حکومت جمع آوری شده است.
اما در بارۀ چگونه گی جمع آوری و مصرف این عواید سوالهای زیادی مطرح است.
شماری از کارشناسان باور دارند که شیوۀ مصرف این عواید شفاف نیست و در زنده گی مردم تغییری وارد نکرده است.
فایض اکبری یک تن از فعالین جامعه مدنی می گوید عوایدی را که از طریق استخراج معدن طالبان به دست میاروند مشخص نیست که به کجا میرود:
"به همه معلوم است که با گذشت هر روز معادن در ولایت پنجشیربیشتر می شود و زمرد استخراج می شود،یازده میلیون افغانی به گفته خود مسولین محلی پنجشیر عواید زمرد شده،اما نمی دانیم در کجا مصرف می شود،باید حکومت در این قسمت توجه داشته باشد،باید عواید زمرد که از پنجشیر استخراج می شود در خود این ولایت به مصرف برسد،پنجشیر سرک یک طرفه دارد و اکثراً مناطق دور دست آن حتا سرک ندارد."
طالبان بعد از به قدرت رسیدن بیشتر از هر چیزی بهخاطر جمعآوری عواید خود بر معادن افغانستان تکیه کردند تا از این طریق عواید حکومت شان را افزایش دهند. اما جزئیات هیچ قرارداد استخراج معادن را با رسانهها و مردم شریک نکرده اند.
در سطح بین المللی نیز نگرانی های از پولی که طالبان به دست می آورند وجود دارد، حتی گفته میشود که حکومت طالبان حتی در کنترول پولی که برای کمکهای بشری به افغانستان فرستاده میشود نیز دست بالا دارند.
جان سوپکو سرمفتش خاص ایالات متحدۀ امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) روز سه شنبه(۱۴ نوامبر) در گزارش خود به نشست استماعیۀ کمیتۀ روابط خارجی کانگرس امریکا گفت،سیگار مستند ساخته که طالبان کمک های بشری را بسوی دیگر سوق داده و یا از بخش اعظم آن بهره برده اند. او همچنان افرود:کسی که در افغانستان اسحله را کنترل می کند، کمک ها نیز در کنترل آنهاست.
با این حال استخراج معادن، در نقاط مختلف افغانستان، از عمده ترین منابع درآمد حکومت طالبان به شمار میرود.
به گفته مسولین محلی حکومت طالبان در این ولایت در کنار معادن دیگر، تنها ۱۳۰۰ معدن زمرد وجود دارد، سنگی که در بازارهای جهانی بازار گرم دارد.
با این هم، پنجشیر یکی از ولایتهای فقیر در افغانستان که زیربنا های مورد نیاز برای زنده گی روزمرۀ مردم در آن وجود ندارد.
معادن پنجشیر در جمهوری مخلوع افغانستان نیز کاملاً در کنترول دولت نبود و گزارشهای متعدد وجود داشت که زورمندان به طور خودسرانه این معادن را استخراج کرده و از عواید آن سود میبرند.
