در کنفرانس گفتگوی امنیتی هرات، حکومت طالبان و اقدامات فعلی آنان علیۀ افغان‌ها به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.
رنگین دادفر سپنتا، مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان می‌گوید که پس از به قدرت رسیدن طالبان، هزاران تن از افراد تحصیل کرده وطن خود را ترک کردند و هزاران تن دیگر زندانی و شکنجه شدند.
وی این موضوع را در یازدهمین نشست کنفرانس گفتگوی امنیتی هرات بیان کرد که با حضور شماری از مقامات و سیاستمداران جمهوری پیشین در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شده است.
اگرچه آقای سپنتا به قدرت رسیدن طالبان را شکست نظام جمهوری و پایان خواسته‌های استراتژیک جدید در سطح بین‌المللی می‌خواند، اما از جامعۀ جهانی نیز برای بهبود وضعیت افغانستان درخواست همکاری می‌کند:
"درد ما مردم افغانستان درد نداشتن استقلال، حکومت قانونی، امنیت سیاسی و اجتماعی و محرومیت از توسعۀ اقتصادی، برابری فرهنگی، قومی و زبانی است."
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در این مورد پاسخی نداد، اما پیش از این ادعاهای این چنینی را رد کرده و بر حمایت از حقوق افغان‌ها و فراگیر بودن حکومت‌شان تأکید کرده است.
در این نشست رحمت الله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان مدعی شد که طالبان در حال ارزیابی چگونگی دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی هستند.
او گفت که طالبان ممکن است این سلاح‌ها را از پاکستان دریافت کنند و یا به سازندگان پول پرداخت کنند.
این مقام ارشد پیشین استخبارات افغانستان همچنین گفت، با وجود اینکه بسیاری‌ها در منطقه و جهان می‌گویند که طالبان تغییر کرده و آنها را سفید نمایی می‌کنند، اما به گفتۀ وی، این ثابت شد که طالبان تغییر نکرده اند.
آقای نبیل افزود که در مورد به رسمیت شناختن طالبان در منطقه اتفاق نظر وجود ندارد:
"تعدادی از کشورهای خاص در منطقه تلاش می‌کنند تا نشان دهند که طالبان تغییر کرده است. آنچه که منطقه و جامعۀ جهانی می‌گویند، تصویر متفاوتی از طالبان است."
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان پیش از این، این افراد را آزمایش شده خوانده و از اظهار نظر در بارۀ اظهارات آنها خودداری کرده است.
محسن داور، عضو پارلمان پاکستان در کنفرانس امنیتی هرات در پاسخ به سوالی در بارۀ مبارزه با طالبان گفت که آنها با زور آمده اند و باید با زور به عقب رانده شوند.
بحث دیگر در حاشیۀ کنفرانس امنیتی هرات، موضوع آپارتاید جنسیتی در افغانستان بود.
شکریه بارکزی، سفیر پیشین افغانستان در ناروی در جریان یکی از پنل‌های این نشست گفت که در افغانستان دختران و زنان از تمام عرصه‌های زندگی حذف شده اند و آپارتاید جنسیتی عملاً اجرا شده است.
وی همچنین از موضع کنونی بین‌المللی در مورد نقض حقوق بشر به ویژه حقوق دختران و زنان در افغانستان انتقاد کرد:
"این فقط آپارتاید جنسیتی نیست که ما را محدود کرده ایم، سکوت شما بدتر از آن است. وقتی در جلسات سازمان ملل متحد هستم، کشورهایی را می‌بینم که سخنرانی‌ها ارائه می‌کنند، اما وقتی زمان رای دادن در آنجا فرا می‌رسد، می‌بینم که هیچ کس با ما نیست. "
اما حکومت طالبان بارها مدعی شده است که حقوق زنان در افغانستان در چهارچوب شریعت اسلام تأمین است.
کنفرانس امنیتی هرات که از سوی انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان برگزار شده، فردا نیز ادامه خواهد داشت.
داوود مرادیان، بنیانگذار این گفتگو ها پیش از آغاز کنفرانس به بخش تاجیکستان رادیو آزادی گفته بود که حدود ۱۵۰ نفر از جمله برخی از سیاستمداران و مقامات سابق افغانستان به این نشست دعوت شده اند.
مرادیان همچنان گفت که طالبان را به عنوان یک گروه دعوت کرده بودند، اما پاسخی دریافت نکردند.
این کنفرانس قبل از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان برگزار می‌شد، اما پس از حاکمیت طالبان در افغانستان، این دومین بار است که در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار می‌شود.
