با فرا رسیدن روز جهانی پیشگیری از سوءاستفاده از محیط زیست در جریان جنگ و درگیریهای مسلحانه، برخی از آگاهان امور محیط زیست میگویند، به دلیل چندین دهه جنگ، مردم افغانستان به محیط زیست سالم دسترسی ندارند.
احمد جاوید نور یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت، در جریان چهار دهه جنگ به حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست افغانستان توجه صورت نگرفته و زیرساختهای اساسی و حیاتی این کشور تخریب شده اند:
"زمینهایی که آسیب دیده است، مانند اشجار طبیعی، زراعت، علفچر، منابع طبیعی و مالداری ما، اینها اساسیترین عناصر زمین اند، بناءً گفته میتوانیم که ما به محیط زیست سالم دسترسی نداریم، متاسفانه در جنگهای چندین دهۀ افغانستان هیچ توجهی به منابع طبیعی افغانستان صورت نگرفته است."
سید عبدالباسط رحمانی، دیگر آگاه محیط زیست هم به این باور است جنگ و منازعات دومدار تاثیرات عمیقی برمحیط زیست و طبیعت در افغانستان برجا گذاشته است.
او به رادیو آزادی گفت، موجودیت انواع ماینها در اراضی افغانستان و استفاده از سلاحهای مختلف باعث آلودگی آب، خاک و هوا شده اند و این سلامت انسانها و دیگر جانداران را تحت تاثیر قرار داده و باعث به میان آمدن مهاجرتها و تخریب زیرساختها شده است:
"افغانستان و طبیعت و محیط زیست که ما در افغانستان داریم بسیار آسیب دیده و تخریب شده است، زمینهای زراعتی زیادی را شاهد بودیم که متاسفانه بخاطر جنگها ویران شده، ایکو سیستمهایی که در بعضی مناطق بودند از بین رفته اند."
برخی از افغانهایی که در نتیجه تخریب محیط زیست آسیب پذیر شده اند میگویند، به وضعیتشان هیچگونه رسیدگی نشده است.
یک باشندۀ ولایت زابل که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، گفت که حدود سه ماه قبل در نتیجۀ دعوا بر سر زمین، افراد مسلح طرف دعوا صدها درخت و کشت و زراعت آنها را از بین برده اند:
"باغهایی ما که اره شده (درختها قطع شده)، تنها ۳۵۰ درخت میوه که انار، بادام و زردآلو بود که در مجموع ۵۶۰ درخت میشود، دو جریب کشت جواری بود آن را هم از بین برده اند."
در همین حال ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست حکومت طالبان میگوید، برنامههایی را برای رسیدگی به نابسامانیها در این بخش روی دست دارد.
فرید فرهنگ، مسئول آگاهیدهی عامۀ این اداره به رادیو آزادی گفت:
"بدون شک جنگ عواقب بدی دارد و همچنان در کشور ما افغانستان بسیار ضرر به محیط زیست هم رسانده، منابع طبیعی و جنگلات افغانستان از بین برده شده و تا هنوز اثراتشان بجا مانده، پلانهایی روی دست است که ادارۀ محیط زیست و حکومت افغانستان (طالبان) با تطبیق آن میتواند به بعضی این نابسامانیها برسد."
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۱ ششم نوامبر را به عنوان روز جهانی پیشگیری از سوءاستفاده از محیط زیست در جریان جنگ و درگیریهای مسلحانه نام گذاری کرده است تا آگاهیدهی عمومی در بارۀ تاثیرات زیانبار این پدیده افزایش یابد.
سازمان ملل متحد در وب سایتش به مناسب این روز نوشته است، هر چند بشریت همیشه تلفات جنگ را بر حسب سربازان و غیرنظامیان کشته و زخمی و شهرهای ویران شده و معیشت حساب کرده، اما به گفتۀ این سازمان، محیط زیست اغلب قربانی جنگ اعلام نشده باقی مانده است.
در حالی که به گفتۀ این سازمان چاههای آب آلوده شده اند، محصولات زراعتی به آتش کشیده شده اند، جنگلها قطع شده اند، خاکها مسموم شده اند و حیوانات برای به دست آوردن اهداف نظامی کشته شده اند.
همچنان برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد دریافته که در طول ۶۰ سال گذشته، حداقل ۴۰ درصد از تمام درگیریهای داخلی به بهره برداری از منابع طبیعی مرتبط بوده است، خواه منابع با ارزشی مانند چوب، الماس، طلا و نفت یا منابع کمیاب مانند زمین حاصلخیز و آب.
انتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد در پیامی به مناسب روز جهانی پیشگیری از سوءاستفاده از محیط زیست در جریان جنگ و درگیریهای مسلحانه گفته که اگر میخواهند به اهداف توسعۀ پایدار دست یابند، باید جسورانه و فوری برای کاهش خطرات ناشی از تخریب محیط زیست و تغییرات اقلیمی برای درگیریها و متعهد به محافظت از سیارۀ خود در برابر اثرات تضعیفکنندۀ جنگ، اقدام کنند. جنگی که در حال حاضر در نقاط مختلف جهان به گونۀ پراگنده جریان دارد.