همزمان با بلند رفتن پول افغانی در برابر دالر امریکایی در چند روز گذشته، شماری از باشندههای شهر کابل میگویند که با این وجود نرخ مواد خوراکی، تیل و گاز کاهش نیافته است.
احمد یک تن از آنان به رادیو آزادی گفت:
"در بازار روزمره هیچ کدام جای نیست که نرخها ارزان شده باشد، مثلاً یک لیتر تیل ۷۴ یا ۷۸ افغانی است، یک کیلو گاز ۷۰ افغانی است، روغن، آرد و بوره همچنان همینطورهمه چیز که میگیرم دالر که بلند میرود دکانداران از مردم پول بیشتر تقاضا میکنند، اما دالر که پائین میآید نرخها را پائین نمیآورند."
عبدالقادر و انیسه، دو باشندۀ دیگر کابل نیز شکایت مشابهی دارند و از حکومت طالبان میخواهند که بر بازارها کنترل داشته باشد:
"از مسئولین ذیربط میخواهیم که در این رابطه توجه کنند، نرخها را کنترل کنند، ما به مشکلات جدی روبهرو هستیم، تهیه مواد ارتزاقی برای ما بسیار مشکل است، ما روزانه ۲۰۰ یا ۳۰۰ افغانی کار میکنیم که برای ما هیچ چیز نمیشود."
"زمانی که من کارمند دولت بودم معاش من به افغانی بود دالر گران بود، حالا که جیره خور شدهام که از خارج یک اندکی برای مصارف من دالر روان میکنند یعنی فکر کنید با خاک برابر شده و پول افغانی ارزش پیدا کرده."
به اساس معلومات برخی صرافان در سرای شهزادۀ کابل، یک دالر امریکایی به روز یکشنبه حدود ۷۳.۹۰ افغانی مبادله میشد.
ارزش یک دالر در برابر افغانی در اول ماه آگست ۸۵ افغانی بود که تا به حال چندین بار کاهش و افزایش داشته است.
رفیعالله، یکی از دکانداران شهر کابل میگوید، او و بیشتر دیگر دکانداران پیش از این با نرخ بلند اجناس شان را خریداری کرده اند و نیاز دارند تا به همان نرخ آنها را به فروش برسانند:
"این جنسها یا اموال را که ما به قیمت بالا میخریم، هنوز فروخته نشده و آن را هنوز کس نخریده که نرخ دالر پائین میآید، وقتی نرخ دالر پائین بیایید ما نمیتوانیم همان جنسی را که به نرخ بالا خریدهایم به نرخ پائین بفروشیم."
این در حالی است که حدود یک ماه قبل نشریۀ بلومبرگ با نشر گزارشی گفت ارزش افغانی در جایگاه سوم فهرست رتبه بندی جهانی قرار گرفته و ارزش پول افغانی در سه ماه گذشته ۹ درصد افزایش یافته و در مجموع در سال جاری پول افغانی ۱۴ درصد رشد داشته است.
بلومبرگ افزوده که سرازیر شدن میلیاردها دالر کمک بشردوستانه و افزایش تجارت با همسایگان آسیایی، از دلایل اصلی قرار گرفتن ثبات پول افغانی در جایگاه سوم است.
بانک جهانی هم با نشر گزارشی در ۳۱ جولای وارد شدن هفتهوار ۴۰ میلیون دالر پول نقد کمک بشردوستانه به افغانستان را در ثابت نگهداشتن نرخ ارزش افغانی موثر خوانده است.
برخی از آگاهان مسایل اقتصادی مثبت شدن بیلانس تجارت، پائین آمدن قدرت خرید مردم، کاهش واردات، افزایش صادرات از جمله مواد معدنی و ممنوعیت معاملات به اسعار خارجی را در همه مناطق افغانستان در حفظ ثبات پول افغانی موثر میدانند.
آذرخش حافظی، یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت که با این وجود به دلیل دیگر مشکلات، ثبات پول افغانی تاثیر زیادی بر نابودی فقر نمیگذارد:
"ثبات پولی به تنهایی خود سبب فقرزدایی و از بین رفتن بیکاری نمیشود، فقط تاثیراتش همین است که نرخ تورم در کشور پائین میآید و قیمتها بالا نمیرود ولی وقتی که پولی برای خرید و کاری وجود نداشته باشد که از بابت آن شهروندان افغانستان درآمد ثابت داشته باشند، فقر به قوت خود باقی میماند."
او افزود، از این که اموال وارداتی به دالر خریداری میشود با نوسانات اگر نرخ افغانی پائین بیاید قیمتها بالا خواهد رفت و تورم هم افزایش خواهد یافت.
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان نزدیک به ۴ ماه قبل ادعا کرده بود که تحقیقات نشان داده که سطح انفلاسیون در افغانستان به منفی یک رسیده و بهای مواد خوراکی در افغانستان در تناسب به بسیاری کشورهای پیشرفته پائینتر است.
اما شماری زیادی از افغانها پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان دربیش از دوسال گذشته از کاهش درآمد و بیکاری شکایت دارند.
به اساس معلومات اداره هماهنگ کننده امور بشردوستانۀ سازمان ملل متحد (اوچا) در حال حاضر ۲۹.۲ میلیون تن در افغانستان به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند.