پس از زمین لرزههای شدید در غرب افغانستان در کنار خسارات جانی و مالی، بیشتر باشندگان مناطق زلزله زده از فشارهای شدید روحی و روانی شکایت دارند.
دفتر هماهنگ کننده امور بشردوستانۀ ملل متحد (اوچا) و ورد ویژن میگویند که از میان همه افراد کودکان بیشتر آسیب روانی ناشی از زلزله را متحمل شدند و نیاز فوری به حمایت روانی و اجتماعی دارند.
بر اساس گزارش اوچا، بیش از ۱۲ هزار نفر با عواقب پس از زلزله دست و پنجه نرم میکنند و برخی از خانوادههای زلزلهزده از خانههایشان بیجا شدند و یا هم خانههایشان ویران شده است.
اوچا میافزاید، به دلیل قطع شدن خدمات مخابراتی ارتباط برقرار کردن با خانوادههای آسیب دیده و جمعآوری اطلاعات بسیار به کندی پیش میرود.
پیش از این فران اکویزا، نمایندۀ صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) در افغانستان در بیانیهای گفته بود که زنان و خانوادهها پس از زلزله در غرب افغانستان در معرض خطر هستند.
یونیسف امروز در صفحۀ ایکس خود نوشته است که بر اساس گزارشها، ۹۰ درصد افراد آسیب دیده زنان و کودکان هستند.
این در حالی است که شماری از آسیبدیدگان زلزلۀ هرات میگویند، کودکان، زنان و کهن سالان پس از زلزلههای پی هم وضعیت روحی و روانی خوبی ندارند.
یک باشندۀ ولسوالی انجیل ولایت هرات به نام یگانه میگوید که آنها خانهشان را ترک کردند و تمام شب و روز را در باغ سپری میکنند.
او میافزاید، کودکان خانواده شان دچار فشارهای روحی شدند و مدام گریه میکنند:
"وقتی زلزله رخ داد ما از خانه بیرون شدیم، حالا کودکان ترسیده بودند، میگفتند هر لحظه زلزله میشود. زمانی زیادی میبرد تا همهمان آرام شویم."
رعنا یکی دیگر از باشندگان هرات میگوید که شب را در پارک سپری میکنند و اطفال و بزرگسالان بیشتر روحیهشان ضعیف شده است.
"اطفال بسیار میترسند، میگویند، حالا زمین لرزه میشود و ما میمریم، حتا بزرگسالان هم همچنین نگران اند. به خانه نمیتوانیم بمانیم، روحیۀ مردم ضعیف شده است و مردم آواره به بیرون از خانه بسر میبرند."
در همین حال محمد ویس نبرد، روانشناس میگوید که هنگام زلزله و پس از زلزله افراد با تا حد امکان آرامش خود را حفظ کنند و با کودکان بیشتر رابطۀ عاطفی برقرار کنند:
"کودکان را به آغوش بکشید، از شان دلجویی کنید. در قدم دوم رویدادها را عادی جلوه بدهید و آنها را به سمت آرامش دعوت کنیم. در قدم سوم برایشان آرام و شمرده توضیح بدهیم که این رویداد عادی است."
او میافزاید، در حال حاضر زلزلهزدگان نیازمندیهای مختلف دارند که مشاورههای روحی و روانی یکی از نیازمندی مهم است که نهادها و دولت در نظر داشته باشند.
از سوی هم عبدالرشید جمشیدی، روانشناس و رئیس مجمع روانشناسان "بنیاد" میگوید که با تیمی از روانشناسان یک برنامه را از شب گذشته آغاز کرده که برای کودکان هرات با برگزاری بازیها و دادن هدایای مختلف روحیه میبخشند:
"در چهار نقطه از هرات، برای یک و نیم ساعت برنامۀ مشاوره، برنامۀ دعا، برنامۀ همدلی داشتم. این برنامه شامل کودکان و خانواده بود و امروز در برخی از قریهها این برنامه را ادامه دادیم."
این در حالی است که زلزلۀ مرگبار روز شنبه به قدرت بیش از ۶.۳ ریشتر غرب افغانستان به ویژه هرات را لرزاند و تا امروز چهارشنبه پس لرزههای قوی آن ادامه داشت.
هر چند تا به حال آمار دقیق تلفات این زلزلهها مشخص نشده، اما به گفتۀ مسئولان حکومت طالبان، هزاران تن در این رویداد کشته و زخمی شدند.