باوجود پیشرفت تکنالوژی و موجودیت جاروهای برقی، اما ظاهراً "جاروی مزاری" افغانستان هنوز هم بازار خود را در داخل و بیرون از افغانستان دارد.
نادرشاه، باشندۀ روستای تاشگذر ولسوالی شورتپۀ ولایت بلخ کار و بارش کشت و فروش "جاروی مزاری" است.
او میگوید، جاروی مزاری در ماه جوزا و بعد از برداشت محصول گندم کشت شده و پس از حدود سه تا سه و نیم ماه درو میشود.
به گفتۀ نادرشاه، این جاروها در قریه از سوی برخی مردم بافته و تهیه میشوند که او و دیگر کشت کنندگان جارو مکلف به پرداخت دستمزد به آنان اند.
او میگوید، پس از تحمل زحمات و مصرف زیاد، جاروهای کشت شده در مزارشریف، آمادۀ عرضه به بازارهای داخلی و خارجی میشوند.
نادرشاه در بارۀ روند کشت و تهیۀ این جاروها به رادیو آزادی گفت:
"پَل میکنی باز کشت میکنی، کد و تخم جاروی مزاری را گد میکنی پاش میدهی به زمین، باز این را آب میدهی، باز خیشاوه میکنی باز دیگر آب میدهی باز همینطور کار دارد میده میده کلان میشود، باز تخممیدهد، تخمش سرخ میشود، باز درو میشود، بسیار سخت است، خودم کارهایش را میکنم اینجا و آنجا میفروشم، روان میکنم به ایران، تاجیکستان و ازبیکستان."
خان جان الکوزی، عضو اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان به رادیو آزادی گفت، افغانستان سال گذشته به ارزش بیش از ۵۰ هزار دالر امریکایی جاروی مزاری به کشورهای متعدد صادر کرده است:
"جاروی مزاری تقریباً سال قبل اضافه از یک هزار تُن به ارزش اضافه از ۵۰ هزار دالر به قزاقستان، آذربایجان، ازبیکستان حتی به امریکا و هند صادر شده."
او اما در مورد میزان صادرات امسال جاروهای مزاری جزئیات نداد.
جاروی مزاری نوعی جاروی است که بیشتر در ولسوالی شورتپۀ ولایت بلخ کشت میشود.
این جارو چند نوع است که از سه تا شش دسته دارد که قیمتهای هر کدام فرق دارد که به گفتۀ تولید کنندگان آن، مردان و هم زنان در تولید آن نقش دارند.
ظاهراً صادرات جاروی مزاری به کشورهای دیگر سبب افزایش قیمت آن در داخل کشور شده است.
یک تن از استفاده کنندگان جاروی مزاری در شهر کابل که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، میگوید، خرید جاروی مزاری بخاطر افزایش قیمتش به آنان مشکل شده است:
"کسانیکه جاروی برقی ندارند زیادتر استفاده میکنند، مثالش خود ما در خانه به روی حولی به همه جا زیادتر کار میگیریم، کیفیتش خوبتر است به خارج به همین خاطر صادر میشود و به قیمت تمام دوباره سر ما سودا میشود، وقتها ۵۰ و۶۰ روپیه بود الی ۴۰روپیه همان قیمت ارزان، حالا صد روپیه ۱۵۰، ۱۲۰ روپیه شده، حالا خریدش به ما مشکل شده."
ستایش صفا، باشندۀ ولایت بلخ هم که از افزایش قیمت جاروی مزاری شکایت دارد.
او که دختر یکی از دهقانان بلخ است، میگوید، کاهش سطح آب، افزایش بهای کود کیمیاوی و صادرات جاروی مزاری به بیرون از کشور سبب افزایش بهای آن شده است:
"قبلاً یادم است یک جارو به ۲۰ یا ۲۵ روپیه در وقت ارزانیاش بود و وقتی زمستان میشد ما این را به ۳۵ تا ۴۰ روپیه خریداری میکردیم، فعلاً ۱۰۰،۱۲۰ اندک اندکاش و کمی خوبترش به ۱۵۰ تا ۱۸۰ رسیده است."
اما داد محمد، فروشندۀ جارو در شهر مزارشریف از کاهش نرخ جارو در فصل تولید آن سخن میگوید:
"مختلف است از ۴۰ روپیه تا ۸۰ روپیه جارو است کسی که بیاید بازار میگویم قیمت این اینقدر و قیمت آن اینقدر است، قبلاً از ۷۰ یا ۸۰ گرفته تا ۱۲۰ روپیه بود، تقریباً هر جارو ۱۰ تا ۱۵ روپیه پائین آمده."
او اما افزود که این کاهش قیمت به دلیل فصل برداشت جارو و بسته بودن راه کابل-مزار شریف بخاطر ترمیم این شاهراه، موقتی است.
جاروی مزاری نه تنها در کشورهای متعدد آسیایی که در کشورهای اروپایی نیز خریدار دارد؛ تاجایی که حتی برخی افراد آن را به تجهیزات برقی و مُد روز ترجیح میدهند.
مروه باشنده شهر هامبورگ کشور جرمنی هم دلیل انتخاب جاروی مزاری بجای جاروی برقی را چنین بیان میکند:
"هرچند که اکثریت موافق با استفاده این نیستند به دلیل اینکه با همان خدمات و آسایشی که اینجا است همگی از وسایل برقی استفاده میکنند اما با دیدگاهی که ما داریم شخصاً خود ما از جاروهای مزاری افغانستان استفاده میکنیم و در شهر هامبورگ پیدا میشود، چون بیشتر افغانان ما اینجا واردات و صادرات خود را دارند."
سارا شهروند افغانستان مقیم پاکستان میگوید:
"از اینکه جاروهای افغانی بسیار مستحکم و با دوام است و بسیار ستره و تمیز جارو میکند، خانه را من از همین جاروی افغانی یا مزاری استفاده میکنم، هرچقدر جاروهای دیگر را به دکانها و به بازار دیدم آنان را نتوانستم ترجیح بدهم."
جاروی مزاری ابزاری برای پاکیزگی است که از تارهای موازی ضخیمی که به یک دسته استوانه شکل وصل شدهاند، تشکیل میشود.
در افغانستان و کشورهای منطقه بخاطر پاکیزگی مردم بیشتر از این جاروها استفاده میکنند.
اما با پیشرفت تکنالوژی بسیاری از خانوادهها بخصوص در کشورهای که انرژی برق را بگونه دوامدار در اختیار دارند، بجای جاروهای کشت شده، از جاروهای برقی استفاده میکنند، با آن هم شماری از افراد حتی در کشورهای جهان اول میگویند، بخاطر کیفیت جاروی مزاری، برای پاک کاری خانههایشان از آن استفاده میکنند.