از چهار بازار سرپوشیده قدیمی هرات که در شهر قدیم این ولایت موقعیت داشت، تنها یک بازار باقی مانده است..
این بازارهای سرپوشیده که به تیمچه نیز معروف اند، صدها سال تاریخ دارند.
این بازارهای سرپوشیده در چهار دروازه شهر قدیم هرات ساخته شده بودند که در آن زمان، محل داد و ستد و تجارت به حساب می‌رفت.
محمد انور در تنها بازار سرپوشیده در شهر قدیم هرات که به تیمچه حاجی موسی مشهور است، تکه‌های ابریشمی می‌فروشد.
این مرد ۶۳ ساله نزدیک به ۵۸ سال پیش زمانی که پنج سال داشت همراه با پدر کلانش در این دکان کار می‌کرد.
این بازار سرپوشیده دو طبقه است که در طبقه پایین دکان‌های تکه و ابریشم فروشی موقعیت دارند.
طبقه دوم آن بیشتر به عنوان گدام یا ذخیره گاه اموال دکانداران استفاده می شود.
دروازه‌ها و پنجره‌های این بازار سرپوشیده، چوبی و به سبک تاریخی و اولیه آن باقی مانده است.
محمد انور می‌گوید، در دهه‌های گذشته چندین بازار سرپوشیده در شهر کهنه وجود داشت که بیشتر این بازارها، تخریب شده اند.
وی در این باره به رادیو آزادی بیشتر می‌گوید:
"در اینجا چند خانه قدیمی هم بود که تخریب شده است و سه مارکت سرپوشیده بود که تخریب شده است. تمیچه ارباب زاده و یک مارکت پایین تر بود که از بین رفته است. تیمچه حاجی موسی را یک بار بنیاد آغا خان ترمیم کرد و اگر مراقبت نشود، این بازار سرپوشیده هم تخریب می‌شود و از بین می‌رود."
در چند قدمی تیمچه حاجی موسی، تیمچه و بازار سرپوشیده عبدالخالق نیازی موقعیت دارد که در سال ۱۳۹۸ به علت بارش باران سقف آن فرو ریخت.
از آن زمان تاکنون هیچ کاری برای بازسازی و مرمت این مکان تاریخی صورت نگرفته است.
محمد ناصر ۷۶ ساله که حدود پنجاه سال در این بازار سرپوشیده دکان داشت، خواهان مرمت و بازسازی این بازار تاریخی است:
" به آثار باستانی رسیدگی نمی‌شود. ما مردم افغانستان یک رسمی داریم که امروز را می‌بینیم و به فکر آینده نیستیم. هیچ کسی را نداریم که رسیدگی کند که چرا اینجا خراب شده است و یا این مکان‌های تاریخی را بازسازی و مرمت کند."
به گفته کارشناسان آبدات تاریخی، از چهار بازار سرپوشیده هرات، تنها یک بازار باقی مانده است.
نهیک فلاح یک تن از این کارشناسان به رادیو آزادی می‌گوید که بازارهای سرپوشیده در آن زمان شکوه تمدن هرات و منطقه بود:
"تیمچه‌ها یا مارکت‌های کوچک قدیمی از جمله بازارهای سرپوشیده قدیمی هرات است که توسط دالان‌های پوشیده با هم ارتباط داشت و جز آثار باستانی هرات است. اکثر این تیمچه‌ها ویران شده و تعداد کمی باقی مانده است."
بازارهای سرپوشیده با داشتن صدها سال پیشینه، از جمله مکان‌های تاریخی هرات شناخته می‌شوند.
محمد ناصر اسودی یک فعال فرهنگی در هرات به این باور است که تخریب بازارهای سرپوشیده در شهر کهنه، حالت تاریخی و کهن این شهر را دگرگون ساخته است.
او در این باره به رادیو آزادی می‌گوید:
"بازارهای سرپوشیده بخشی از شهر کهنه هرات و ساحات قلعه اختیار الدین و دیگر ساحات مربوط شهر کهنه جزو آبدات تاریخی است و نباید دست خورده شود. این بازارها باید به حالت اصلی آن محافظت و نگهداری شوند."
تیمچه‌ها یا بازارهای قدیمی سرپوشیده در هرات است در زمان حکومت ملوک کرت بین سال‌های ۱۲۴۵ تا ۱۳۸۱ میلادی ساخته شده است.
این تیمچه‌ها در چهار دروازه شهر قدیم هرات شامل دروازه عراق، دروازه ملک، دروازه قندهار و دروازه خوش ساخته شده بودند.
بیشتر این بازارهای تاریخی در نتیجه رویدادهای طبیعی و یا هم جنگ‌ها در طول تاریخ نابود شده اند.
محمد انور نگران است که اگر بی‌توجهی به آثار و مکان‌های تاریخی همچنان ادامه داشته باشد، یگانه بازار تاریخی سرپوشیده در شهر قدیم هرات فرو خواهد ریخت.
