روز جهانی پناهنده‌گان؛ جنگ٬ فقر و محدودیت‌‌ها٬ افغان‌ها را به مهاجرت کشانده است

بیستم جون مصادف است با روز جهانی پناهنده گان است. این روز در حالی فرا رسیده است که از حدود دو سال به این طرف بخشی از جمعیت افغانستان در نتیجه تسلط طلبان به فدرت و تهدیدات امنیتی این کشور را ترک کرده و به صف مهاجران پیوسته اند.

بسیاری از کسانی که در این جریان مجبور به ترک افغانستان شده اند٬کارمندان نظام پیشین جمهوریت، فعالان حقوق زن، خبرنگاران و دیگر اقشار جامعه اند که برخی ها به کشور های اروپایی و امریکایی رفته و عده یی هنوز هم در کشور های همسایه افغانستان باقی مانده اند.

رازمحمد یک تن پناهنده گان افغان در جرمنی است.

او می‌گوید که افغانستان سال‌های سال شاهد درگیری و تغییرات سیاسی بوده و شرایط زندگی‌اش در این کشور هر روز بدتر می‌شد و از این رو ناچار شد کشورش را به مقصد جای امن‌تر ترک کند.

رازمحمد که با تعدادی از دوستانش شش ماه پیش خود را به گونۀ قاچاقی به جرمنی رسانده است، از دشواری‌ راه‌های قاچاقی روایت می‌کند:

"ما از راه قاچاق که آمدیم با مشکلات زیادی مواجه شدیم، گرسنگی، تشنگی، ماندگی و خستگی کشدیم. ما هشت کشور را پشت سر گذشتاندیم تا بتوانم که آلمان بیاییم تا زندگی کنیم و آرامش داشته باشیم و آیندۀ خودمان را بسازیم. بیکاری، فقر در افغانستان تمام شدنی نیست."

او می‌گوید که تعدادی از دوستانش در مسیر راه در جنگل باقی مانده اند و نتوانسته اند که به راه ادامه بدهند و اکنون از آنها خبری ندارد.

این درحالیست که بیشتر پناهجویان افغان نخست به کشورهای همسایۀ افغانستان مهاجرت می‌کنند که پس از آن به گونه قانونی و تعدادی نیز به طور غیرقانونی به کشورهای اروپایی می‌روند تا درخواست پناهنده گی بدهند.

نویده افضلی که در گذشته وکیل مدافع بود، اکنون در پاکستان به سر می‌برد.

او می‌گوید که افغانستان را به مقصد کشور امریکا ترک کرده است.

بانو افضلی که ۱۵ ماه پیش به پاکستان آمده است، می‌گوید که در این کشور نیز با مشکلات روبه‌رو است:

"پولیس به بهانه‌های مختلف مهاجران را گرفتار می‌کند. تمام پول‌های که داشتیم تمام شده است. ما منتظر سفارت امریکا هستیم تا سرنوشت پناهنده گی ما مشخص شود."

این تنها بانو افضلی نیست که با مشکلات مختلف در این کشور روبه‌رو است.

پیش از این نیز شماری از پناهجویان و مهاجرین افغان در پاکستان و منیزه کاکر، یکی از وکلای مدافع‌ زندانیان افغان در این کشور در گفتگو با رادیو آزای از آزار و اذیت افغانان از سوی پولیس پاکستان شکایت کرده بودند.

آنان ادعا کرده بودند که پولیس پاکستان برخی پناهجویان و مهاجرین افغان را مورد آزار و اذیت قرار داده و به صد ها تن را و بازداشت کرده و از آن پول اخذ کرده است.

اما حکومت پاکستان به گونۀ رسمی واکنشی به این ادعاها نداشته است.

رحیمه یکی از پناهجویان افغان در ترکیه می‌گوید، بیشتر مهاجران افغان در این کشور با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند.

او که چهارسال قبل به ترکیه رفته، می‌گوید، فرصت کار برای پناهجویان در این کشور بسیار کم است:

"ما ۲۰۱۸ به ترکیه آمدیم و اکنون وضعیت در اینجا خوب نیست. پولیس ترکیه پروندۀ ما را رد کرده است. ما از سازمان ملل می‌خواهیم که به مشکلات ما رسیدگی کند."

اما زینب حمیدی یکی از پناهجویان افغان در هند که چندین سال می‌شود به این کشور آمده است، می‌گوید، پس از ختم تحصیلات‌اش در یکی از سازمان‌ها برای آموزش مهاجران کار می‌کند.

او گفت که سهولت برای مهاجرین در این کشور خیلی کم است:

"من اینجا تحصیل کردم. اکنون دوکتورای خودم را می‌گذارنم. اکنون در یکی از سازمان‌ها برای آموزش مهاجران کار می‌کنم. اما مشکلات همچنان است. سهولت‌هایی که برای مهاجرین است، بسیار کم است."

پیش از این پناهجویان افغان در ایران هم به رادیو آزادی گفته بودند که در این کشور با مشکلات مختلفی از جمله نداشتن سند اقامت و کارت بانکی و اخراج اجباری مواجه هستند.

کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (یو ان اچ سی آر) امسال از روز جهانی پناهنده گان با شعار "امید دور از خانه" بزرگداشت می‌کند.

سازمان جهانی مهاجرت (IOM) در گزارش اخیرش که وضعیت مهاجرات افغانستان را در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ بررسی کرده، نوشته است که در این دو سال ۳.۶ میلیون افغان به بیرون مهاجرت کرده اند که ۷۰ درصد آنان به ایران، ۱۸ درصد به پاکستان،۱۱ درصد به ترکیه و اروپا و ۲ درصد آنان به کشورهای دیگر مهاجرت کرده اند.

عبدالمطلب حقانی، سخنگوی وزرات مهاجرین و عودت کنندگان حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در این باره پاسخ نداد.

پاکستان، ایران، تاجکستان و برخی کشورهای دیگر در همسایگی افغانستان و کشورهای اروپایی از جمله مسیرهای اصلی این پناهنده گان هستند. اما همه پناهجویان موفق به رسیدن به کشور مقصد به ویژه کشورهای اروپایی نمی‌شوند.

در تازه‌ترین مورد یک کشتی حامل پناهجویان افغانستان و سوریه در آب‌های مدیترانه غرق شد که بر اساس گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی مهاجرت، تا به حال از سرنوشت صدها تن آنان که در قایق‌ها جابجا شده بودند، خبری نیست.