فرهاد الله سروری یک عضو طالبان که باشنده ولسوالی پریان است به تازگی برای ثبت نام به بازارک مرکز ولایت پنجشیر آمده تا در مدرسهای که طالبان نامش را مدرسه جهادی گذاشته اند، آموزشهای دینی فراگیرد:
"دوره حدیث را شروع کرده بودم در پاکستان می خواستم به پیش ببرم. اما جهاد در افغانستان جریان داشت و تعداد مجاهدین به حد اکثر نبودند. ما از آنجا آمدیم به طرف افغانستان و از همین سبب نتوانستیم درسهای خود را ادامه دهیم. مشکلات فامیل و جهاد بود. فعلاً خودم می خواهم که در قدم اول قرآنکریم را حفط کنم و بخاطر ادامه درسهای دیگر تصمیم میگیرم."
آیا در این مدرسه درسهای نظامی و جهادی هم تدریس میشود؟
پاسخ مولوی مطیع الله جواد آمر اداره تعلیمات اسلامی طالبان در بازارک پنجشیر منفی است.
اما او به رادیو آزادی می گوید که مدرسه به زودی در ولسوالی عنابه ایجاد میشود و ظرفیت جذب یک هزار نفر را دارد.
مولوی جواد بیآنکه در مورد هزینه مدرسه معلومات دهد به رادیو آزادی میگوید که مدرسه از بودجه حکومت سرپرست طالبان ساخته میشود:
"جناب وزیر صاحب معارف مدرسه جهادی را در ولایت پنجشیر افتتاح کردند. این مدرسه در ولسوالی عنابه قریه دشتک موقعیت دارد در تعمیری که قبلاً از دارالعلوم جامع انوار در ولایت پنجشیر بود."
اما مسئولان طالبان می گویند که این مدرسه صرفاً برای مردان فعالیت می کند و هیچ دختر و زنی به آن دسترسی ندارند.
در مورد اینکه چرا برای زنان و دختران سهم داده نشده منابع محلی طالبان پاسخ واضح نمی دهند. اما از نظر برخی از فعالان جامعه مدنی ولایت پنجشیر این مورد نیز به ممانعت گسترده طالبان بر آموزش و تحصیل دختران و زنان مربوط می شود.
مولوی جواد می گوید که مضامین کلیدی در این مدرسه، حدیث، تفسیر قران و فقه حنفی است:
"مدارس جهادی در مجموع در سطح افغانستان در ۲۴ ولایت است که هر کدام به تعداد یک هزار شاگرد می پذیرد. دیده شود که چقدر شاگرد ما جلب و جذب کرده می توانیم. و به هر تعداد که شاگرد اضافه شود به همان اندازه استاد استخدام می کنیم."
مدارس برای طالبان از جایگاه ویژهای برخوردار است. کلمه «طالبان» به معنای طلاب مدارس است و بسیاری از اعضای طالبان در مدارس دینی در پاکستان درس خوانده اند.
اما منتقدان میگویند که هدف طالبان ریشهکن کردن تمام اشکال آموزشهای عصری است که پس از حملات به رهبری ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ و سرنگونی اولین رژیم طالبان در افغانستان رشد کرد.
یک منبع در پنجشیر که به علت ترس از مجازات طالبان از گرفتن نامش در گزارش خودداری میکند، به رادیو آزادی میگوید که تنها آموزشهای دینی برای جوانان کافی نیست:
"این مدرسه از نظر من و تمام مردم پنجشیر کدام فایده به مردم ندارد. بخاطریکه در ولایت پنجشیر مدرسه به اندازه کافی وجود دارد. مردم پنجشیر در پهلوی مدرسه به علوم ساینسی ضرورت دارند."
او بیشتر می گوید:
"در حالی که دختران رنج می برند، دختران از درس و تحصیل بازمانده اند و محروم هستند نمیتوانند ادامه تحصیل بدهند. در این وضعیت مدرسه ایجاد کردن امارت اسلامی بیفایده است برای مردم پنجشیر. مردم پنجشیر نیاز به کارهای دیگر داردند که برایشان انجام داده شود."
محمد محق پژوهشگر امور دینی هم با این نظر موافق است:
"افزایش بیش از حد مدارس دینی در یک جامعه سبب بحران می شود. ضرورت ما تنها به مدارس دینی نیست. اگر هر رشته یا هر تخصصی را بیش از حد نیاز جامعه قابل توجه قرار دهید و روی آن سرمایه گذاری شود بیشتر مردم از آن رشته فارغ شوند که زمینه جذب آن به بازار کار وجود نداشته باشد و محیط به آن ضرورت نداشته باشد آن خود شامل بحران است."