"دوسال پیش خوبتر بود، در کنار اینکه خرچ خانه خود را بدست می آوردیم می‌توانستیم خانم‌های دیگر زیر کار بگیریم به آنان هم کمک کنیم که آنها در ساخت این زیور آلات به ما کمک کنند ما می‌توانستیم به آنان معاش بدهیم."
معصومه احمدی ۱۱ سال می‌شود که در تولید و فروش زیورات و صنایع دستی زنان در بازار بامیان کار می‌کند.
او می‌گوید تا دو سال پیش ۴۰ خانم با او در تولید صنایع دستی و زیورات که عمدتاً از سنگ‌های قیمتی مانند لاجورد، عقیق، زمرد و صدف ساخته می شود کار می کردند.
اما اکنون معصومه می گوید با بازگشت طالبان به قدرت کار بارش از رونق افتاده است. چون بیشتر مشتریان این خانم سیاحین خارجی و زنان در بامیان بوده اند. اما با وضع محدودیت‌های طالبان بر آموزش، کار و آزادی زنان اکنون معصومه مشتریان سابقش را ندارد:
"کار بار خانم‌ها در کل اصلاً فروشات نیست؛ مثلاً قبلاً بود توریست‌ها از کشور‌های دیگر و ولایات دیگر می آمدند، خیلی فروشات ما زیاد بود به بخش زیورآلات، خانم‌ها هم آن وقت کار داشتند هم می‌توانستند این چیزها را که خوش داشتند خریداری کنند، حال با شرایط فعلی که امارت اسلامی آمده کار زنان اصلاً تعطیل شده."
تا دو سال پیش برای رشد زیورات تولیدی و صنایع دستی زنان در بامیان نمایشگاه‌های داخلی و خارجی برگزار می‌شد اما زنان می‌گویند با حاکم شدن طالبان از این نمایشگاه‌ها خبری نیست.
زینب کریمی که در سال ۲۰۱۸ زیورات تولیدی و صنایع دستی زنان بامیان را در نمایشگاه در هند به نمایش برده و از کار آنان استقبال خوب شده بود می‌گوید که طالبان هیچ برنامه اکنون برای حمایت از کار زنان ندارند:
"از این به پیش هم خود ما از مال خود خیلی سود می‌بردیم هم همین شاگردان ما سود خوب داشتند بخاطریکه ما فروشات داشتیم، حال که میآیم هیچ آنگونه نمایشگاه‌های درست هم برگزار نمی‌شود که ما اجناس خود را به فروش ببریم، نمایشگاه خارجی و مشتری خارجی هم نداریم، اینجا با خیلی مشکلات روبرو هستیم."
کمی دورتر از دکان زینب کریمی، محمد کبیر نیز در بازار بامیان صنایع دستی، زیورات و اجناس انتیک را می‌فروشد.
او نیز حکایت مشابه دارد. "وضعیت فروشات اصلاً صفر است فروشات نیست مردم گشت گذار نمی‌کنند از جای نمی آیند و نمی‌روند وقتیکه رفت و آمد نباشد فروشات هم نیست."
خواستیم دیدگاه طالبان را نیز داشته باشیم اما تا هنگام تهیه این گزارش پاسخ نداده اند.
در بازار شهر بامیان به ویژه بازارچه هنر که ویژه زنان است در زمان جمهوری مخلوع افغانستان بیشتر از دو هزار زن مستقیم و غیر مستقیم کار می‌کردند اما پس از حاکمیت طالبان در تابستان سال ۱۴۰۰، تعداد این زنان کاهش چشمگیر داشته است.
نظر به گفته دکانداران هم اکنون به دلیل نبود زمینه کاربرای زنان، وضع محدودیت‌ها و فقر کمتر از ده خانم در بازار چه هنر و ۳۰۰ خانم از طریق خانه در بخش تولید زیورات و صنایع دستی کار می‌کنند.
اکنون زینب کریمی از طالبان می‌خواهد که به مشکلات زنان رسیدگی کنند و برای بازاریابی تولیدات شان در داخل و خارج از افغانستان کمک کنند:
"خواهش مه از دولت و موسسات که در بخش صنایع دستی کار می‌کنند برای خانم‌های نمایشگاه‌ها برگزار کنند باید ما نمایشگاه خارجی داشته باشیم."
