در اعلامیه نشست ویانا هر چند مذاکره و راه حل مسالمت آمیز سیاسی بهترین گزینه دانسته شده، آمده است که از تمامی اشکال مقاومت در برابر طالبان حمایت و بر گسترش و تقویتش تلاش میکنند.
علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهۀ ضد طالبان موسوم به «جبهۀ ملی مقاومت افغانستان» این اعلامیه را به روز چهارشنبه در توییترش پخش کرد.
بر اساس اعلامیه، ایجاد چتر واحد ملی در برابر طالبان با در نظرداشت تنوع دیدگاههای سیاسی و تفاوتهای فکری میان این جریانها، یکی از اولویتهای اشتراک کنندگان نشست ویانا است.
این نشست دنبالۀ نخستین گردهمایی است که در ماه سپتمبر سال ۲۰۲۲ برای بحث در مورد وضعیت افغانستان در ویانا برگزار شده بود.
در بخشی از اعلامیه آمده است که طالبان به خواستهای مشروع و بر حق مردم افغانستان که در بیانیهای نشست اول بازتاب یافته بود، تمکین نکرده اند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در واکنش به برگزاری این نشست ناوقت چهارشنبه به رادیو آزادی چنین گفت:
"بارها تجربه شدهها نشست هایی را برگزار میکنند. کدام درد مردم افغانستان را دوا کرده نمیتوانند. آنها در زمان اقتدار خود، وقتی که میتوانستند، به افغانستان چیزی نکردند به جز از بد بختی و اینکه با اشغال کشور خود همراه باشند. به جز از بدبختی کشور، بیاتفاقی، قوم گرایی، سمت گرایی، دست آوردی ندارند. این چهرهها نه افغانستان را ساخته میتوانند و نه آرمان و آجندای این کشور را دارند. افکار مختلف، منافع شخصی برایشان مهم است. بنابرین کدام درد مردم افغانستان را دوا کرده نمیتوانند."
آنچه عدم تشکیل دولت فراگیر در افغانستانِ تحت حاکمیت طالبان خوانده میشود و ممنوعیت حق آموزش، تحصیل و کار دختران و زنان در این کشور با انتقادهای زیادی در داخل و بیرون از افغانستان به همراه بوده است.
نشست سه روزۀ حدود سی اشتراک کنندۀ عمدتاً مخالف طالبان بشمول احمد مسعود، رهبر جبهۀ مقاومت ملی افغانستان در ویانا، پایتخت اتریش در بیست و چهارم ماه اپریل آغاز شد.
آقای مسعود در صحبت با خبرنگاران گفت که طالبان باید به ارادۀ مردم احترام کنند:
"این مردم افغانستان استند که در مورد آیندۀشان تصمیم بگیرند. در لحظهای که طالبان بگویند بلی ما انتخابات را میپذیریم، یقیناً که زیر نظارت سازمان ملل متحد و جهان، در همان لحظه ما تمامی فعالیتها را متوقف میکنیم و میرویم از انتخابات بهره مند میشویم. درهای گفت و گو نه در زمان پدرم بسته بود و نه حالا. آنچه را تا حالا طالبان نشان داده اند اینست که به چیزی که جهان، منطقه و مردم افغانستان میگویند، اعتنا نمیکنند."
در اعلامیهای نشست ویانا محدودیتها بر آموزش و کار دختران و زنان در افغانستان نکوهش شده و از جامعۀ جهانی تقاضا شده است که حکومت طالبان را به رسمیت نشناسد.
ولف گانگ پتریچ، رئیس انستیتوت امور بینالمللی اتریش برگزار کنندۀ این نشست گفته است که هدفشان پایان دادن جنگ به معنی واقعی و ایجاد حکومت دموکراتیک برای برقراری صلح و آشتی در افغانستان است.
او افزوده است که برای تشکیل چنین یک حکومت باید افغانها با هم صحبت کنند.
دیدگاههای متفاوت در بارۀ برگزاری این چنین نشستها وجود دارد.
برخی از کارشناسان برگزاری نشست ویانا را با اهمیت میدانند.
اما شماری از تحلیلگران میگویند که نبود هماهنگی و وحدت لازم بین اشتراک کنندگان این چنین نشستها مشکل جدی است.
به گفتۀ آنها، این مشکل سبب تضعیف مخالفان سیاسی و نظامی طالبان شده است.
در اعلامیهای نشست ویانا هم از نیاز برداشته شدن گامهای جدی و عملی در زمینۀ هماهنگی منسجم میان تمامی طرفهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، فعالان مدنی، شخصیتهای مستقل و تقویت «مقاومت ملی» سخن گفته شده است.