امسال در ۲۷ حوت روز "ملی خبرنگار" مشکلات متعددی دامن‌گیر خبرنگاران در افغانستان است.
برخی خبرنگاران افغان می‌گویند وضع محدودیت بر حق دسترسی به اطلاعات، برخورد نامناسب مسئولین، مشکلات اقتصادی، امنیتی و برخی مسایل دیگر سبب شده تا نسبت به ادامه کار رسانه‌یی دل‌سرد شوند.
عزیز ابرام خبرنگار طلوع‌نیوز که در حمله گروه داعش بر خبرنگاران در مرکز فرهنگی تبیان در شهر مزارشریف از ناحیه سر زخم برداشت و شنوایی هر دو گوش‌اش آسیب دید می‌گوید او و همقطاران‌اش پس از این رویداد علاقه‌مند کار خبرنگاری نیستند.
او می‌افزاید: "مشکلاتی‌که خبرنگاران با آن روبه‌رو اند وضع محدودیت‌ها بر حق دسترسی به اطلاعات است، نداشتن اقتصاد مناسب، نداشتن فکر آرام بخاطر ساختن گزارش‌ها و امثال آن است، خصوصاً پس از وقوع این انفجار اکثریت خبرنگاران که من با آن‌ها در ارتباط هستم دیگر علاقه‌مند کار در این بخش نیستند و تقاضای خانواده من نیز همین است که حتی بی‌کار بمانم، اما باید از کار خبرنگاری فاصله بگیرم."
در این حمله که در جریان مراسم تقدیر از خبرنگاران در مرکز فرهنگی تبیان در شهر مزار شریف رخ داد یک خبرنگار و یک کارمند رسانه کشته و ۱۹ خبرنگار دیگر زخمی شدند.
این حمله در ۲۰ حوت یک هفته قبل از "روز ملی خبرنگار" در افغانستان رخ داد.
این روز از سال ۱۳۹۲ به این‌سو هر سال به تاریخ ۲۷ حوت با برگزاری مراسم ویژه، گرامی‌داشت می‌شود.
مرکز خبرنگاران افغانستان، هر سال به مناسبت روز ملی خبرنگار از طریق یک روند رقابتی "خبرنگار سال "را انتخاب و معرفی می‌کند.
مرجان وفا خبرنگار رادیو کلید که سه روز قبل برنده جایزه مشترک خبرنگار سال ۱۴۰۱ شد می‌گوید، زنان خبرنگار با تعبیض به دسترسی به اطلاعات روبه‌رو اند و همچنان به گفته او برخی رسانه‌ها به دلیل محدودیت‌های موجود، حاضر نیستند خبرنگاران زن را استخدام کنند:
"در گذشته اگر مشکل دسترسی به اطلاعات بود، اما فعلا من حس می‌کنم که تبعیض در دسترسی به اطلاعات هم هست، مشکل دیگری‌که زنان خبرنگاران دارند بی‌کاری آنان است، برخی از رسانه‌ها ترجیح می‌دهند تا همکار مرد را استخدام کنند تا همکار زن و یکی از دلایل آن افزایش محدودیت‌ها بر زنان است."
حکومت طالبان بر پوشش صورت مجریان زن در تلویزیون‌ها نیز محدودیت وضع کرده‌اند و آن‌ها را مکلف ساخته اند جز چشمان‌شان بقیه صورت خود را بپوشانند.
از سوی هم بر بنیاد اطلاعات نهادهای حامی خبرنگاران و رسانه‌ها از آغاز سال جاری میلادی تا کنون ۱۵ قضیه خشونت در برابر خبرنگاران به ثبت رسیده که بیشترین موارد آن‌ها توهین و تحقیر و بازداشت خبرنگاران بوده است.
گفته می‌شود در حال حاضر دو خبرنگار در بند حکومت طالبان است.
مرکز خبرنگاران افغانستان به تاریخ ۲۳ حوت گفت که قدرت‌الله ترار خبرنگار تلویزیون زرغون پس از سه ماه از زندان رها شده و اما از حکومت طالبان خواست تا دو خبرنگار دیگر به نام‌های "خیرالله پرهر" و "مرتضی بهبودی" را هم از بند آزاد کند.
اما حکومت طالبان مدعی است که هیچ فردی به جرایم مربوط به کار رسانه‌یی زندانی نشده‌است.
رادیو آزادی تلاش کرد تا برای نگرانی‌ها در مورد عدم دسترسی به اطلاعات و مشکلات فعلی خبرنگاران در افغانستان پاسخی از سوی حکومت طالبان بدست بیاورد، اما با وجود تماس‌های مکرر با عبدالحق حماد رئیس ادارۀ نظارت بر رسانه‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، عبدالمتین قانع سخنگوی این وزارت و ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان، نتوانست اطلاعات بدست بیآورد.
حکومت طالبان اما پیش از این گفته که رسانه‌ها برای‌شان مهم اند و آنان متعهد به حمایت از خبرنگاران و جلوگیری از خشونت در برابر آنان هستند.
در این حال انجمن خبرنگاران جنوب آسیا می‌گوید، وضعیت بی‌نهایت نامناسب برای کار و فعالیت رسانه‌یی در افغانستان حکم‌فرماست.
ضیا بومیا رئیس این انجمن به رادیو آزادی گفت:
"خبرنگاران مجبور شدند از ترس این‌که با رویه خشن دولت سانسوری مواجه نشوند به طرف خود سانسوری روی آوردند، وضعیت از لحاظ امنیتی، اقتصادی و هم از لحاظ دسترستی به اطلاعات و معلومات و یا نشر قانونمند اطلاعات بدون در نظرداشت ترس و وهم، اوضاع بی‌نهایت خراب است."
از سوی هم نهاد حمایت کننده رسانه‌های آزاد افغانستان، نی با ابراز نگرانی از چالش‌های موجود در برابر فعالیت خبرنگاران افغان می‌گوید پس از حاکمیت طالبان ۹۶ درصد خبرنگاران زن وحدود ۷۰ درصد خبرنگاران مرد به دلیل مشکلات اقتصادی رسانه‌ها، چالش‌های موجود در کشور و محدودیت‌ها وظایف‌شان را از دست داده‌اند.
ظریف کریمی مسئول این نهاد در صحبت با رادیو آزادی گفت، اگر جامعه جهانی و حکومت طالبان به وضعیت خبرنگاران و رسانه‌ها در افغانستان توجه جدی نکنند ممکن افغانستان شاهد سقوط صد درصدی جامعه خبرنگاری و رسانه‌یی باشد.
آقای کریمی می‌گوید: "در کوتاه مدت بعید می‌دانم تا از این وضعیت بیرون شویم، در صورتی‌که در دراز مدت نهاد های حامی رسانه‌ها، حکومت سرپرست و حتی نهاد های بین‌المللی توجه کنند ما می‌توانیم جامعه رسانه‌یی و خبرنگاری را دوباره احیا بکنیم، اما اگر توجه نشود ممکن سقوط صد درصدی جامعه رسانه‌یی و خبرنگاری را در افغانستان شاهد باشیم."
به گفته آقای کریمی، برای این‌که افغانستان شاهد ادامه فعالیت‌های رسانه‌یی، حمایت از آزادی بیان، آگاهی‌دهی عامه و چرخش آزاد اطلاعات باشد حکومت طالبان باید در این مورد انعطاف‌پذیری نشان دهد.
از سوی دیگر کمیته مصونیت خبرنگاران (سی‌پی‌جی) اخیراً گفته که پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان، صدها خبرنگار افغانستان را ترک کرده و آن‌هایی که در این کشور مانده اند، با ترس و فشارهای زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.
به باور این کمیته خبرنگاران در افغانستان هر از گاهی با خشونت روبه‌رو می‌شوند و از آن‌ها خواسته می‌شود که خود شان را با مفکوره‌های بنیادگرایی عیار کنند.
