نجاری از حرفه های قدیمی هرات است و در سال های گذشته اشیای چوبی در میان هراتی ها علاقمندان زیادی داشت. اما در چند ماه گذشته اوضاع تغییر کرده است.
برخی از نجاران دکان هایشان را بسته اند و برخی دیگر هم از بهر کارگری به ایران رفته اند.
آنانی که هنوز در کوچه قدیمی هرات با اره و رنده و تیشه کار می کنند هم نگران به نظر می رسند.
عبدالقدیر ۲۹ ساله تخته چوبی را با اره برقی می بُرد تا برای یکی از مشتریانش در هرات میز غذا خوری بسازد.
اما شمار مشتریانش پس از بازگشت طالبان به قدرت در بیش از یک و نیم سال گذشته بسیار کم شده است.
عبدالقدیر می گوید که چنین وضعی در طول یازده سال کارش در بازار نجاری در شهر کهنه هرات سابقه نداشته است.
او چشمدیدش را به رادیو آزادی اینگونه بیان می کند:
«قبلا صد درصد همه دکان ها باز بود؛ اما از وقتی که رژیم تغییر کرده است، ۴۰ درصد دکان بسته شده است. ۶۰ درصد دیگر هم کار و بار خوب ندارند و فقط فعالیت می کنند.»
عبدالقدیر می گوید که بسیاری از نجاران مجبور شده اند که از بهر کارگری به ایران بروند.
در کنار نجاران، برخی از مشتریان پولدار هم در یک و نیم سال گذشته هرات را ترک کرده اند، چیزی که از دید حامد ۲۹ ساله یک نجار دیگر در هرات بر کسب و کار نجاران تاثیر منفی گذاشته.
دو سال پیش ۱۰۰ دکان و کارگاه نجاری در این بازار فعال بود اما اکنون ۶۰ دکان و کارگاه به گونه نسبی فعال است.
حامد می گوید که در گذشته بازار فروش وسایل تزئینی چوبی که در خانه ها و دفترها استفاده می شود، پر رونق بود. اما حال دیگر چنین نیست.
«در گذشته من کار انترنتی می کردم، مشتری کار و بارش خوب بود و خوش داشت که در خانه، دکان و اتاق خود از اشیای زینتی استفاده کند و آن را در انترنت خوش می کرد و به ما فرمایش می داد و می ساختیم. مدتی می شود که این کارها قطع شده است و معلوم می شود که اقتصاد مردم بسیار ضعیف شده است.»
بازار نجاری و خراطی در شهر کهنه هرات یک کوچه تنگ است و دکان های گلی قدیمی در دو سوی آن موقعیت دارد.
در بازار نجاری هرات، وسایل مختلف چوبی مانند میز غذا خوری و کار، چوکی، دسته بیل و کلنگ، قالب خشت، و برخی اشیای تزئینی تولید می شود.
برخی از نجاران در بازار نجاری هرات می گویند که تا دو سال پیش ۱۰۰ دکان و کارگاه نجاری در این بازار فعال بود اما اکنون ۶۰ دکان و کارگاه به گونه نسبی فعال است.
بسم الله ۶۳ ساله، نزدیک به ۵۰ سال می شود که در این بازار کارگاه نجاری دارد.
او از کم رونق شدن کار و بار نجاری شکایت می کند.
« در این دکان روزانه از ۴۰ تا ۵۰ هزار افغانی فروشات داشتم. پدر و سه پسر مصروف به کار بودیم. بازهم به مشتریان نوبت نمی رسید و برخی شان را رد می کردیم. اما حالا بیکاری است و یک ماه می شود که هیچ فرمایشی برای ساختن اجناس چوبی از مشتریان نداریم.»
اما مقام های محلی طالبان در هرات می گویند که از صنایع کهن و تاریخی حمایت می کنند، بی آنکه در مورد چگونگی حمایت شان به طور مشخص توضیح دهند.
بشیر محمد سیرت رییس صنعت و تجارت طالبان در هرات در این باره به رادیو آزادی می گوید:
«امارت اسلامی از طریق وزارت اطلاعات و فرهنگ و ریاست صنعت و تجارت کوشش می کند که صنایع تاریخی را حمایت کند تا از دست نرود.»
اما این سخنان برای برخی از نجاران مثل عبدالقدیر چندان دلگرم کننده نیست.
عبدالقدیر می گوید که اگر وضعیت اقتصادی مردم بهتر نشود، مجبور خواهد شد که دروازه کارگاه نجاری اش را مثل برخی دیگر از هم حرفه هایش برای همیشه ببندد.
شاهپورصابر
