"در دوره طالبان فساد با پول صورت میگیرد نمیگویم که نمیگیرد اما بیشتر از پول با شناخت صورت میگیرد."
فاطمه، باشندۀ شهر کابل، پایتخت افغانستان میگوید، عمق فساد در حکومت طالبان بیشتر شده است.
او میگوید، نوعیت فساد در حکومت طالبان به گونهای تغییر کرده که در کنار پول شناختها نیز اثر گذار اند.
فاطمه: فساد و رشوت نه تنها از بین نرفته که ساحهاش عمیقتر هم شده.
او از تجربۀ خود و اقاربش در ریاست پاسپورت حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت:
"ما که مثلاً معمولی بخواهیم مراجعه کنیم پاسپورت بگیریم که بسته است یعنی نمیدهند ولی بعضی از دوستان ما از کمیشن کار گرفتند و او کمیشن کار هم شناختهای آدمهای بالای که مقامهای ریاست پاسپورت و اینجاها بوده پاسپورت گرفتند همهگی گرفتند حتی تاریخهایش هم از همین چند روز پیش است و این واقعاً این را نشان میدهد که فساد و رشوت نه تنها از بین نرفته که ساحهاش عمیقتر هم شده."
ذبیحالله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان اما به رادیو آزادی گفت، تاکنون ۳۰۰ تن به اتهام فساد از ادارۀ پاسپورت از وظیفه سبکدوش شده اند.
این در حالیست که بر اساس ردهبندی سازمان شفافیت بینالمللی که گزارش آن روز سهشنبه نشر شد، افغانستان زیر حاکمیت طالبان در سال ۲۰۲۲ از نگاه شاخصهای جهانی مبارزه با فساد ۲۴ گام به طرف بهبودی پیش رفته است.
بر اساس این گزارش، افغانستان در بین ۱۸۰ کشور جهان از جایگاه ۱۷۴ در سال ۲۰۲۱ به جایگاه ۱۵۰ در سال ۲۰۲۲ صعود کرده است.
در این گزارش سازمان شفافیت بینالمللی اما از چگونگی بهبودی جایگاه افغانستان در رده بندی جهانی مبارزه با فساد جزئیاتی داده نشده است.
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان ادعا میکند که حکومتشان در مبارزه با فساد اداری موفق عمل کرده است:
"با آمدن امارت اسلامی در افغانستان ریشههای فساد در تمام دوایر حکومتی از بیخ کنده شده و این را ما اطمینان میدهیم که فساد در ادارات امارتی اصلاً وجود ندارد مگر بسیار به فیصدی پایین اگر کدام جای رخ بدهد."
اما آگاهان امور مبارزه با فساد اداری دیدگاه متفاوتی دارند.
به گفتۀ آنان، پس از حاکمیت طالبان در افغانستان منابع پولی فسادزا قطع شده، خدمات ادارههای دولتی که در آن احتمال فساد وجود داشت کاهش یافته و وضعیت اقتصادی مردم به اندازهای خراب است که در صورت بندش در کارشان در ادارههای دولتی نمیتوانند که رشوه بدهند.
میوند روحانی رئیس دارالانشاء کمیته مستقل مشترک نظارت و ارزیابی مبارزه علیه فساد اداری در جمهوری پیشین در صحبت با رادیو آزادی گفت:
"در خود شیوۀ حکومتداری ما کدام چیزی بهتر نشده که فساد را کاهش بدهد، اما بعضی واقعیتها تغییر خورده، فرض مثال واقعیت اولش قبلاً ما منابع زیاد پولی داشتیم و کنترل بسیار ضعیف که خودش زمینه را به فساد جور میکرد حالا ما منابع نداریم."
افغانستان زیر حاکمیت طالبان در حالی در گزارش شاخصهای جهانی مبارزه با فساد سازمان شفافیت بینالمللی در جایگاه بهتری نسبت به سالهای پیش قرار گرفته که طالبان پس از حاکمیت دوباره در افغانستان کمیسیون مبارزه با فساد اداری را لغو کردند.
پس از حاکمیت طالبان همچنان کار پروژههای توسعهای در افغانستان متوقف شده و خدمات ادارههای دولتی هم به گونۀ چشمگیری کاهش یافته است.