لینک‌های قابل دسترسی

خبر تازه
یکشنبه ۴ قوس ۱۴۰۳ کابل ۱۲:۰۳

صندلی چیست؟ چه فواید و ضررهای دارد؟


یک خانواده افغان در ولایت جوزجان در سرمای زمستان از صندلی استفاده می‌کنند. عکس از آرشیف
یک خانواده افغان در ولایت جوزجان در سرمای زمستان از صندلی استفاده می‌کنند. عکس از آرشیف

صندلی وسیلهٔ قدیمی و سنتی در عین حال ارزان است که در فصل زمستان خانواده‌های که اقتصاد خوب دارند دور آن نشسته و میوهٔ خشک مثل توت و چهار مغز و غذاهای زمستانی مثل گوشت قاق میل می‌کنند.

هرچند انواع مختلف بخاری‌های چوبی و مرکز گرمی‌های مدرن در شهرهای کلان افغانستان رایج شده، اما هنوز هم مردم زیادی از صندلی استفاده می‌کنند.

این وسیله چوبی مربع شکل است که در داخل آن زغال تازه شده گذاشته می‌شود و با لحاف بزرگ روی آن پوشانیده می‌شود.

ناهید نقشبندی، باشندهٔ هرات در مورد صندلی بیشتر می‌گوید:
"صندلی یا کرسی به شکل مربع یا مستطیل است که از چوب ساخته شده به اندازه تعداد اعضای خانواده اندازی گیری می‌کنند و از آن استفاده می‌کنند، وقتی که صندلی آماده می‌شود، با یک لحاف کلان به روی‌ آن انداخته و با پارچه‌های مقبول نظر به سلیقهٔ خانواده آن را می‌پوشانند، به روی آن میوه‌های خشک و تازه می‌چینند و از غذاهای مثل کچری قورت و گوشت لاندی به روی آن استفاده می‌کنند."

استفاده از زغال در صندلی با سایر وسیله‌های زغالی و چوبی که خانه را گرم می‌کنند متفاوت است.

زغال مورد استفاده در صندلی باید توسط یک فرد کار بلد تازه شود تا از زغال گرفتگی و دیگر خطرات جلوگیری شود.

ناهید نقش بندی در مورد تازه کردن زغال صندلی به رادیو آزادی گفت:
"برای گرم کردن صندلی از زغال استفاده می‌کنند، در بین منقل‌های فلزی یک مقدار زغال انداخته می‌شود و توسط پکه خوب پکه می‌شود تا تازه شود و وقتی که روشن شد گاز آن یعنی گاز کربن دی اکسید خارج می‌شود، بعد از خارج شدن آن کامل می‌شود بالای آن یک مقدار خاکستر انداخته می‌شود تا حرارت آن ماندگار باشد، پس از آن که به خانه آورده شد، روی آن یک پست مالته یا نارج گذاشته می‌‌شود تا فضای خانه را معطر کند."

یک خانواده بی‌بضاعت در هرات برای گرم کردن در جریان زمستان از صندلی استفاده می‌کنند
یک خانواده بی‌بضاعت در هرات برای گرم کردن در جریان زمستان از صندلی استفاده می‌کنند

صندلی تنها وسیلۀ گرم شدن در زمستان برای خانواده‌ها نیست، بلکه خورد و بزرگ با جمع شدن دور صندلی، با روایت قصه و اختلات یک فضای صمیمی را ایجاد می‌کنند که برخی خاطرات آن ماندگار است.

پری‌گل ۶۰ ساله یک باشنده کابل می‌گوید، از سال‌های بسیار دور تا اکنون از صندلی استفاده می‌کند و خاطرات خوشی از آن دارد:
"او وقت‌ها ایتو گپ‌ها نبود ایتو چیزها نبود صندلی بود، سر صندلی توت چهارمغز، سنجد می‌انداختیم، همگی می‌آمد چهار اطرف آن می‌نشستیم، گپ می‌زدیم قصه می‌کردیم، تلویزیون نبود رادیو گوش می‌کدیم، خانۀ کلان‌ها می‌رفتیم شب می‌‌بودیم، ایتو فیشن‌ها نبود، کسیت گوش می‌کدیم آرامی و بی‌غمی بود."

آماده کردن صندلی برای برخی‌ها خاطراتی را هم به همراه داشته است.

محمد سرور، باشندۀ هرات از خاطراتش به ما می‌گوید:
"خاطره‌ای که از صندلی من دارم این است که در زمستان وقتی زغال را تازه می‌کردم، با پردین زغال روی لباس‌هایم، لباس‌هایم سوراخ شد که از طرف مادر اولاد‌ها مورد تهدید هم قرار گرفتم، مادر اولاد‌ها سرم قهر شد خو مجبور هم بودم، دیگه این خاطرهٔ من از صندلی در فصل زمستان است."

اما آیا صندلی خالی از اضرار است؟

داکتران می‌گویند، صندلی برای افرادی که بیماری‌های تنفسی و قلبی پیشرفته دارند و اطفال نوزاد خالی از خطر نیست و باید در استفاده از آن دقت کنند.

غلام دستگیر الیاس، متخصص داخله در شفاخانهٔ چهارصد بستر کابل به رادیو آزادی گفت:
"کسانی که تکالیف پیش‌رفتهٔ قلبی و تنفسی دارند نباید از صندلی استفاده کنند و صندلی آکسیجن را زیاد مصرف می‌کند باید کوشش شود که اطفال کم سن و نوزاد و کسانی که تکالیف قلبی، تنفسی و یا ششی داشته باشند از آن نباید استفاده کنند."

هرچند تاریخچهٔ دقیق استفاده از صندلی در افغانستان روشن نیست، اما ناهید نقش بندی، آگاه فرهنگی ادعا می‌کند که تاریچهٔ‌ آن به بیش از ۲۰۰ سال پیش بر می‌گردد.

به گفتهٔ او، صندلی برای صرفه‌جویی در اقتصاد خانواده آن هم در شرایط کنونی که افغانستان در بحران اقتصادی قرار دارد، نقش مهمی دارد.

XS
SM
MD
LG