شماری از خبرنگاران و کارمندان رسانهای که در طی چند سال اخیر از افغانستان به هند آمدند، میگویند که در بیسرنوشتی قرار دارند و به دلیل نداشتن ویزه و کار ثابت، چرخ زندگیشان به سختی میچرخد.
سید اجمل بها که میگوید در بخش برنامههای سیاسی یکی از رسانههای افغانستان کار میکرد، اما تهدیدات امنیتی سبب شد تا کوله بار مهاجرت را ببندد و به هند برود.
او به رادیو آزادی گفت که در گذشته در تلویزیون خصوصی "یک" گرداننده بود، اما حالا هفت سال است در انتظار طی مراحل شدن پروندۀ پناهندگیاش از سوی دفتر کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجرین (یو ان ایچ سی آر) در هند به سر میبرد.
بها: چالشهای که ما در هند داریم گسترده و بسیار است
آقای بها از مشکلات زندگی در هند به ویژه مشکلات اقتصادی شکایت دارد:
"چالشهای که ما در هند داریم گسترده و بسیار است، مشکلات اجتماعی، اقتصادی نبود فضای تحصیل و تعلیم برای فرزندان، مشکلات روحی و روانی و صحی و نبود زمینۀ کاری برای مهاجران افغان به دلیل نداشتن ویزۀ کاری زندگی را برای هر مهاجر افغان تنگ ساخته است."
آقای بها میگوید که حق کار کردن در نهادها و ادارههای خصوصی هند را ندارد و برای تأمین مصارف خانوادهاش در مراکز آموزشی که توسط افغانها در هند ایجاد شده مصروف تدریس زبان و کمپیوتر است.
عبدالرحمان همدرد، یکی دیگر از خبرنگاران افغان که از ۵ و نیم سال به این سو در هند زندگی میکند، از نداشتن ویزا و عدم همکاری سازمانهای حامی مهاجرین شاکی است.
همدرد: اگر بخواهیم در کدام فروشگاه و یا دکان کار کنیم ممکن به دلیل نداشتن ویزا از سوی پولیس بازداشت شویم
به گفتۀ وی، وضعیت کاری رسانهها در افغانستان نیز با چالش و تهدیدات جدی روبهرو است و او نمیتواند به افغانستان برگردد:
"ما با مشکلات زیاد اقتصادی روبهرو هستیم و اگر بخواهیم در کدام فروشگاه و یا دکان کار کنیم ممکن به دلیل نداشتن ویزا از سوی پولیس بازداشت شویم و یا هم با معاش اندک باید کار کرد. مشکل دیگر ما این است که با مشکلات روحی شدید دچار هستیم."
براساس آماری که انجمن خبرنگاران افغان در دهلی ارائه میکند، حدود ۴۰ خبرنگار و کارمند رسانهای افغان در هند به سر میبرند.
این انجمن از نهادهای بینالمللی حمایت از خبرنگاران میخواهد تا به مشکلات خبرنگاران افغان در هند رسیدگی کنند.
در همین حال نهاد حمایت کنندۀ رسانههای آزاد افغانستان (نی) میگوید، پیش از سقوط نظام جمهوریت و حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان ، ۱۱ هزار و ۸۵۰ خبرنگار و کارمند رسانهای مصروف فعالیت در رسانههای افغانستان بودند، اما اکنون شمار آنان به کمتر از ۳ هزار تن رسیده است.
ظریف کریمی، مسئول دفتر نی به رادیو آزادی گفت، به دلیل تهدیدات امنیتی و دیگر مشکلات شمار زیادی رسانهها بسته شدند و خبرنگاران هم یا بیکار شدند و یا افغانستان را ترک کردند:
"رسانههای زیادی مسدود شده است و فعالیت آنها توقف کرده است. کارمندان رسانهای زیادی بیکار شدند و عدۀ آنان تحت تهدید قرار گرفتند و به کشورهای همسایه مهاجر شدند. این نشان دهندۀ این است که عنصر اساسی خبرنگاری در کشور از دست میرود. باید بیست سال دیگر سپری شود تا جامعه خبرنگاری را بازپروری کنیم."
از سوی دیگر سازمان گزارشگران بدون مرز هم در گزارش اخیر خود در ماه آگست سال جاری میلادی وضعیت رسانهها در افغانستان را نگران کننده خوانده و گفت که ۶۰ درصد از کارمندان رسانهای در جریان یک سال گذشته افغانستان را ترک کردند.
رادیو آزادی خواست دیدگاه این سازمان را در پیوند به وضعیت خبرنگاران افغان در کشورهای سوم به ویژه خبرنگاران مقیم هند بگیرد اما هیچ مسئول آن دستیاب نشد.
حکومت طالبان به تازگی در این باره چیزی نگفته، اما پیش از این بارها گفته که متعهد به آزادی بیان و فعالیت رسانهها و خبرنگاران در چوکات شریعت اسلامی است.
در چند سال اخیر به ویژه پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان، خبرنگاران زیادی افغانستان را ترک کردند که شماری از آنان به کشور مقصدشان رسیدند و شمار دیگر در کشورهای سوم از جمله پاکستان و هند در انتظار طی مراحل شدن پروندههای پناهندگیشان هستند.