برخی از خانوادهها در افغانستان میگویند، به دلیل فقر و ناداری بدون مراجعه به داکتر به گونۀ خودسر از داروهای مختلف به ویژه انتی بیوتیکها استفاده میکنند.
یک بانو که سرپرستی یک خانوادۀ چهار نفری را درولایت بلخ به عهده دارد میگوید که فقر و ناداری در یک سال گذشته توان همه چیز به شمول تداوی بیمارانش را از وی گرفته است.
او که نخواست نامش را در گزارش بنویسیم در صحبت با رادیوآزادی گفت که بدون مراجعه به داکتر برای دختر بیمارش دوا گرفته است:
"امشب دختر کلانم بیمار شده بود، تب و لرزه هم داشت، من دوصد افغانی برایش دوا گرفتم که اصلاً تاثیر نکرد و دوبجه شب دختر خردم مریض شد، گفتم یا خدا چه کنم، من حالا پول تداوی اینها را از کجا پیدا کنم."
رحمت: من خودم مریض استم و توان رفتن نزد یک داکتر عادی و پرداخت فیس را ندارم و دوا را بدون نسخه میگیرم
رحمت قیوم، یکی از کارمندان بازنشستۀ دولت پیشین و سرپرست یک خانوادۀ ۱۶ نفری در کابل میگوید که از دو سال به این سو حقوق تقاعدش را دریافت نکرده است.
او نیز میگوید که به دلیل مشکلات اقتصادی، نمیتواند به داکتر مراجعه کند و از دواهای بدون نسخۀ داکتر استفاده میکند:
"من در یک خانۀ کرایی زندگی میکنم، دو سال شد که حقوق تقاعد را نگرفتیم من خودم مریض استم و توان رفتن نزد یک داکتر عادی و پرداخت فیس را ندارم و دوا را بدون نسخه میگیرم."
میرجنید: کسانی استند که مشکلات اقتصادیشان زیاد شده است و تقاضا میکنند که دوای بدون نسخه برای شان داده شود.
میرجنید سادات، مالک یکی از دواخانهها در کابل نیز میگوید که این روزها مراجعۀ مردم برای خریدن دواهای انتی بیوتیک و بدون نسخۀ داکتر بیشتر شده است:
"اکثراً مردم که به دواخانه مراجعه میکنند از دوای انتی بیوتیک استفاده میکنند، کسانی استند که مشکلات اقتصادیشان زیاد شده است و تقاضا میکنند که دوای بدون نسخه برای شان داده شود."
اما داکتران مصرف دوای بدون تجویز داکتر به ویژه انتی بیوتیکها را برای صحت بیماران خطرناک میدانند.
عبدالحق قاضیزاده، داکتر داخلۀ اطفال به رادیوآزادی گفت که بیماران نباید بدون مراجعه به داکتر و توصیۀ داکتر از دارو استفاده کنند:
"در ادویههای خودسرانه ادویه انتی بیوتیک بیشتر استفاده میشوند که اکثراً برای کاهلان و اطفال داده میشود، بناءً این عوارض جانبی زیاد دارد که یکی از این عوارض کاهش معافیت است و سبب بیماری دایمی نزد آنان میشود."
این در حالیست که سازمان ملل متحد ۱۸ الی ۲۴ نوامبر را هفتۀ جهانی آگاهی در بارۀ استفاده از دواهای ضد میکروبی نامگذاری کرده است.
برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد به این مناسبت گفته است که مقاومت ضد میکروبی خطری برای انسانها، حیوانات، نباتات و محیط زیست است که این مقاومت همه را متاثر میسازد.
این برنامۀ ملل متحد در پیامی گفته است که برای موثریت بیشتر مقاومت ضد میکروبی تمام نهادها دست به دست هم داده و مردم را از استفادۀ درست ادویههای مقاومت ضد میکروبی و اقدامات بازدارنده از میکروبها تشویق کنند.
اما اینکه وزارت صحت عامۀ حکومت طالبان برای جلوگیری از فروش دواهای خودسر توسط مالکان دواخانهها چه اقدامی کرده است، سخنگوی این وزارت به پرسشهای ما در این باره پاسخ نداد.
استفادۀ خودسر از دواها به ویژه انتی بیوتیکها توسط خانوادههای فقیر و بیبضاعت در حالی افزایش یافته است که پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان وضعیت اقتصادی میلیونها خانوادهها بدتر شده و بیشتر خانوادهها نه تنها اینکه پول مراجعه به داکتر و شفاخانه را ندارند، حتی توانایی مالی خرید مواد غذایی و مورد نیاز شان را نیز ندارند.