مسئولان صحی حکومت طالبان در ولایت غور میگویند که در بیش از هفت ماه گذشته بیش از چهار هزار نفر به مشکلات روانی دچار شده اند.
علی میگوید که برادرش محمد ۲۳ ساله دو ماه پیش از سردردی، بیخوابی و دلتنگی شکایت کرد.
علی: برادر ما به همین فقر و بیکاری زیاد فکر کرد به همین خاطر تکلیف روانی پیدا کرد
او در یکی از روستاهای شهر فیروزکوه مرکز غور از راه دهقانی نیازهای ابتدایی خانواده نُه نفری را فراهم میکرد.
علی میگوید که از ده روز به این طرف برادرش در شفاخانه فیروز کوه بستری است. او در مورد علت گرفتاری روانی برادرش به رادیو آزادی اینگونه توضیح میدهد: "برادر ما به همین فقر و بیکاری زیاد فکر کرد به همین خاطر تکلیف روانی پیدا کرد، چون درآمد کمی داشت فکر میکرد به این درآمد کم خود، یک خانه را جوابگو نیست، به همین خاطر خرج خانه زیاد میشود و من هم کسی هستم که نمیتوانم خانه را جوابگو باشم و در این سن ۲۳ سالگی تکلیف روانی و اعصاب پیدا کرده."
پس از بازگشت طالبان به قدرت در تابستان پارسال، میزان فقر و بیکاری در افغانستان افزایش یافته. یک نهاد مربوط به سازمان ملل متحد در گزارشی چند ماه قبل گفته که یکی از دو نفری که در افغانستان زندگی میکند از گرفتگی روانی رنج میبرد.
ساجده: از وقتی که طالبها آمده اند، همه چیز گم است.
ساجده مادر موسیای ۱۸ ساله است که با مشکل مشابهی روبرو است.
او فرزندش را از ولسوالی الله یار به شفاخانه ولایتی غور آورده. اما میگوید که هنوز خبر خوشی نشنیده: "هرچه دار و ندار داشتیم، فروختیم. علاج این بچه را نتوانستیم. حال از همه زندگی ماندیم، نداریم چیزی که بچه خود را تداوی کنیم. مشکلات ما هم از گرسنگی و تشنگی است. از وقتی که طالبها آمده اند، همه چیز گم است."
بسیاری از افرادی که در بخش صحت روانی شفاخانه ولایتی غور بستری اند جوانانی هستند که مسئولیت تامین مخارج خانوادههایشان را دارند. خانوادههای شان میگویند که افزایش بیکاری و فقر نان آورانشان را زمین گیر کرده.
زلیخا: بچهام گپ زده نمیتواند، چپه میشود، سر گیچی دارد.
زلیخا مادر علی جمعه ۲۰ ساله است: "بچه من کارگری و دهقانی داشت. از ولسوالی لعل و سرجنگل آمدیم درآمد بچهام چیزخدای نیست. به هر داکتری که بردم دوایش نشد.
بچهام گپ زده نمیتواند، چپه میشود، سر گیچی دارد."
خواست او این است: "میخواهم که مرا کمک کنند از بیچیزی بچهام مریض مانده. همین کاریگر خانه ما است، چون من یک بیوه زن هستم یک فقیر هستم خواهش من این است که پسرم یکجای برده شود و علاجش شود."
عبدالاحمد نوری سرپرست شفاخانه ولایتی طالبان در غور است.
او می پذیرد که مشکل گرفتارهای روانی گسترده است: "از اول ۱۴۰۱ تا اکنون مدت هفت ماه سپری میشود که در شفاخانه ولایتی غور به تعداد ۴۳۱۲ تن به دلیل مشکلات اختلالات صحت روانی مراجعه کرده اند که اینها تحت تداوی قرار گرفتند فعلاً هم تعداد زیادی مراجعین داریم که در داخل شفاخانه بستری هستند و هم به درملتونهای شخصی مراجعه میکنند. بعد از آنکه تشخیص میشود و مشکلات صحت روانی دارند به شفاخانه راجع میشوند."
در غور شفاخانه مشخصی برای درمان بیماران روانی وجود ندارد، اما پیشنهاد نوری این است:
"از نظر جای مشکل داریم چون مکانی مشخصی برای مریضان صحت روانی نیست چون از نظر استندردها شفاخانه صحت روانی باید مستقل باشد و در یک گوشه باشد که با دیگر مریضان سر و کار نداشته باشند. دیگر مسئله آموزش پرسنلی است که در این قسمت استخدام شده اند. آنان هنوز مسلکی نیستند."
امیرداد پارسا از فعالان مدنی غور است.
او می گوید که حاکمان فعلی باید برای جوانان زمینه کار را فراهم کنند تا آنان از گرفتاریهای روانی نجات یابند: "متاسفانه چالشهای اقتصادی، فقر و بیکاری که دامنگیر مردم افغانستان و به ویژه جوانان افغانستان شده، مردم را به جانب مشکلات روانی سوق میدهد. بنابر این ما انتظار داریم که در بخش اشتغالزایی توجه بیشتر به نسل جوان شود."