با سپری شدن بیشتر از یک سال از برگشت طالبان به قدرت در افغانستان، شماری از ساکنان ولایتهای شمال کابل از تاثیرات این تحول بر زندگی اقتصادیشان شکایت دارند.
فرشید فقیر زاده پیش از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در بیش از یک سال گذشته، از کارهای ساختمانی خود و عایدی که به دست می آورد خوشحال بود.
اما حال بسیاری از چیزها برای او تغییر کرده. فرشید بیکار است و نگران: "در یکی از بخشهای ساختمانی در بنایی کار میکردم. تمام پروژهها فلج شدند و دیگر ساخت و سازی در افغانستان جریان ندارد. چون بودجه وجود ندارد که کارهای ساخت و ساز جریان پیدا کند. شخصاً من معاش داشتم و نفقه تمام فامیل به دوش من بود. در حال حاضر تمام اعضای فامیلم بیکار هستند و ما در این فکر هستیم که روزهای آینده ما چه خواهد شد."
فرشید میگوید که پیش از برگشت طالبان به قدرت، ماهانه حدود سی هزار افغانی درآمد داشت.
اما حال او مجبور شده که برای تغذیه خانواده اموال خانهاش را بفروشد.
به دنبال بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، فعالیت نهادهای بزرگ جهانی مانند بانک جهانی با افغانستان معلق شد، چیزی که اقتصاد افغانستان را به سمت فروپاشی حرکت داد. اکنون سازمان ملل متحد میگوید که تقریباً ۲۵ میلیون نفر در فقر به سر میبرند.
وصلت: اولادهای ما امروز از ما نان میخواهند لباس میخواهند ولی ما هیچ چیز نداریم.
وصلت ۲۵ ساله در شهرچاریکار زندگی میکند.
او یک سال پیش در یکی از مکتبهای محلی معلم بود. اما حال در خانه نشسته است: "قبل از سقوط نظام جمهوریت وضعیت زندگی من خوب بود تمام مصارف زندگیام را میتوانستم برآورده کنم. اما متأسفانه حدود یک سال میشود که به علت سیاستهای زن ستیزانه طالبان، بیکار هستم. شوهرم هم کارمند دولت بود او هم در خانه است، اولادهای ما امروز از ما نان میخواهند لباس میخواهند ولی ما هیچ چیز نداریم."
محمد ضمیر ظهیر ۲۸ ساله یک سال قبل در ولایت پروان خبرنگاری میکرد.
اما او می گوید که دیگر از آن روزگار خبری نیست. او چند ماه بعد از بازگشت طالبان از راههای قاچاقی خود را به ایران رساند: "رسانه ما به رکود مالی و اقتصادی مواجه شد. بیشتر از کامندان ما به کشورهای مختلف متواری شدند و رفتند. من تصمیم گرفتم که خانه و کاشانه خود را رها نمایم، و فعلاً در شهر تهران زندگی میکنم. من در اینجا مصروف کارهای شاقه و عقب مانده هستم. تمام افغانها که در اینجا مصروف کار هستند، مزد مناسب برایشان پرداخت نمیشود، من تقریباً سه میلیون تومان مزد میگیرم که مصارف اتاقم از این مقدار پول پرداخت نمیشود چه رسد که من به فامیلم پول روان بکنم."
سیدحکمت الله شمیم سخنگوی والی طالبان در پروان میپذیرد که فقر و تنگ دستی مردم را به ستوه آورده است: "بدون شک فقر یکی از مشکلات مردم است. اما امارت اسلامی افغانستان بخاطر مبارزه و مجادله با آن زمینه را برای مساعدت نهادهای ملی و بینالمللی به استثناءِ نظارت بدون مداخله مساعد نموده است."
اما او در مورد برنامههای مشخص در باره فقرزدایی چیزی نمیگوید.
عبدالاحد نایاب کارشناس امور اقتصادی است. او علتهای ضعیف شدن اقتصاد مردم را اینگونه توضیح میدهد: "دلایل اساسی ضعیف شدن اقتصاد کشور، اول، تحول سیاسی حاکم شدن طالبان در کشور است. دوم، کم شدن عواید سرانه که دلایل آن بیکاری و کاهش رشد اقتصادی است و در یک جامعه به هر اندازه که بیکاری افزایش پیدا کند عاید سرانه کاهش پیدا میکند و کاهش عاید سرانه در یک کشور نشان دهنده کاهش رشد اقتصادی آن کشور است. سوم، فرار سرمایهها از کشور هم یکی از دلایل بحران اقتصادی در افغانستان است."
ملل متحد حدود دو ماه قبل در حساب توییتر خود نوشت که به حمایت از افغانها ادامه خواهد داد.
سازمان ملل متحد و سایر نهادهای بینالمللی در افغانستان به نیازمندان کمکهای بشری ارائه میکنند، اما شماری شکایت دارند که در برخی موارد، این کمکها به نیازمندان نمیرسد.
با این حال علیم دادخان علیم آگاه مسایل سیاسی میگوید یک سال گذشته زمان سختی برای مردم بود.
او به این باوراست که ادامه چنین وضعیت نگران کننده خواهد بود: "اگر وضعیت به همین شکل دوام کند، یقیناً که افغانستان در معرض نابودی قرار خواهد گرفت. بحرانهای به مراتب بیشتر اقتصادی، اجتماعی، بشری و فاجعه بشری در اینجا حاکم خواهد شد."
برخی دیگر هم مثل وصلت به آینده چندان خوشبین نیستند. وصلت میگوید اگر تغییر مثبتی در زندگیاش نیاید، آیندهاش بر باد خواهد شد: "با این وضعیت که یک سال سپری شد و تغییری جهت بهبودی وارد نشد، دیگر چندان امید برای آینده ندارم."