شمار زیاد از مردم در ولایتهای شمال کابل (پروان، کاپیسا و پنجشیر) از موجودیت مشکلات در روند توزیع پاسپورت در این ولایتها شکایت دارند.
وصلت معلم ۲۵ ساله در مرکز ولایت پروان میخواهد برای معالجه بیماری خود به بیرون از افغانستان، به پاکستان برود اما او به رادیو آزادی میگوید که تلاش چند ماههاش بیهوده بوده است: "من مریض هستم. ده بار مراجعه کردم به شعبه پاسپورت پروان ولی گفتند که برای فعلاً توزیع پاسپورت بند است. مرا گفتند که فورم آنلاین خانه پری کنم، دو ماه است که منتظر استم ولی هیچ جوابش نمیآید. در داخل کشور هرچه که تداوی میکنم نتیجه نمیدهد، نمیفهمم که چه کار کنم. پدرم و برادرم به هر در که میروند جواب رد میگیرند. خواست ما از طالبان این است که به مردم پاسپورت بدهند چون حق شهروندی ما است و ما به پاسپورت ضرورت داریم."
مشکل وصلت فراتر از پروان میرود تا ولایتهای پنجشیر و کاپیسا.
محمد نافع ۲۳ ساله از دره کرامان ولسوالی دره پنجشیر قصد دارد که برای ادامه تحصیلات عالی به یکی از کشورهای همسایه سفر کند، اما پاسپورت گرفتن برایش دشوار است: "مشکلات زیاد است، ما چندین بار به ریاست پاسپورت پنجشیر مراجعه کردیم، فورم آنلاین هم خانه پری کردیم، اما روند توزیع پاسپورت بند است. مشکلات زیاد بر ما خلق شده است، ما که به ریاست پاسپورت پنجشیر مراجعه میکنیم میگویند کابل بروید اما در کابل هم توزیع پاسپورت متوقف است."
کامران حبیبی سخنگوی قواندانی امنیه طالبان در پروان است.
او طبق معمول مثل برخی دیگر از مسئولان طالبان وعده نامشخص میدهد: "از وقتی که امارت حاکم شد بالای افغانستان، زیاد مردم رفتند به خارج از کشور که روزانه در پروان حدود دو صد نفر پاسپورت میگرفتند. در این چند ماه مردم زیاد تقاضا دارند طی مراحل این همه اسناد به زمان زیاد نیاز است. انشاءالله تا دو هفته دیگر روند توزیع پاسپورت دوباره آغاز میشود."
برخی از آگاهان امور سیاسی به این باوراند که توزیع پاسپورت از مکلفیتهای حکومت است.
عایل شبروز حقوق دان و یکی از این آگاهان است. او به رادیو آزاد گفت: "اخذ پاسپورت مانند تذکره تابعیت، حق شهروندی تمام اتباع کشور است. در تمام نقاط دنیا مردم میتوانند که به آسانی پاسپورت اخذ کنند و خارج از کشورشان سفر کنند و در عرصههای مختلف خود را مصروف بسازند و در افغانستان هم این حق شهروندان است که تمام اتباع افغانستان پاسپورت داشته باشند. پاسپورت یک نیاز اساسی برای همه افراد جامعه است."
در بیش از ده ماه از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، تقاضا برای گرفتن پاسپورت به گونهٔ بیپیشینه افزایش یافته. در چند ماه گذشته، دهها هزار نفر افغانستان را ترک کرده اند با پاسپورت و بی پاسپورت، از راههای قانونی و غیرقانونی.
طالبان تقریباً چهار ماه قبل یک دور توزیع پاسپورت را به اجرا گذاشتند.
در آن فرصت صدها هزار نفر برای گرفتن پاسپورت هجوم آوردند.
ریاست پاسپورت حکومت طالبان میگوید که ۳ میلیون جلد پاسپورت در بیرون از کشور چاپ شده و ظرف دو هفته به افغانستان منتقل خواهد شد.
این ریاست به روز چهارشنبه گفت که پاسپورتهای جدید در لیتوانیا از سوی یک شرکت خصوصی چاپ شده است.
حکومت طالبان در بدل صدور پاسپورت پنج ساله ۵۰۰۰ افغانی و در بدل صدور پاسپورت ده ساله ده هزار افغانی اخذ میکند.
با برگشت طالبان به قدرت در پانزده اگست سال گذشته میلادی، متقاضیان پاسپورت افزایش یافت و روند توزیع آن چندین بار متوقف شد.
حال بسیاری از مردم مانند وصلت از انتظار برای بدست آوردن پاسپورت خسته شده اند. ولی میگویند هیچ مرجعی نیست که به آنان بگوید انتظارشان مشخصاً کی به پایان خواهد رسید.