باشنده گان برخی از مناطق میگویند از سوی مقامهای محلی طالبان به آنان سفارش شده کسانی را به عنوان نماینده یا وکیل گذر خود تعیین کنند که با حکومت پیشین هیچ در ارتباط نبوده باشد و طرفدار طالبان باشند.
باشندگان برخی از مناطق کشور در ارتباط به تشکیل جرگه در آینده از سوی حکومت سرپرست طالبان میگویند از طرف مقامهای محلی طالبان به آنان گفته شده کسانی را به عنوان وکیل گذر، بزرگ و یا نماینده خود تعیین کنند که حتی یک روز هم در حکومت گذشته کار نکرده باشند و با طالبان مخالفت نداشته باشند.
آنان همچنان میگویند این روند در بسیاری از بخشهای کشور تکمیل شده و کسانی به عنوان وکیل گذر یا نماینده در محلهها تعیین شده اند که با معیارهای طالبان برابر بودند.
به گفتۀ آنان این نمایندگان مردم به احتمال زیاد در آینده در جرگهیی اشتراک خواهند کرد که از سوی حکومت طالبان برگزار خواهد شد.
محمد نسیم: باید کسی باشد که در حکومت گذشته کار نکرده باشد و طرفدار حکومت طالبان باشد.
محمد نسیم باشنده ولایت غزنی به رادیو آزادی گفت:" ولسوالان به مساجد و مکاتب هر قریه میروند که وکیل قریه خود را معرفی کنید اما او باید کسی باشد که در حکومت گذشته کار نکرده باشد و طرفدار حکومت طالبان باشد. اینگونه نشده که قریه دار را به اساس رای یا یک پروسه رسمی تعیین کرده باشند بلکه به یک فرد توافق کردند مطابق همان شرایطی که ولسوالان گفته بودند."
رحمتالله باشندۀ کندز هم میگوید در محلات مختلف ولایت آنان نماینده و وکیلان تعیین شدند اما رضایت حاکمان کنونی در آن مهم بوده: "در بعضی مناطق به رضایت مردم و در بعضی مناطق به خوش امارت اسلامی تعیین شده اند، به بعضی جاها هم تعیین شدند و در بعضی جاها به اساس حکم تعیین گردیدند اما او کسانی وکیل یا ملک شدند و یا تابع امارت اسلامی اند یا عضویت آن را دارند."
عبدالرحمان باشندۀ ولایت پکتیا هم میگوید بدون اینکه دیگر باشندگان محل یا بزرگان پیشین منطقه خبر شوند افراد خاص مشخص شده و به عنوان بزرگان روستاهای پکتیا تعیین شدند: "در قریه و قصبات ولایت پکتیا آنان کسانی را در هر قریه و هر قصبه مشخص کردند تا از مردم نمایندگی کنند البته این کسان بدون کدام هماهنگی مردم محل و یا بدون انتخابات و یا مکانیزمی که به مردم مشخص شده باشد تعیین شده. یگانه شرایطشان این بوده باید کسی که تعیین میشود طالب باشد، ملا باشد یا طرفدار طالبان باشد و این مردم باید از مردم محل نمایندگی کنند."
از یک طرف خبر سفارش تعیین کردن نماینده ولایات در جرگه حکومت طالبان جریان دارد و از طرف دیگر انعام الله سمنگانی معاون سخنگوی حکومت طالبان میگوید آنان تصمیم دارند جرگه تشکیل دهند اما به گفته او تا هنوز در مورد اشتراک کنندگان جرگه و موضوعات مورد بحث آن در سطح حکومتی گفتوگو نشده است.
سمنگانی گفت: "هنوز طرح نهایی نشده بنابر این هنوز عنوان مجمع افغانی هم معلوم نیست که آیا لوی جرگه، شورا یا چیز دیگری میباشد و همچنان این هم هنوز معلوم نیست که چه تعداد افراد و کیها به این مجمع خواسته میشوند."
آقای سمنگانی خبرهای تشکیل کمیسیون لویه جرگه را هم رد کرد.
میرویس افغان تحلیلگر مسایل سیاسی میگوید طالبان بخاطر کسب مشروعیت داخلی از مدتها مشغول تشکیل جرگه هستند.
اما او فکر میکند در میان طالبان بر سر تشکیل دهندگان جرگه اختلافاتی وجود دارد.
به گفته آقای افغان یک دسته از طالبان بر این تاکید دارند که تنها ملا امامان مساجد به نمایندگی از مردم در یک شورا گردهم آورده شوند و دسته دیگر اما میگویند بعضی حامیان دیگر شان هم به جرگه آورده شوند که به جرگه مشروعیت بدهند. اما طالبان دربارۀ این موضوع چیزی نگفته اند.
افغان: جرگه طالبان فقط بینی خمیری و برای کسب مشروعیت یک تلاش است که جهانیان به آن اعتبار کرده نمیتوانند
آقای افغان در ادامه گفت: "جرگهیی را که میخواهند، بخاطری مشروعیت طالبان در آن ممکن نیست که جرگه آداب و رسوم خود را دارد، آنان این موارد را در جرگه بکار نمیگیرند، هدف یعنی مشروعیتی که به کار آنان است معلومات من این است که این جرگه فقط بینی خمیری و برای کسب مشروعیت یک تلاش است که جهانیان به آن اعتبار کرده نمیتوانند."
بیتالله حمیدی تحلیلگر و استاد پوهنتون کابل میگوید، طالبان باید بهجای جرگه راه را برای انتخابات هموار کنند.
به باور آقای حمیدی جرگه ممثل اراده تمام مردم نیست و تصمیمهای آن تحت تاثیر نظام حاکم است.
اوی میافزاید اگر جرگۀ که از طرف حکومت طالبان تشکیل میشود راه را برای انتخابات سرتاسری باز کند استقبال خواهد شد: "لوی جرگه راه حلی برای مشکلات دایمی افغانستان نیست راه حل فقط و فقط انتخابات عمومی و رای مستقیم مردم افغانستان است که باید به آن رجوع شود تا در مورد زعامت آینده کشور تصمیم بگیرند."
در حکومت پیشین هم شماری از جرگهها برگزار شدند که موافقان و مخالفان خود را داشتند اما دیده شود طالبانی که پس از پانزدههم آگست ۲۰۲۱ از راه جنگ به قدرت رسیدند آیا برای به دست آوردن مشروعیت داخلی در جرگۀ آینده روی حل مشکلات افغانستان و تعامل با دنیا تصمیمهای اساسیی خواهند گرفته یا به قول مشهور "کلخ گذاشته از آب میگذرند؟"
از حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان حدود ۱۰ ماه میگذرد اما تا هنوز هیچ کشوری حکومت آنان را به رسمیت نشناخته است.
افزون بر این حکومت طالبان در داخل هم با چالش عدم مشروعیت مواجه است و آنان فکر میکنند که اگر مشروعیت داخلی بهدست آورند این کار زمینه را برای مشروعیت جهانی و به رسمیت شناختن آنان میسر میسازد.
اما جهانیان برای به رسمیت شناختن طالبان شرایط خود را دارند که مهمترین آنها، تشکیل حکومت همه شمول، تامین حقوق بشر به ویژه حقوق زنان، حق کار و تحصبل آنان، مصونیت حقوق اقلیتها و قطع رابطه با گروه های هراس افگنی اند.