شمار زیادی از خانوادهها در ولایتهای شمال کابل میگویند بیکاری سبب افزایش فقر میان مردم شده است.
مهاجرآغا باشنده ولایت پروان سی و هشت ساله است. او که یگانه نان آور خانواده است میگوید که پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان بیکار شده: "سابق گلکار بودم کار و بار بود، اما از وقتی که حکومت نو آمده کار و بار و غریبی گم شده و حال مجبور شدهام که در بایسکل در کوچهها کار میکنم که پول یک لقمه نان پیدا شود. گاهی قرض می کنیم. شصت هزار افغانی تا حال قرضدار شدیم. ظرف خانه، موتر سایکل، کراچی و فرش خود را فروختم تا مریض خود را تداوی کنم."
زرمینه ۳۱ ساله خانم خانه است و در شهرک نساجی گلبهار ولایت کاپیسا زندگی میکند.
زرمینه: همه اجناس خانه را فروختیم بالون گاز داشتیم فروختیم. کمپل داشتیم فروختیم و فرش خانه خود را فروختیم تا به پنج نفر اولادهای خرد سنم نان تهیه کنم
او به رادیو آزادی گفت که بیکاری شوهرش را به دام اعتیاد انداخت و کار به جای کشید که حال از او هیچ خبری نیست: "روزگار ما خراب است. شوهرم قبلاً در یک موسسه خارجی کار میکرد و بعد از سقوط حکومت بیکار شد. بعدش پودری شد. مرده و زندهاش گم است."
زرمینه در پاسخ به سوال رادیو آزادی که فعلاً زندگیاش را چگونه به پیش می برد گفت: "دو هزار کرایه خانه میدهم بدون بل برق و آب، هشت هزار افغانی از کرایه خانه قرضدار هستم و صاحب خانه هر روز پشت دروازه میآید. چیزی هم نمانده همه اجناس خانه را فروختیم بالون گاز داشتیم فروختیم. کمپل داشتیم فروختیم و فرش خانه خود را فروختیم تا به پنج نفر اولادهای خرد سنم نان تهیه کنم."
شکایت از بیکاری در پروان دامنه دار است.
یکی از صدها افسر پیشین پولیس هم از شاکیان است. او از ترس افشا شدن هويتش نخواست که نامش در گزارش گرفته شود.
فعلاً ده افغانی هم نیست که جایی بروم و کرایه موتر را بدهم.
او به رادیو آزادی میگوید که نُه ماه قبل وظیفهاش را از دست داد: " در حکومت قبلی معاش داشتم. روزگارم خیلی خوب بود. از همان معاشم میتوانستم هم مخارج فامیل خود را و هم مخارج خود را پرداخت کنم و از اینکه حکومت سقوط کرد و امارت اسلامی آمد کسانی که در حکومت قبلی کار میکردند و در بخش نظامی فعالیت داشتند را نمیخواهد.
او از اثرات بیکاری بر زندگیاش بیشتر گفت: "فعلاً در مشکلات جدی قرار دارم. مشکلاتم اقتصادی است و فعلاً بیکار هستم و کار و بار در بیرون هم نیست که برویم یک کار آزاد کنم. فعلاً ده افغانی هم نیست که جایی بروم و کرایه موتر را بدهم."
مولوی عزت الله عارف رئیس اداره کار و اموراجتماعی طالبان در ولایت کاپیسا است.
او پذیرفت که ۹۰ درصد مردم در کاپیسا با مشکلات بیکاری رو به رو شده اند.
اما در پروان، مولوی قدرت الله ذاکر رئیس اداره کار و اموراجتماعی طالبان در گفتوگو با رادیو آزادی از چند برنامه آینده برای کاریابی سخن میگوید: "به طبقه اناث برنامه خیاطی داریم که از طرف یک موسسه خیریه است. در پروان از پنجاه تا هفتاد تن از طبقه اناث شامل این برنامه است که تا فعلاً کارشان را آغاز نکردند. از نگاه زراعت زنبور داری و یک نوع نبات است بنام هینگ کشت میشود بسیار نتیجه خوب و رشد اقتصادی دارد کشت آن را ترویج میکنیم. چند برنامه دیگر هم داریم، نجاری است و پروگرام نل کشی است و این برنامهها را همراه موسسات گپ زده ایم انشاءالله به زودترین فرصت میآید و کارها را شروع میکنند."
هنوز معلوم نیست که این برنامهها مشخصاً کی عملی خواهند شد.
مشکل بیکاری خیلی فراتر از پروان و کاپیسا میرود.
یک نهاد سازمان ملل متحد چند ماه قبل در گزارشی گفت که پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان بیش از نیم میلیون نفر در این کشور کار خود را از دست داده اند.
پیش بینی سازمان بینالمللی کار هشدار دهنده است. یعنی که تا اواسط امسال ممکن است رقم بیکاران به هفتصدهزار و در بدترین حالت به نُه صد هزار برسد.
در گزارش آمده که این نتیجه بحران در افغانستان و نیز محدودیتهای وضع شده بر مشارکت زنان در قوای کار افغانستان است.