با آنکه حکومت طالبان تعهد کرده که از موزیم های افغانستان حفاظت می‌کند، اما مردم می‌گویند که در مورد تعهدات طالبان برای حفاظت از موزیم‌ها و آثار باستانی تردید دارند.
عزیز احمد عزیز که چند سالی مسئول حفاظت از آثار باستانی در ولایت کندهار بوده، می‌گوید در حال حاضر در مورد سرنوشت موزیم‌ها و آثار باستانی در افغانستان نگران است: "شماری از افراد مسلکی که قبلاً کار می‌کردند، از وظایف اخراج شده اند. به جای آنها کسانی آمده اند که به اصول و مقررات آثار باستانی و موزیم‌ها نمی‌دانند و یا هم مسلک آنها نیست. وقتی انسان ارزش چیزی را نداند، قواعد و اصول آن را درک نکند، نمی‌تواند در آن بخش کار کند."
حکومت سابق افغانستان در سال ۲۰۱۷ میلادی برای بهبود وضعیت موزیم‌ها یک پلان پنج ساله را اعلام کرد که استرداد آثار باستانی قاچاق شده‌ای افغانستان از سایر کشورها را شامل می‌شد.
پس از آنکه طالبان در اواسط ماه اگست سال ۲۰۲۱ میلادی دوباره بر افغانستان تسلط یافتند، مردم این کشور بار دیگر در مورد سرنوشت محلات و آثار باستانی و موزیم‌ها ابراز نگرانی کردند.
طالبان در دور نخست تسلط شان بر افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی مجسمه‌های باستانی و بی‌بدیل بودا را با مواد انفجاری در بامیان تخریب کردند که اعتراضات بین‌المللی را برانگیخت.
در آن زمان طالبان همچنان شماری از مجسمه‌های شبیه موجودات زنده، به ویژه انسان را در موزیم ملی افغانستان نیز تخریب کردند، زیرا به باور آنان نگهداری این مجسمه‌ها برخلاف اصول اسلامی پنداشته می‌شد.
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگو و معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان به رادیو آزادی گفت که حکومت آنها امنیت موزیم‌ها را یکی از اولویت‌های خود قرار داده است: "انشالله همه موزیم‌های افغانستان مصون هستند. اولین اقدام ما در بخش موزیم این بود که همۀ آنچه که در موزیم‌ها بود حفاظت شود، تفتیش هایی صورت گرفت همه موزیم‌ها مصون هستند. ما نگهبان و مسئول آن هستیم. در بخش حفاظت آنها اطمینان داریم و مشکلی وجود ندارد."
عزیز: برای حفظ آثار باستانی موجود در افغانستان، هیچ برنامه‌ای وجود ندارد.
اما عزیز احمد عزیز که چند سالی مسئول حفاظت از آثار باستانی در ولایت کندهار بود، نگران است که سهل انگاری مقامات فعلی در زمینه حفاظت از آثار باستانی و موزیم‌ها منجر به تخریب و قاچاق بسیاری از آثار شده باشد: "نگرانی من این است که با روی کار آمدن رژیم حاکم، ممکن است بسیاری از آثار باستانی گم و یا قاچاق شده باشد. برای حفظ آثار باستانی موجود در افغانستان، هیچ برنامه‌ای وجود ندارد. اگر پلانی هم وجود داشته باشد با مردم شریک ساخته نشده است."
اولین موزیم در افغانستان توسط امیر امان الله خان در باغ بالا در کابل ساخته شد و به مرور زمان تعداد موزیم‌ها افزایش یافت.
پس از سقوط اولین رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی حکومت وقت به بازسازی و اعمار موزیم‌های دولتی و ایجاد موزیم‌های خصوصی در افغانستان آغاز کرد که از جمله می‌توان از موزیم "عمر" در کابل، موزیم"سلطانی" در هرات یاد کرد.
مهم‌ترین موزیم در افغانستان، موزیم ملی این کشور است که در کابل بروی مردم باز است. در این موزیم بسیاری آثار زمانه‌های باستان به شمول آثار تاریخی قرون ۱۸ و ۱۹ نگهداری می‌شود.
موزیم ملی افغانستان در ماه نوامبر سال گذشته، حدود سه ماه پس از تسلط طالبان دوباره به روی مردم باز شد، اما با توجه به تغییر مدام موقف و تعهدات طالبان، تا هنوز مشخص نیست که این موزیم تا چه وقت بروی مردم باز خواهد بود.
آرش همایون
