با تسلط دوبارۀ طالبان درماه اگست سال گذشته، افغانستان در گیر بحران های غذایی، انرژی و مالی شد و اقتصاد آن کشور نیز در آستانۀ فروپاشی قرار گرفت، اما دیده می شود که تهاجم روسیه بر اوکراین باعث تشدید این بحران هاشده و دسترخوان افغان ها خالی تر از گذشته شده است.
فاطمه یک باشندۀ کابل می گوید:
«دسترخوان ما نسبت به سابق خیلی تغییر کرده، در گذشته چیزهای برای خوردن بود، ما هیچ جیز در خانه نداریم، نان نیست، امروز کار نیست، بار نیست."
زندگی در ولایات، ولسوالی ها و قریه های افغانستان به مراتب دشوارتر از کابل شده، گل صاحب که در بازار شهر پروان جراب فروشی می کند نیز از روزگار گله دارد.
"یک توته نان با مرچ و یا چیزی که باشد می خوریم، نه باشد نمی خوردیم"
عبدالحمید ۴۰ ساله باشندۀ فراه که دکان آهنگری دارد می گوید:
"باور کنید گرانیست، وضعیت قیمت ها را ببینید، قیمتی مردم را فلج ساخته، از حکومت و شاروالی می خواهیم ارزانی بیاورد، مردم فقیر و بیچاره هستند.».
رابعه از ولایت جوزجان نیز از مشکلاتش قصه می کند:
"من حیران مانده ام که به کجا بروم، نان خوردن نداریم، برق هم قطع، گاز هم قطع، اینطور ظلم هم می شود، ما امکان آن را نداریم که از بازار یک کیلو گاز هم بخریم؟"
در حالیکه تیلفون پیامگیر رادیو آزادی هرروز از همچو پیام ها پر می شود، ذبیح الله مجاهد سخنگو و معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان به رادیو آزادی گفت:
"در مورد قیمت ها بعد از جنگ اوکراین باید بگویم که طبعاً تاثیر منطقوی خواهد داشت و در روز های اول بالای نفت تاثیر کرد. زمانیکه نفت قیمت شود، سایر اموال را هم قیمت می سازد، به خصوص تاثیر بسیار بزرگ بالای افغانستان ندارد، چون با اوکراین تجارت نداشتیم و تماس مستقیم از لحاظ اقتصادی و تجارتی وجود نداشته و تدابیر هم وجود دارد که اگر نفت کم می شود، ما راه های بدل آن را داریم که نفت وارد کشور شده، قیمت آن حفظ شود و در صدد آن هستیم تا اموال ارتزاقی که نیازمندی شدید است از راه های ارزان و آسان وارد افغانستان شود."
اما تهاجم روسیه و تشدید جنگ در اوکراین روی اقتصاد در آستانۀ فروپاشی افغانستان واقعاً چی تاثیر داشته؟
آذرخش حافظی کارشناس اقتصادی و سابق رئیس اتاق های تجارت و صنایع کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی(ایکو) می گوید:
"تهاجم روسیه بر اوکراین پیامد های ناگوار بر اقتصاد جهانی، از جمله اقتصاد منطقه و افغانستان داشته. نه تنها به خاطر اینکه ما مستقیماً از روسیه یا اوکراین مواد وارد می کنیم، بلکه قیمت های بین المللی را بالا برد. در روز های آغازیم حمله روسیه بر اوکراین قیم مواد نفتی و گاز مایع تقریباً یک و نیم برابر شد، با شرایطی که افغانستان در فقر مزمن اقتصادی بسرمی برد و قدرت خرید مردم بی نهایت کاهش یافته، این یک شوک بزرگی بود که تمام عرصه های زندگی را در افغانستان صدمه زد."
سازمان ملل متحد می گوید، تهاجم روسیه بر اوکراین بر سیستمهای غذایی، انرژی و مالی کشورهای در حال توسعه و فقیر جهان آسیب شدید وارد کرده.
بر اساس ارقام ملل متحد، ۱۰۷ کشور جهان از جنگ در اوکراین متاثر شده اند و ۶۹ کشور هم با بیش از یک میلیارد نفوس درگیر بحران هایی شدید غذایی، انرژی و اقتصادی مواجه اند.
با تهاجم روسیه، میلیون ها اوکرینی هم مانند افغان ها، خانه و کاشانۀ شان را ترک کردند، کشورهای اروپایی هم با آغوش باز آنها را پذیرفتند. این امر باعث نگرانی هایی شده که گویا پناهجویان افغان فراموش خواهند شد.
سلاوومیر هوراک(Slavomír Horák) استاد در انستیتوت مطالعات بین المللی و علوم اجتماعی پوهنتون چالرز در شهر پراگ مرکز جمهور چک می گوید، عواقب جنگ در اوکراین بر مناطق در حال بحران مانند افغانستان، نگرانی از عمیق تر شدن بحران مواد غذایی را به وجود آورده، ولی هنوز هم شماری از سازمان های غیر دولتی در این کشور فعالیت دارند و می خواهند کمک کنند. او به ادامه می افزاید:
"کشور ها به شمول ممالک آسیایی باید توجه بشتر به افغانستان کنند. طبعاً امریکا و اروپا می توانند سهم شان را در حد امکانات داشته باشند. ولی واقعیت اینست که توجۀ این بخش جهان به اوکراین یعنی به مهمترین بحران در فضای یورو امریکن معطوف شده که از جنگ یوگوسلاویا در سال ۱۹۹۰ میلادی و جدی تر از آن است. من فکر می کنم که سازمان های بین المللی به شمول ملل متحد باید بر سایر کشورها، نه فقط امریکا و اروپایی ها اتکا کنند."
فیلیپو گراندی کمیشنر عالی سازمان ملل متحد برای مهاجرین هم در یک ویدیوی منتشر شده اخیراً گفتۀ:
"من در شرایطی حرف می زنم که یک بحران بزرگ بشری در اوکراین و کشورهای همسایۀ آن در حال توسعه است، طبعاً که باید به بحران های بزرگی مانند اوکرایین توجه شود، ولی پیام من اینست که نمی توان مناطقی مانند افغانستان را فراموش کرد که بطور متداوم به حمایت یو. ان. اچ سی آر و سایر سازمان های خیریه، نیاز دارند."
انتونیو گوتیرش سرمنشی ملل متحد گفته که ۳۶کشور جهان بیش از نصف گندم مورد نیازشان را از روسیه و اوکراین وارد می کنند و اقتصاد این کشورها قبلاً هم همه گیری ویروس کرونا، تغییرات آب و هوا و عدم دسترسی به منابع مالی و اقتصادی، آسیب دیده .
برنامه غذایی سازمان ملل متحد(WFP) که در هشت ماه گذشته در بخش کمک های غذایی برای افغانها تلاش های را انجام داده، میگوید که به یک اعشاریه شش میلیارد دالر دیگر برای کمک با افغان ها نیاز دارد.
ولی در مواردی هم از چگونگی توزیع این کمک ها شکایت های هم وجود دارد.
یک باشندۀ هرات در این مورد می گوید:
"دبلیو اف پی می گوید که برای همۀ مردم افغانستان کمک توزیع کرده، متاسفانه در ولسوالی و قریه که در ولایت هرات من زنداگی می کنم، چهار صد پنجاه خانواده است، از جمله برای ۴۰ خانواده دبلیو اف پی کارت داده. ۴۰کارت و ۴۵۰ خانواده را نگاه کنید. دبلیو اف پی اگر بگوید کمک توزیع کرده، کرده، اما خیلی کم توزیع کرده، ۱۰ درصد، ۹۰ درصد دیگر در فقر و بدبختی بسرمی برند."
با آنکه حکومت طالبان را تا هنوز هیچ کشور جهان به رسمیت نشناخته، ولی شماری از کشورهای کمک کننده اخیراً در نشست ژینو، وعده کردند که دو اعشاریه چهل و چهار میلیارد دالر به مردم افغانستان کمک خواهند کرد،
اما سوال اینست که آیا با تهاجم روسیه بر اوکراین این کشورها به تعهدات شان در قبال افغانستان متعهد باقی خواهند ماند؟
آیا این کمک ها بالاخره به افغانستان خواهد رسید و به افراد واقعاً نیازمند توزیع خواهد شد؟ این ها پرسش های اند که تا هنوز در هاله ابهام باقی مانده است.
