ترس از رویکرد طالبان؛ شماری از راننده‌گان زن به خودسانسوری رفتاری سوق شده‌اند

شماری از زنانی‌که قبلاً راننده‌گی می‌کردند می‌گویند پس از روی کار آمدن طالبان و ترس از فضای حاکم از راننده‌گی دست کشیده اند.

شماری از این راننده‌گان می‌گویند، پس از سقوط افغانستان دیگر تجربه راننده‌گی نداشتند.

آنان همچنان می‌افزایند از سال‌ها به این طرف با داشتن جواز راننده‌گی برای پیشبرد بهتر و سریع‌تر امور کاری، اجتماعی و زنده‌گی شخصی خود در کوچه پس‌کوچه‌های کلان شهرهای افغانستان راننده‌گی می‌کردند، اما حالا از ترس طالبان از این سهولت استفاده نمی‌کنند.

به‌گفته آنان طالبان فضا را برای زنان به حدی محدود کردند که حتی بدون محرم در بسیاری از ولایات گشت‌وگذار کرده نمی‌توانند و راننده‌گی کردن زیر سلطۀ طالبان به آنان می‌تواند خطر آفرین باشد.

محبوبه خانم جوانی‌ست که بیش از ۱۰ سال به‌عنوان فعال مدنی فعالیت کرده، او که مادر یک طفل نیز می‌باشد می‌گوید با استفاده از سهولت راننده‌گی به‌گونه بهتر می‌توانست روی مدیریت زمانی کارهای روزمره‌اش حاکم باشد.

محبوبه از سال ۲۰۱۵ تا پایان دوره جمهوریت موتر شخصی داشت و راننده‌گی می‌کرد، اما حالا بدون این‌که طالبان رسماً او و دیگر زنان را از راننده‌گی محروم کنند خود دست به این کار زده‌است.

محبوبه می‌گوید از فضای‌که طالبان در افغانستان ایجاد کردند، می‌ترسد.

او به رادیو آزادی گفت: "متأسفانه در ۴ماه قبل که اوضاع امنیتی خوب نبود نظر به شرایط شهر و حفظ جان خود دیگر از راننده‌گی دست کشیدم."

راننده‌گی زنان در دوره‌های پیش از طالبان هم در افغانستان به دلایل عرفی و اقتصادی زیاد رایج نبوده، اما زمینه‌سازی برای دریافت جواز راننده‌گی از طرف حکومت پیشین سبب افزایش علاقه‌مندی زنان به راننده‌گی شده بود.

به اساس آمارهای ارائه شده توسط مسئولان پیشین ریاست عمومی ترافیک افغانستان، بیش از یک هزار زن جواز راننده‌گی از این ریاست دریافت کردند که اکنون حضور کمرنگ‌تری در راننده‌گی دارند.

با وجود چالش‌های موجود شمار انگشت شماری از زنان در برخی ولایات تا هنوز راننده‌گی می‌کنند.

تلاش کردیم با شماری از آنان نیز گفتگو داشته باشیم، هرچند به‌خاطر آن‌چه حفظ جان خود از تهدیدهای احتمالی حکومت طالبان مطرح کردند حاضر به مصاحبه نگردیدند، اما به ما گفتند که مانند سابق در رفتارهای خود آزاد نیستند و به ندرت در شهر گشت‌وگذار می‌کنند.

آرزو که سال‌های اخیر در پایتخت زنده‌گی کرده باشنده‌ی اصلی ولایت بادغیس و کارمند یکی از ادارات دولتی بود که برای رفت‌وآمد به محل کارش از موتر شخصی خود استفاده می‌کرد.

آرزو به رادیو آزادی می‌گوید در دو سال اخیر خودش راننده‌گی می‌کرد: "بعد از آمدن طالبان من دیگر نتوانستم راننده‌گی کنم و به وظیفه بروم، چون می‌ترسیدم با برخورد خشن، غیر اخلاقی و غیر انسانی آنان مواجه شوم به او خاطر ترس داشتم و نتوانستم راننده‌گی کنم."

طالبان می‌گویند موضوع راننده‌گی زنان را تا حال بین خود به بحث نگرفتند.

هاکف مهاجر سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت: "نخیر تا به حال در این باره هیچ چیز گفته نشده‌است."

ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان هم در پیام کتبی به رادیو آزادی نوشت: " تا حال موضوع زیر بحث گرفته نشده‌است."

با این حال عادله مسئول یکی از مراکز آموزش راننده‌گی برای زنان در ولایت هرات می‌گوید، با سقوط افغانستان به دست طالبان از طرف مدیریت ترافیک این ولایت فعالیت‌های مرکز آموزش راننده‌گی او را به حالت تعلیق درآورده است.

بانو عادله ۱۱ سال در بخش آموزش راننده‌گی به زنان تجربه دارد و به‌گفته خودش ۳ هزار زن را تا حال راننده‌گی آموزش داده‌است.

او در زمینه تلاش برای آغاز دو بارۀ فعالیت مرکز راننده‌گی‌اش به رادیو آزادی گفت: "متأسفانه از وقتی‌که طالبان آمدند آموزشگاه ما بسته است و کدام فعالیتی نداریم. من خواستم دوباره به کار خود شروع بکنم، اما از طرف مدیریت ترافیک به من ممانعت ایجاد شد و گفتند فعلاً بخش رانندگی خانم‌ها معلق است و شما اجازه باز کردن آموزشگاه خود را ندارید و دیگر شاگردان را تمرین ندهید."

عبدالله اکبری مدیر ترافیک حکومت طالبان در ولایت هرات، اما این ادعا را رد می‌کند.

او می‌گوید: "من چنین اطلاعی ندارم و برای ما هم چنین اطلاعی نیامده که خانم‌ها اجازه نداشته باشند."

راننده‌گان زن در حالی از خود سانسوری در بخش راننده‌گی سخن می‌گویند که اخیراً حکومت طالبان با نشر اعلامیه‌ای در تردد زنان با موتر‌های شهری هم محدودیت‌های را وضع کرده و از راننده‌گان موترهای شهری خواسته اند که به‌گفتۀ آنان زنان بی‌حجاب را سوار موتر نکنند و نیز هیچ زنی حق ندارد بیشتر از ۴۵ کیلومتر بدون محرم سفر کند.